نیمه اردیبهشت ماه سال جاری و همزمان با یک ساله شدن خروج آمریکا از برجام، ترامپ و همفکرانش، دو معافیت را مبنی بر انتقال آب سنگین مازاد به عمان و مبادله اورانیوم غنی شده با کیک زرد، تمدید نکردند و در روزهای اخیر هم جان بولتون در واکنش به عبور ایران از میزان اولیه غنی‌سازی اورانیوم، با تاکید بر اینکه برای ایران، حق غنی‌سازی اورانیوم و دستیابی به برنامه صلح آمیز هستهای، قائل نیست، از تجدید نظر در معافیتهای هستهای، افزایش فشار اقتصادی و دیپلماتیک علیه ایران، سخن گفته است.
پنج معافیت باقی مانده برای فعالیت صلح آمیز هستهای
کورش احمدی کارشناس روابط بین الملل در یادداشتی می‌نویسد: پنج معافیتی که آمریکا در آن تاریخ نسبت به تمدید آنها اقدام کرد در ارتباط با فعالیتهای هستهای صلح آمیز ایران و امکان مشارکت کشورهای اروپایی و نیز چین و روسیه در این فعالیتها است. این معافیتها به انجام فعالیتها و اجرای پروژههایی در نیروگاه بوشهر، تاسیسات فردو، مجتمع اراک و رآکتور تحقیقاتی تهران مربوط میشود. هر چند که تا همین جا نیز دیگر کشورها را از همکاری برای ایجاد راکتور دومی در بوشهر منع میکند. ذیل برجام، کشورهای یاد شده مجاز به همکاری با ایران برای پیشبرد فعالیتها در این تاسیسات و نیز کمک به تبدیل تجهیزات مربوطه برای استفاده غیر نظامی هستند. با این حال لازم به ذکر است که همزمان در ۳ می اعلام شد که دوره تمدید معافیت های ۵ گانه باقی مانده که ۱۸۰ روزه بود به ۹۰ روز (تا اول اوت) کاهش یافته است. و این میتواند حاکی از در دست بررسی بودن این موضوع در کاخ سفید باشد.
آمریکا به نقطه پایان رسیده است
در حال حاضر و با گذشت ۴ سال از عمر برجام، کارشکنیهای اقتصادی و سیاسی، تحریمها و لفاظیهای زورگویانه آمریکاییها علیه ایران به حداکثر رسیده اما صاحبنظران بر این باورند که این تلاشها و دست و پا زدنهای ایالات متحده شاید برخی تنشهای تازه سیاسی و اقتصادی برای ایران به همراه داشته باشد، اما نقطه پایانی است بر جنگ اقتصادی و روانی علیه ایران.
یک کارشناس اقتصاد سیاسی به خبرنگار ما میگوید: سیاست کلی آمریکا تحت تاثیر لابی صهیونیزم این است که صنعت هستهای ایران به نقطه صفر برسد و حتی تعطیل شود. حتی اوباما هم در مصاحبه‌ای گفته اگر زورم برسد تمام پیچ و مهرههای صنعت هستهای ایران را باز می‌کنم! در واقع آمریکا مایل نیست هیچ کشوری در منطقه جز اسرائیل به صنعت هستهای دست یابد.
علی اصغر زرگر با بیان اینکه آمریکا برجام را توافقی بسیار بد می‌داند، ادامه میدهد: این کشور اولا به دنبال خروج از برجام بود اما همچنان معتقد است ایران باید در برجام بماند و به تعهداتش عمل کند ثانیا از در تحریمهای اقتصادی وارد شده و ایران را به صفر شدن صادرات نفت، تهدید میکند. واقعیت این است که چنین تحریمهایی در راستای این بود که ایران در تنگنا قرار گیرد و در سیاست خارجی خود تجدید نظر کند اما آمریکاییها موفق نبودند و قدرت نظامی و عمق نفوذ ایران در منطقه، آنان را از اهدافشان ناامید کرد.
به باور این کارشناس اقتصاد سیاسی، آمریکا قصد دارد از طریق محاصره اقتصادی، ایران را بار دیگر به پای میز مذاکره بکشاند تا هدف اصلیاش یعنی وضع قرارداد جدید یا همان قرارداد خوب مدنظر این دولت محقق شود؛ هدفی که دسترسی ایران را به صنعت هستهای به شدت، محدود و وادار به تجدید نظر در سیاست خارجی کند.
زرگر ادامه میدهد: از آن جایی که آمریکا با ۱۳۰ کشور، قرارداد نظامی و منافع مشترک دارد، توقیف کشتی ایران در جبل ا لطارق و دیگر مناطق، میتواند یکی از نمودهای تلاش آمریکا برای محاصره اقتصادی ایران باشد تا بدون جنگ نظامی، مانع دور زدن تحریمها شود.
به باور وی اظهارات و تهدیدهای اخیر جان بولتون مبنی بر لغو معافیتهای هستهای ایران، ممکن است اندکی تبعات اقتصادی تازه به همراه داشته باشد اما آخرین حربه‌های موجود در دست آمریکاست و در این شرایط شاید اگر ایران به صورت کج‌دار و مریز با اینستکس همراهی کند و مجرایی برای تجارت خارجی باز شود، این حربه‌ها بینتیجه خواهند بود.
زرگر معتقد است حتی اگر آمریکا شرکتهای کوچک و متوسط و بانکهای درجه سه همکاری کننده با ایران را تهدید کند، داستان کارشکنیهای اقتصادی آمریکا علیه ایران به آخر رسیده است و ایران پیش از این در مقابل فشارهای شدید اقتصادی، برنده جنگ اراده ها شده است.
زرگر ادامه میدهد: ایران به دلیل وسعت سرزمینی و همسایگی با ۱۳ کشور روابط اقتصادی، تجاری و ارزی خوبی با این کشورها به ویژه ترکیه، عراق و افغانستان برقرار کرده است که این نقطه قوتی برای مقابله با تهدیدهای آمریکاست. این در حالی است که آمریکا در موضع ضعف قرار دارد و به ویژه در سیاست خارجی با چین، اروپا، روسیه و حتی در مواردی با عربستان به تنگنای سیاسی رسیده و ایران باید از این نقطه ضعف بهترین بهره‌برداری را داشته باشد و از این شکاف بیشترین سود را ببرد.
این کارشناس اقتصاد سیاسی به دولتمردان، توصیه میکند حتی با وجود فشارهای اقتصادی، گشایشهایی در سیاست داخلی ایجاد کنند که جنگ روانی آمریکا را خنثی سازد. وی میگوید: هر چند، کشور درگیر رکود و بن بست اقتصادی است اما اگر دولت به عرضه اقتصاد ورود کند و صنعتی مولّد و اشتغالزا مانند ساختمان و مسکن را رونق دهد، اوضاع اقتصاد بهبود خواهد یافت. این کار حتی اگر اندکی تورم‌زا باشد، رضایت عمومی را افزایش میدهد و امید به عبور از این گردنه‌های سخت اقتصادی را افزایش میدهد.
تهدیدهای آمریکا، مصرف داخلی دارد
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هم در این خصوص به خبرنگار ما میگوید: اظهارات اخیر جان بولتون، مصرف داخلی دارد و گویای افت شدید قدرت آمریکا در سطح بین المللی و تشدید مشکلات داخلی این کشور است چرا که پس از سفر نخست وزیر ژاپن به ایران و پاسخ قاطع رهبری به وی، محبوبیت ترامپ در نظرسنجیها ۱۲ درصد کاهش یافته است. بر همین اساس به بازی با کلمات علیه ایران روی آورده‌اند و تلاش می‌کنند با افزایش جنگ روانی، افکار عمومی آمریکا را برای انتخابات دور بعد با خود همراه کنند.
ابوالفضل حسن بیگی معتقد است آمریکا هر آن چه توانسته فشار اقتصادی بر ایران وارد آورده و آخرین فشار، هم مجبور کردن انگلیس به توقیف کشتی ایران در تنگه جبل الطارق بود لذا تهدیدهای تازه بولتون برای کاهش معافیتهای هستهای، آخرین تیرهای از چلّه کمان رها شده آمریکاست.
وی ادامه میدهد: امروز آمریکا از نظر اقتصادی، فشاری بالاتر از دوران پیشابرجام بر ایران وارد آورده اما آن زمان تمام کشورهای عضو سازمان ملل متحدد همسو با آمریکا و علیه ایران بودند حال آن که خوشبختانه امروز، تنها انگلیس در کنار آمریکاست.
حسن بیگی میگوید: امروز ایران به راحتی تحریمها را دور می‌زند و کشور هم به خوبی اداره میشود چرا که علیرغم تهدیدهای ترامپ مبنی بر به صفر رساندن فروش نفت، نفت ایران به خوبی فروخته میشود و با همسایگان هم رابطه حسنه‌ای داریم لذا تهدیدهای تازه آمریکا ایران را متاثر نخواهد ساخت.
انتهای پیام/
نظر شما