حسین حاجیلو کارشناس تحریم/

 FATF  در نشســت اســفند ماه خود ایران را تهدید کرده بود که در صورت نپیوســتن به دو کنوانسیون و اصلاح نکردن مجدد قوانین داخلی، بخش هشتم یا بند H از اقدام‌های 9گانه مقابله‌ای را علیه ایران اعمال میکند.

این نهاد در نشست هفته گذشــته، تهدید پیشین خود را عملیاتی کرده و در بند چهارم از بیانیه خود اعلام میکند:  FATFدر جلسه این هفته خود تصمیم گرفت تــا تعلیق اقدامهای مقابلــه‌ای را ادامه دهد.

 به استثنای اینکه FATF بر اساس بیانیه عمومی فوریــه 2019 ، اعضای خود را فرا میخواند و از تمامی حوزه های قضایی (کشــورهای دیگر( درخواســت میکند که بازرسیهای نظارتی بر شعب و زیرمجموعه‌های (سابسیدری) مؤسسات مالی ایرانی (در خارج از کشور) را افزایش دهند.

 بخش هشتم از اقدامهای مقابلهای «درخواست افزایش بازرسیهای نظارتی بر شعب مؤسسات مالی» ایرانی در خارج از کشــور اســت، اما آیا اعمال نظارت بیشتر بر مؤسسات مالی ایران، در شرایط کنونی کشورمان اثری بر تعاملات بانکی ما خواهد داشت؟ اگر شرایط تعاملات بانکی ایران عادی بود، قاعدتاً این نظارتها ســبب کُندی و ایجاد سختی در تعاملات خارجی بانکی ایران میشد. اما با وجود تحریم‌های ثانویه بانکی آمریکا، تقریباً شــعبه خارجی وجود ندارد که فعالیت جدی داشــته باشد و شعبی هم که فعالیت بسیار کمی دارند، به دلیل تحریم‌هــای آمریکا، تحت نظارتهای بسیار شدیدی قرار دارند، حتی شدیدتر از نظارت مورد نظر FATF!

 و این شعب با سختی بسیار زیادی صرفاً در حوزه‌های محدود غیر تحریمی مانند غذا و دارو میتوانند فعالیت کنند.

 همچنین در کشورهای کلیدی، ناظران وزارت خزانه داری آمریکا و سایر ناظران از کشور میزبان و بانکها حضور دارند و بر تعامل این شــعب با دیگران نظارت می‌کنند.

 این نظارت شدید به این دلیل است که بانکها و دولتها از تحریم‌های آمریکا بیشتر از استانداردهای FATF میترسند.

 مقایســه جریمه های بانکهایی که به واسطه تحریم جریمه شــدند با جرایم ناشی از رعایت نکردن اســتانداردهای FATF نشان میدهد که جرایم تحریمی بسیار بیشتر از جرایم ناشی از اســتانداردهای FATF است.

 به عنوان مثال بانک پاریباس فرانســه حدود 9 میلیارد دلار به دلیل رعایت نکردن تحریم‌های آمریکا جریمه شده اســت، اما جریمه بانک‌هایی که به دلیل رعایت نکردن اســتانداردهای FATF جریمه شدند، بسیار کمتر از این رقم است.

به طور کلی انگیزه بانکها برای اجرای استانداردهای FATF در سال های اخیر به دلیل ترس از تحریم های آمریکا اســت و اســتانداردهای FATF کمک میکنــد که بتوانند تحریم‌ها را بهتر اجرا کنند تا جریمه نشــوند؛ بنابراین، با وجود تحریم‌های آمریکا، این بنــد پیش از این فعال بود و ادعای فعال شــدن این بنــد، اثر واقعــی بر تعاملات بانکی ما نخواهد داشــت.

از ســوی دیگر، حتی درصورت تأیید دو کنوانســیون پالرمو و CFT توسط مجمع تشخیص مصلحت نظام،  NFATF همچنان تهدید خود را عملی میکرد؛ چرا که مســئله FATF با ایران، تنها کنوانسیون‌های مذکور نبوده و این نهاد اصلاحات قوانین داخلی ایران را نپذیرفته است.

این مسئله را میتوان از بند سوم دریافت که این نهاد علاوه بر تأیید دو کنوانسیون، 6 درخواست دیگر نیز از ایران دارد و این درخواست‌ها مربوط به قوانین داخلی مبارزه با تأمین مالی تروریسم و مبارزه با پولشویی است.