قدس آنلاین، گروه استان ها-مجتبی علی مردانی: این نگاه رویکرد سبب شده سرانه تولید زباله در کشورمان آماری متفاوت از دیگر نقاط دنیا داشته باشد و متاسفانه آسیب های جبران ناپذیری را برای محیط زیست پیرامون مان ایجاد کند.

بسیاری از ما فارغ از اینکه بدانیم زباله هایی که تولید کرده ایم چه بلایی بر سر طبیعت ومحیط زیست می آورد این چرخه معیوب را ادامه می دهیم و تاسف بارتر اینکه برنامه مشخص والزام آوری برای پیشگیری از این عادت ناپسند وبرخورد با آن اجرا نشده است.

این رویه ناصواب در حالی در کشورمان سال هاست ادامه دارد که بسیاری از کشورها تولید زباله را یک تهدید جدی برای حیات بشریت قلمداد کرده اند و با تمهیداتی ویژه والبته سخت گیری های فراوان قانونی، شهروندان خود را ملزم کرده اند که کمتر زباله تولید کنند و در صورت تولید زباله آن را به بهترین شکل تفکیک کرده و زمینه بازگشت بخشی از آن به چرخه مصرف وبهره برداری دوباره مهیا شود.

در عین حال زباله تولیدی هر شهروند اگر بیش از مقدار معین و استاندارد باشد مشمول پرداخت هزینه مضاعف و حتی جریمه می شود واین یعنی تولید زباله یک ضد فرهنگ وناهنجاری است.

در سال های اخیر وبا بروز برخی حساسیت ها به موضوع نگهداری وصیانت از محیط زیست و تصویب برخی قوانین بالادستی در حوزه حفظ محیط زیست مجموعه اقداماتی در جهت مدیریت پسماند در شهرهای مختلف کشور در حال اجرا است.

قوانینی که شهرداری ها را ملزم می کند تا مجموعه اقداماتی را برای کاهش تولید زباله، پردازش و بازیافت آن انجام دهند و با روش های علمی وبه کار گیری فناوری های روز به سمتی حرکت کنند که زباله تولیدی کمترین خطر و تبعات را برای محیط زیست ایجاد کند.

در این راستا سازمان هایی مجزا در شهرداری ها شکل گرفته و اقداماتی هم انجام شده اما واقعیت آن است که این سلسله تلاش ها چون پشتوانه ای آموزشی نداشته و کمتر ردپای اقدامات آگاهی بخش وفرهنگی در آن دیده می شود بنا براین به سرانجام درستی نرسیده و همچنان زباله ها از سوی مردم به سنتی ترین شکل ممکن تولید می شود و اسف بار تر اینکه به بدترین شکل ممکن دفن می شود.

در کلانشهر کرج با تولید روزنامه بیش از ۲ هزار تن زباله موضوع مدیریت پسماند و کاهش زباله به شکل جدی تری در دستور کار قرار گرفته و مجموعه مدیریت شهری مجموعه اقداماتی را برای ارائه آموزش های لازم به مردم و در نهایت کاهش زباله ورودی به مرکز دفن حلقه دره آغاز کرده است.

نگاه شهروندان به مدیریت پسماند

در گفتگو با شهروندان به خوبی می توان خلاء آموزش های لازم و مکانیزم تفکیک زباله و کاهش تولید آن را مشاهده کرد، جایی که بسیاری از شهرنشینان اطلاع کمی از مدیریت پسماند و نحوه تفکیک از مبدا دارند.

خانم خانه داری که در حال خرید میوه است در پاسخ به این سوال که تا چه حد از تفکیک زباله و روش های کاهش تولید پسماند اطلاع دارد گفت: بخشی از زباله ها تر است و امکان تفکیک آن نیست اما سعی می کنم بخشی از زباله تولیدی مانند ظروف شیشه ای، پلاستیکی و کاغذ ومقوای مربوط به بسته بندی مواد غذایی و شوینده را در کیسه ای دیگر نگه دارم وآن را به داخل زباله های روزانه نیندازم.

وی افزود: با این حال مجبورم همه این زباله ها را در بسته های جداگانه در سطل زباله محل بیندازم ویا به چرخ دستی هایی که گاه و بیگاه به درب منازل می آیند تحویل بدهم چرا که راه حل دیگری برای آن وجود ندارد.

شهروندی دیگر نیز با تاکید براینکه مردم آموزشی برای تفکیک زباله و روش های کاهش زباله ندیده اند گفت: جسته و گریخته در فضای مجازی ورسانه ها از ضرورت تفکیک زباله شنیده ایم اما اینکه آموزشی داده شود وجود نداشته است.

وی ادامه داد: شهرداری باید با جدی تر گرفتن مقوله تولید زباله شهروندان را آموزش دهد و روش هایی که مردم می توانند تولید زباله کمتری داشته باشند را به آنها آموزش دهد.

این شهروند برخی کمپین ها چون استفاده کردن از کیسه های پارچه ای برای خرید و خودداری از مصرف نایلون را یک اتفاق خوب دانست و گفت: لازم است مدیریت شهری با کمک سازمان های مردم نهاد، مردم را  ترغیب به استفاده از چنین روش هایی کنند و مطمئنم خیلی از مردم هم همکاری لازم را خواهند داشت.

شهروندی دیگر که خود را معلم معرفی می کند معتقد است باید از ظرفیت مدارس ودانش آموزان برای اجرای روش های مدیریت پسماند بهره گرفت و دانش اموزان را به عنوان یک سفیر فرهنگی در خانواده ها به کار گرفت.

وی افزود: اجرای موفق طرح همیار پلیس نشان داد می توان از وجود بچه ها برای فرهنگ سازی در خانواده استفاده کرد و قطعا در موضوع زباله و تفکیک آن دانش آموزان می توانند محرک خوبی در خانه ها باشند.

این چهره فرهنگی در تکمیل صحبت های خود گفت: فضای مجازی و ظرفیت های آن بستر مناسبی برای آگاهی بخشی به مردم در موضوعات مهمی چون زباله وتفکیک آن است و می توان با تولید انیمیشن ها و تصویرسازی های جذاب این اطلاعات را به مخاطب منتقل کرد.

شرایط تفکیک زباله در کلانشهر کرج و مجموعه اقدامات صورت گرفته در جهت فرهنگ سازی این رفتار اجتماعی را در گفتگو با سرپرست مدیریت پسماند و رییس شورای شهر کرج بررسی کردیم.

تغییر گفتمان سنتی زمان بر است

احمد خیری در این ارتباط گفت: بدون شک فرهنگ سازی دربحث مدیریت پسماند نوعی سرمایه گذاری برای آینده است چراکه تنها با این کار می توان از اتلاف انرژی و برخی هزینه های هنگفت دفع زباله جلوگیری کرد.

وی در توضیح بیشتر در خصوص راهکارهای مناسب جهت فرهنگ سازی عمومی گفت: فرهنگ سازی و تغییر گفتمان سنتی زمان خاص خود را می خواهد این در حالی است که با حمایت و تبلیغات چهره های برجسته ورزشی، هنری و اجتماعی می توان اذهان عمومی را جهت ایجاد تغییر در سبک زندگی آماده کرد، از همین رو پویش های فرهنگی نظیر "هشتگ از خودمان شروع کنیم" و "نه به زباله" در حال شکل گیری است.

 سرپرست سازمان مدیریت پسماند شهرداری کرج با بیان این که هرساله هزینه زیادی صرف دفع شیرابه زباله ها می شود گفت: مردم تنها با کاهش و حذف رطوبت از زباله می توانند تولید شیرابه و در نهایت هزینه های هنگفت مقابله با آن را کاهش دهند وصدالبته از ایجاد آلودگی های بیشتر زیست محیطی پیشگیری کنند.

وی ضمن پیش بینی از آینده دفع پسماند در کرج گفت: با استمرار اقدامات حال حاضر جهت هوشمند سازی مدیریت پسماند، پیش بینی می شود تا ظرف مدت ۵ سال آینده تفکیک زباله به ۷۰ درصد افزایش و دفع آن کاهش چشمگیری خواهد یافت.

سرپرست سازمان مدیریت پسماند شهرداری کرج با بیان این که هرساله هزینه زیادی صرف دفع شیرابه زباله ها می شود گفت: مردم تنها با کاهش و حذف رطوبت از زباله می توانند تولید شیرابه و در نهایت هزینه های هنگفت مقابله با آن را کاهش دهند.

خیری تصریح کرد: امروز مردم نقش بسزایی در مدیریت پسماند دارند، آن ها می توانند با پیگیری بحث تفکیک زباله از مبدأ که بزودی توسط سازمان مدیریت پسماند از درب منازل انجام می شود در صرفه جویی چندین میلیاردی سالانه مؤثر باشند.

رییس شورای شهر کرج هم به اهمیت جمع آوری و پردازش زباله ها را مطرح کرد و بیان داشت: باید پذیرفت که مردم در بحث تفکیک زباله ها از شهرداریها جلوتر هستند و تعداد شهروندانی که از دو نوع پلاستیک برای جمع آوری زباله های خود استفاده می کنند، قابل توجه است.

عباس زارع گفت: اما در نهایت شهرداری رفتار یکسانی با آنها دارد و به صورت سنتی زبال ها را دفن می کند.

این عضو شورا با بیان اینکه روزانه ۲۵۰ مترمکعب شیرابه زباله در حلقه دره کرج تولید می شود که یک چالش بسیار بزرگ است و بوی نامطبوع و انواع تهدیدها را به همراه دارد، اظهار کرد: چنانچه حداقل ۱۰ درصد از زباله هایی که روزانه دفن می شوند اما دارای ارزش اقتصادی هستند، در چرخه بازیافت و ارزش آفرینی قرار می گرفت، بخش اعظم هزینه های این چرخه تامین می شد.

مردم و مسئولان به این باور رسیده اند که تولید ودفع زباله ها به روش فعلی آینده این شهر و کشور و فرزندان آنها را به مخاطره خواهد انداخت و بخشی از این تبعات امروز خود را در کیفیت آب های زیرزمینی و به هم خوردن شرایط زیست محیطی نشان داده است.

حال در این شرایط که همه پذیرفته ایم ادامه این عادت نادرست چه عواقبی می تواند برای شهروندان داشته باشد چه خوب است که مجموعه اقدامات لازم را برای حرکت به سمت یک رفتار درست آغاز کنیم.

اینکه هر پسماندی را زباله ندانیم و با تفکیک اصولی آن کمک کنیم تا دوباره وچندین باره مورد استفاده قرار گیرد باید به یک رفتار و رویکرد در نزد تک تک ما مبدل شود ودرنهایت به جایی برسیم که یک یک شهروندان در تولید کمترین زباله وسواس لازم را به خرج دهند و این باور را داشته باشند که محیط زیست امانتی در نزد ما است وباید در حفظوصیانت از آن کوشا بود.

در سوی مقابل نیز مدیریت شهری نیز می بایست با فاصله گرفتن از دفن سنتی زباله در جهت آموزش های شهروندی اقدام کند و مردم را ضرورت های تولید زباله کمتر باروش های موثر آشنا کند.

باید پذیرفت کاهش تولید زباله، بازیافت و دفن علمی آن می تواند یک بازی برد برد برای همه شهروندانی باشد که به دنبال شهری پاک و زندگی ای سالم هستند.