من به این فکر میکنم که وقتی زائر مشهد الرضا از پرتردد ترین ورودی مشهد وارد شهرمیشود و دلش برای زیارت پر میزند با چه تصویری مواجه میشود؟ زائری که درگذشته از ۲۰ کیلومتری مشهد ( تپه سلام ) از مرکبش ( درسالهای خیلی قدیم اسب وشتر وامثالهم و طی سالهای بعد خودور) پیاده میشده و با تششع نوری که ازگنبد طلایی مرقد مطهر امام هشتم ساطع میشده ، دلش را نورانی میکرده ، سلامی میداده و خودش را برای زیارتی ناب آماده میکرده ، امروز درفاصله ای نه چندان دور از بارگاه منور رضوی چه تصویری را مشاهده خواهد کرد؟

شاید خیلی از بزرگترهای خانواده ها به خاطر داشته باشند رسم گنبد نما را، قدیمها که بیشتر زائران با اتوبوس راهی مشهد میشدند ؛ رانندگان درتپه سلام که در آنزمان اولین منظره حرم مطهر رضوی قابل رویت بود توقف میکردند. زائران پیاده میشدند و سلامی میدادند . برخی حتی لباسهای خودرا که در طول سفر ممکن بود الوده شده باشد ، تعویض میکردند و لباس تمیز و مطهر میپوشیدند ؛ عطر وگلاب میزدند تا لیاقت دیدار با سلطان خراسان را داشته باشند. شاگرد راننده ها هم که این شوق را درزائران میدیدند از آنها مشتلق یا همانکه به "گنبدنما " معروف است میگرفتند. اما حالا چه ؟ حالا که پول حرف اول را میزند ایا مجازیم سرمایه های معنوی مشهد الرضا را به کسانی که پول و سرمایه دارند، به هربهانه ای ، بفروشیم و زائران را مجبور کنیم بجای انتظار دیدن گنبدو گلدسته های رضوی که پناه مظلومان و شفیع دردمندان ونیازمندان است  ؛ نمای کاخهای هخامنشی را نظاره کرده و حسرت زندگی درلوکس ترین هتلهای ایران و چه بسا خاورمیانه را بخورند. ازکنارسالنهای لوکس بولینگ وبیلیارد و استخرهای سردو گرم وسوناوجکوزی های فوق پیشرفته و زمینهای گلفی عبور کنند که مولتی میلیاردهای درحال بازی وگذراندن وقتشان هستند. هتلهایی که کرایه یک شبانه روز اقامت درانها برابر حقوق سالانه کارگری است که مدتها پس انداز کرده تا بتواند سفر چندروزه برای زیارت به مشهد داشته باشد.

شاید تا اینجا از خودتان بپرسید که مگر چه شده و دلیل نگارش این متن چیست ؟ طی روزهای گذشته خبری در سرتیتر رسانه های مشهد قرارگرفت و آن چیزی نبود جز خبر "پلمب پروژه گردشگری پارک جنگلی طرق مشهد " . این پروژه که شهرداری مشهد آنرا"بزرگ‌ترین پروژه گردشگری مشهد"میداند  در پارک جنگلی طرق به ارزش ١٣۵ میلیارد تومان و یا شاید بیشتر دردست اجراست .مالک این پروژه حسین ثابت سرمایه دار مشهدی است که سالها درخارج کشور و جزائر قناری مشغول هتلداری بوده است . او همچنین مالک هتل داریوش کیش است که به سبک بناهای هخامنشی ساخته شده است .

این پروژه اگرچه در دوره شورای شهر قبلی کلید خورده اما مراحل اجرایی آن طی یکی دوسال اخیر رونق بیشتری گرفته است .پروژه گردشگری طرق مشهد ، برخلاف وسعت سرمایه گذاری اش درسکوت کامل خبری کارش را پیش برده و تلاش شده درکمترین تیررس نگاه رسانه ها یا خبری قرارگیرد که به نظرمیرسد نشاندهنده هوش سرشار مالکش است که تلاش دارد تا همه مسوولان را درمقابل عمل انجام شده قراردهد . پارک جنگلی طرق تا همین چند سال قبل و قبل از اینکه مالکیت بخش عمده آنرا به سرمایه دار معروف واگذار کنند ، محلی برای گذراندن اوقات فراغت مردم منطقه محروم " سیدی"و دیگر شهرکهای اطرافش بود که جمعتی بالغ بر ۳۰۰هزارنفر را درخود جای داده و از کمترین امکانات تفریحی برخوردار است.

بخشی از این پارک جنگلی در برخی ایا سال مانند تابستانها هم تبدیل به کمپی میشد که برای اقامت ارزان درچادر یا کمپینگ زائران درآن مورد استفاده قرار میگرفت و امکانات حداقلی مانند سرویس بهداشتی یا حمام صحرایی را هم دراختیار زائران کم درامد قرار میداد.اما با ورود سرمایه گذار بزرگ که به نظر میرسد قصد ساخت مجتمع های گردشگری به سبک کاخهای شاهان هخامنشی را دارد ، کاخ آرزوهای بسیاری از اهالی محلی و زائران کم درامد فروریخت.اینکه شهرداری وشورای شهرمشهد با چه هدفی یکی از پارکهای جنگلی مشهدرا به یک میلیاردر فروخته اند ، حتما توجیهی وجود دارد اما ایا این توجیه میتواند اهالی محروم جنوب مشهد و زائران کم درامد راهم قانع کند ؛ قطعا پاسخ منفی خواهد بود.

شاید این توجیه ملاک قرارگرفته باشد که برای جذب گردشگر و ایجاد اشتغال دراین حوزه نیاز به تاسیسات گردشگری است ؛ اما آیا مشکل زائران شهر مشهد کمبود مکانهای اقامتی و تاسیسات گردشگری است . هم اکنون هم بسیاری از هتلهای مشهد در بسیاری از ماههای سال نمیتوانند به اندازه کافی گردشگر جذب کنندو میان آنها رقابت منفی شکل گرفته است . برخی به تاکسیهای فرودگاه و راه آهن پورسانت میدهند تا مسافران را به هتل انها بیاورند و برخی دیگر هم قیمتها را چنان شکسته اند که قیمت اقامت درهتل چند ستاره با مهمانپذیر برابری میکند.ازسوی دیگر آمار وارقام رسمی اتحادیه هتلداران مشهد هم نشان میدهد که در۷۰درصد ایام سال بیش از نیمی از ظرفیت آنها خالی است .

 نکته بعدی اینکه آیا مشکل زائران ومسافران مشهد الرضا نبود هتلهای ۵ستاره وبیشتر است یا اماکن اقامتی ارزان قیمت ؟ واقعیت این است که مشهد هم اکنون هم به اندازه کافی و برای مسافران لاکچری هتل ۵ستاره دارد ؛ نیاز اکنون شهر مشهد ساخت و تامین امکانات اقامتی ارزان قیمت است . شاید برخی از مسوولان مشهد که خود همیشه مسافر هتلهای چند ستاره هستند ومعنای بی پولی را درک نمیکنند ؛ اقامت زائران درکمپ طرق را درشان زائران ندانند . این گروه معنای عشق را درک نمیکنند و نمیدانند که وقتی دلت هوای زیارت کرد دیگر کوچکترین مشکل پول است و محل اقامت . وقتی به قول معروف طلبیده شده تا ساعتی و روزی درکنار حرمش راز و نیاز کنی خیلی مهم نیست که شب درچادر بخوابی یا حتی همان چادرهم روی سرت نباشد.

درست به همین خاطرهم هست که این مسوولان حاضرند زائران را از کمپ ارزان قیمت طرق محروم کنند و بجای آن هتلهای کاخ نمایی را بسازند که پرداخت هزینه یک شب اقامت و استفاده از سونا ، جکوزی ، سالن بدنسازی و بیلیاردو گلف آن  برابر درامد یکسال بخش عمده ای از زائران حضرت علی بن موسی الرضا (ع) است .به نظرمیرسد که برخی عامدانه واگاهانه وبرخی نا دانسته و جاهلانه پیرو تفکری شده اند که تلاش دارد مشهد را شهری توریستی معرفی کند که یکی از جاذبه های این شهر توریستی حرم مطهررضوی است . این تفکر قبلا هم نمودهای عینی خودرا بروز داده است و اتفاقا مردم نشان دادند که اصلا با این تفکر همراهی نخواهند کرد.

ساخت مجموعه های گردشگری بی ارتباط با زیارت  و هتلهایی از این دست و با این شیوه و درکانون توجه قراردادن آنها ؛ درکنار ساخت دیگر مجموعه های توریستی که هیچ سنخیتی با شهر مشهد نداردو  درکانون  توجه قراردادن آنها از همین تفکر نشات میگیرد.واما حالا برسیم به آنچه درابتدای امر بیان کردم و اگر نگوییم ناشی از تفکر برخی مدیران است حداقل باید تاکید شود که ناشی از ضعف نظارت یا چشم پوشی آنهاست .

پارک جنگلی طرق درپرترددترین  ورودی شهرمشهد قراردارد به گونه ای که عمده زائران این شهر دربدو ورود به شهر با منظره این پارک جنگلی مواجه میشوند.پروژه گردشگری طرق برخلاف آنچه قانون است ونباید دور پارکها و بوستانها حصار بلند کشیده شود؛ اقدام به دیوار کشی به بلندی ۳ متر کرده است که نشان میدهد ، حسین ثابت ، دیگر این مکان را پارک جنگلی ندانسته و ملک شخصی تلقی میکند.ازدیگر سو طراحی دیوارها به سبک هخامنشی طراحی شده است ، به گونه  ای که زائران در بدو ورود احساس میکنند از کنار کاخ شاهان گذر میکنند تا به حرم ائمه برسند. شاید گفته شود که عمدی درکار نبوده اما این رویه میتواند اثرگذاری فرهنگی بسیار ناخوشایندی را برجای گذارد.

اینکه چرا عده ای تلاش میکنند بجای نمادهای زیارتی و فرهنگ زیارت ؛ درپی توسعه وترویج نمادهای غیر اسلامی و قبل اسلام هستند و بویژه مشهد الرضا را هدف قرار داده اند ، پرسشی است که باید مسوولان فرهنگی ونهادهای امنیتی پاسخ گو باشند اما اینکه این مقدار درمقابل سرمایه گذاران حتی اگر سرمایه خودرا درجایی که نیاز نیست سرمایه گذاری میکنند ، کرنش میشود هیچ توجیهی وجودندارد.

شاید جا داشته باشد که انتقادی جدی از رسانه ها و مدعیان انقلابی گری هم داشته باشیم . رسانه هایی که به محض پلمب پروژه گردشگری طرق با تمام توان به میدان میایندو حتی صدا وسیما برای یک میلیاردر رپرتاژ مجانی پخش میکند، اما هرگز به خودشان اجازه نمیدهند به جزییات پروژه ،  پیوستهای فرهنگی و نیازشهر مشهدبه چنین پروژه هایی ورود کنند . شاید بتوان گفت دهان رسانه های خصوصی با یک آگهی و رپرتاژ بسته میشود رسانه های وابسته به شهرداری هم باید درجهت منویات شهردار واعضای شورا حرکت کند ،  اما رسانه های انقلابی و مدعی آزاد اندیشی و صدا وسیما چرا باید درقبال ای جریان خزنده ضد فرهنگی روزه سکوت بگیرند؟

خبرنگار: سعید کوشافر

انتهای پیام