قدس آنلاین: طی روزهای اخیر شاهد رونمایی از چند دستاورد جدید ساخت وزارت دفاع بودیم که مربوط به رونمایی از نسل جدید بمب های هوا پرتاب بود و یکی از این سه محصول، نسل جدید بمب های هوای پرتاب قائم به حساب می آمد که مدتی پیش به همراه پهپادهای مهاجر ۶ به نیروی زمینی سپاه تحویل داده شده و اخیرا در عملیات ضد تروریستی در شمال عراق نیز مورد استفاده قرار گرفت. البنه حین انتشار تصاویر و فیلم منتشره، مشخص شد که نسل جدید پهپادهای ابابیل ۳ به این بمب های هدایت شونده، مجهز شده اند.

این پهپاد از جمله سامانه های بدون سرنشین پرنده کشور ماست که هم در ارتش جمهوری اسلامی ایران و هم در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی چندین سال است وارد خدمت شده و در کارنامه خود سابقه حضور در چندین رزمایش، تصویر برداری از ناوهای آمریکا در منطقه خلیج فارس و همچنین حضور در عملیات ضد تروریستی در سوریه را نیز دارد.

ابابیل ۳؛ از تنگه هرمز تا سوریه در جستجوی دشمنان ایران

اما تصاویر منتسب به AB-۳ مشابه پهپادی ایرانی است که توسط منابع داخلی به نام ابابیل-۳ معرفی شده است. اولین تصاویر نمایش داده شده از آن به رزمایش دریایی پیامبر اعظم-۵ در اردیبهشت ۸۹ و پرواز در منطقه تنگه هرمز باز می‌گردد. شناسایی واحدهای شناور دشمن از مأموریت‌های قطعی این پهپاد در رزمایش فوق بوده. همچنین هدایت آتش توپخانه علیه اهداف دریایی یکی از تمرین‌های انجام شده در رزمایش پیامبر اعظم-۵ بود که احتمالاً ابابیل-۳ در این مأموریت نیز حضور داشته است.

برای دومین مرتبه در رزمایش موشکی پیامبر اعظم-۷ در تیر ۹۱ تصاویری از ابابیل-۳ منتشر شد که محموله شناسایی آن بهتر قابل تشخیص بود. آخرین تصاویر رسمی منتشر شده از این پهپاد ایرانی نیز مربوط به پرواز آن در رزمایش مدافعان حریم ولایت نیروی هوایی ارتش (نهاجا) در آذر ۹۲ در منطقه بندرعباس است.

معرفی این پهپاد با نام ابابیل-۳ نیز برای اولین بار در یک برنامه تلویزیونی در رسانه ملی صورت گرفت که مشخصات اندکی نیز از عملکرد پروازی آن اعلام شد. مقایسه مشخصات اعلام شده این پهپاد با نمونه‌های خارجی مشابه و همرده آن مانند پهپاد سیکر ساخت آفریقای جنوبی نشان می‌دهد اعداد اعلام شده احتمالاً تا حدودی کمتر از مقادیر عملیاتی هستند .مشخصات اعلام شده برای ابابیل-۳ شامل بیشینه سرعت ۲۰۰ کیلومتر بر ساعت، مداومت پروازی ۴ ساعت، برد ۱۰۰ کیلومتر (رفت و برگشت)، سقف پرواز ۵۰۰۰ متر و قابلیت عکس‌برداری و فیلم‌برداری در شب و روز است. در مدل های جدید تر برد به حدود ۲۵۰ کیلومتر و مداومت پروازی نیز ۸ ساعت رسیده است.

ابابیل-۳ هیچ گونه شباهتی به سایر نمونه‌های خانواده پهپادهای ابابیل ندارد. این پهپاد دارای بدنه استوانه‌ای، بال نصب شده در بالا و در انتهای بخش بدنه و دُم H شکل یا دوگانه (Twin Boom)است. طرح بال این پهپاد تا کمی پس از نیمه آن از نوع مستطیلی بوده و از آن به بعد به سمت نوک بال باریک می‌شود.

این طرح یکی از طرح‌های نزدیک به بال بیضوی است که بهترین عملکرد آیرودینامیکی را از نظر بهینه بودن توزیع نیروی بالابرنده (برآ) و کاستن از نیروی مقاوم (پسا) دارد. سطح متحرک بال در این پهپاد تنها شامل Aileron است که نزدیک به نوک بال نصب شده است .همچنین این بال‌ها قابلیت جدا شدن از بدنه را از نزدیک ریشه خود دارند که به ساده شدن حمل و نقل زمینی منجر می‌شود. نصب بال این پهپاد در بالای بدنه منجر به افزایش پایداری عرضی، کاسته شدن از اثر کاهش نیروی برآ در نواحی اتصال به بدنه و عملکرد بهتر در هنگام فرود می‌شود ا. لبته نصب بال در بالای بدنه باعث کاهش عملکرد در هنگام برخاستن نیز می‌گردد. همانطور که پهپاد سیکر-۲ نیز برای برخاستن به ۳۰۰ متر و برای نشستن به کمتر از ۱۰۰ متر طول باند نیاز دارد. از تصاویر مختلف منتشر شده از این پهپاد به نظر می‌رسد طول کلی این پهپاد در حدود ۴ تا ۴.۵ متر و دهانه بال آن نیز حدوداً ۶ تا ۶.۵ متر باشد.

طرح دم H شکل نیز یکی از پراستفاده‌ترین انواع پیکربندی دم در پهپادها است که مزیت‌های سازه‌ای و آیرودینامیکی مناسبی برای پهپادهایی از رده کوچک تا متوسط رو به بالا به همراه دارد. هر یک از دو بخش دم در ابابیل-۳ به بخشی از بال در نزدیکی ریشه آن وصل شده‌اند و در انتها هم به واسطه دم افقی به هم متصل هستند. این طرح دم سبب کاهش ارتفاع آن به دلیل تقسیم مساحت دم مورد نیاز به دو بخش می‌شود. بخش متحرک دم نیز در این پهپاد هم ارتفاع با کل دم است .ابابیل-۳ از یک موتور ملخی پیستونی با ملخ دو پرّه فشاردهنده که همانند سایر پهپادهایی با همین پیکربندی در انتهای بدنه و بین بوم‌های نگه‌دارنده دم نصب شده است بهره می‌ برد. این محل نصب موتور سبب ایجاد فضای مناسب برای نصب تجهیزات در دماغه و کاهش تأثیر ارتعاشات ناشی از موتور بر روی عملکرد سامانه‌های شناسایی می‌شود.

این پهپاد بر خلاف انواع پهپادهای خانواده مهاجر دارای ارابه فرود چرخ‌دار بوده و عمل نشست و برخاست آن روی باند صورت می‌گیرد. با این وجود سعی شده تا ارابه فرود ابابیل-۳ تا حد امکان ساده طراحی شود به عنوان مثال بخش اصلی با رویه کامپوزیتی در ارابه فرود عقب (که چرخ در آن قرار داده شده) کار ضربه‌گیر را نیز انجام می‌دهد. ارابه فرود جلو نیز از یک قطعه فلزی به شکل U افقی به برای مستهلک کردن ضربه ناشی از فرود بهره می‌برد .محل نصب آنتن ارتباطی اصلی این پهپاد روی بدنه و نزدیک به دماغه است. با توجه به برد پروازی این هواپیما که کاملاً از دید کاربر خارج می‌شود امکان هدایت آن به وسیله کاربر از ایستگاه کنترل زمینی به دو صورت نیمه خودکار و یا تمام خودکار وجود دارد. در حالت نیمه خودکار، کاربر با دیدن اطلاعات پروازی هواپیما که در صفحه نمایش ایستگاه نشان داده می‌شود، هواپیما را متناسب با مأموریت، کنترل و هدایت می‌نماید.

در سالهای گذشته یکی از شاهکارهای صنایع دفاعی ایران یعنی پرنده بی سرنشین ابابیل اقدام به فیلم برداری از ناو هواپیمابر یو اس اس رونالد ریگان کرد و با پخش تصاویر مربوط به آن باعث بهت و تحسین در میان دشمنان و دوستان خود شد؛ اتفاقی که در آن سالها یکی از مهمترین موضوعات و تحولات نظامی در جهان محسوب می شد.

اما این ماجرا همه اقدامات خانواده ابابیل نبود و این پهپاد مجددا و این بار، ناو هواپیمابر USS Dwight D. Eisenhower از کلاس نیمتیز را مورد رصد در منطقه تنگه هرمز و خلیج فارس قرار دادکه انتشار تصاویر این حرکت  بازتاب بسیار گسترده ای در سطح منطقه و جهان داشت. آمریکایی ها در واکنش های شتاب زده بخشی از این فیلم ها را قدیمی و بخشی دیگر را ساختگی اعلام کردند که البته هیچ گاه سند و مدرک مشخصی برای این ادعای خود ارائه نکردند و مشخص شد در عین درست بودن فیلم، آمریکایی ها همچون ماجرای ساقط کردن خیالی پهپاد ایرانی (که توسط ترامپ اعلام شد) بار دیگر دست به خیال بافی زده اند.

قائم زیر بالهای ابابیل آمد

یکی از بمب هایی که توسط وزارت دفاع رونمایی شده، نسل جدید بمب‌های نقطه زن اپتیکی قائم است که در نمونه جدید به سیکرها(جستجوگر) جدید تجهیز شده است.جستجوگرهای لیزری، پردازش تصویری و فروسرخ جدیدی که بر روی بمب‌های قائم نصب شده، دقت این بمب ها را به نیم متر رسانده که برای دقت در انهدام اهداف بسیار موثر خواهد بود. قائم که می‌تواند انواع سرجنگی‌های نفوذ کننده و ترکشی را در خود جای دهد، محدوده عملکردی از ارتفاع ۴ تا ۱۰ هزار پا خواهد داشت.
 

بیشترین برد بمب قائم ۶ هزار متر، جرم کل آن ۱۹.۵ کیلوگرم، جرم سرجنگی ترکشی شامل ۵۰۰ ترکش برابر ۱.۷ کیلوگرم، طول و قطر بمب برابر ۱۱۶ و ۱۵.۲ سانتیمتر و بیشترین سرعت پروزای آن ۳۱۰ متر بر ثانیه اعلام شده است. در مراسم رونمایی از نسل های جدید این بمب، قائم-۵ و قائم-۹ معرفی شدند.
 

هر چند از مشخصات این دو عضو جدید خانواده قائم اطلاعاتی منتشر نشده اما به وضوح این سه بمب تفاوت در ابعاد فیزیکی دارند که طبیعتاً به تفاوت در وزن آنها منجر می شود. پیکربندی قائم-۱ و ۵ کاملاً مشابه است اما در قائم-۹ فاصله بال های اصلی از بالک های کنترلی نسبت به دو نمونه دیگر، بسیار بیشتر شده است. به طور کلی بنا بر اعلام وزیر دفاع «بمب های پیشرفته نسل قائم مجهز به انواع سیکرهای مرئی و حرارتی بوده و با دقت نقطه‌زنی بهتر از نیم متر قابل نصب بر روی انواع پرنده‌های بدون سرنشین، بالگرد و جنگنده ها می‌باشد که به منظور تخریب استحکامات، انهدام تجمع و انهدام اهداف متحرک از آن بهره برداری می شود.» علاوه بر دقت کم نظیر بمب قائم که امکان انهدام خودروهای تاکتیکی را هم فراهم می کند تأکید بر قابلیت به کارگیری بمب قائم روی جنگنده ها، نکته بسیار مهم صحبت های وزیر دفاع بود.

البته به نظر می رسد تغییراتی در اجزا مربوط به فرود این پهپاد به نسبت نمونه های اولیه ابابیل ۳ رخ داده که احتمالا ناشی از بهبود عملکرد این پهپاد در زمان حمل بمب باشد که این موضوع نیز حاکی از دقت نظر و آنالیزهای علمی طراحان و تولیدکنندگان این پرنده بدون سرنشین دارد.

تا به اینجا پهپاد های مهاجر ۶، شاهد ۱۲۹ و حماسه به عنوان پرنده هایی که قابلیت حمل و پرتاب مهمات سری قائم را دارند معرفی شدند اما بر اساس آنچه در تصاویر منتشر شده دیده می شود سری ابابیل ۳ نیز به این بمب ها مجهز شدند. مسلح شدن این پرنده ها به این بمب ها از این جهت حاوی اهمیت بسیار بالایی است که این نسل از پهپادها از جمله پرنده های ساخته شده در تعداد بالا در ایران بود و این حرکت توان تهاجمی نیروهای مسلح در بخش پهپادی را کاملا افزایش خواهد داد.