محمد عنبری/ مدیر کارگروه اشتغال کانونهای تفکر ایران
کســب و کارهای خانگی طیف وســیعی از مشــاغل ســنتی تا نوظهور را دربرمی‌گیرد، اما با چالش‌هایی که در فتح بازار و مشتری‌یابی دارند، پایداری لازم را نداشته و در غیاب استانداردها و برندینگ امکان توسعه از آنها سلب شده است.
مشکل پایداری این دسته از مشاغل کوچک وقتی حل میشود که گرهی به نام بازار برای آنها باز شود که در کسب و کارهای کوچک دستیابی به آن دشوار است، مگر اینکه مانند چین و بسیاری ازکشورها از الگوی هلدینگهای‌کسب و کار یا شرکت‌های مادرتخصصی استفاده شود.
در مدل چین هر خانه، یک واحد تولید اســت و ساخت یک قطعه را برعهده میگیرد، البته این کار به صنایع بزرگ این کشور در بخش‌های مختلف وابسته اســت. در چین کارخانه‌ای بزرگ مثل آیفون قطعاتش را به بخش مشــاغل خانگــی واگذار کرده، به صورتی که هر یــک از واحدهای تولیدی خانگی در یک منطقه یا روســتا تنها یک قطعه خاص را تولید می‌کنند.
چینی‌ها حتی قطعات خودرو را در خانه‌شــان میسازند، چون شرکت جک، جیلی، چری و ام ویام این قطعات را سفارش می‌دهند، برایش استاندارد می‌گذارند، نیروها را آموزش می‌دهند، دستگاه و تجهیزات مورد نیاز را تأمین می‌کنند، از پشتیبانی لجستیک غافل نیستند و در نهایت همه این محصولات تولید شده را میخرند؛ حال در کشور ما کدام کارخانه‌ای چنین کاری انجام می‌دهد؟ به این شکل بازار خودرو چین دنیا را تسخیر می‌کند و تمام نیاز بازار را می‌بلعد، ولی کارخانجات بزرگ ما هنوز هشــت در گــرو 9 دارند.
صنعت بزرگی مثل خودروســازی که بازار خوبی هم دارد، میتواند به این ســمت برود ولی باید انگیزه داشته باشد؛ چنانکه آیفون و چری منافع‌شان به شکلی چیده شده که این انگیزه را دارند . اما راز موفقیت به تنهایی در این نوع تولید خلاصه نمی‌شود؛ اگر چینی‌ها یک صنعت مادر، بزرگ با بازار فراوان نداشتند این شبکه‌ای کار کردن هم نتیجه‌ای در برنداشت.
تصاحب بازار اصلی‌ترین حلقه پایداری کسب و کار
تصاحب بازار به عنوان اصلی‌ترین حلقه در زنجیره‌ای که به پایداری کســب و کارهای خانگی منجر میشود، بر دوش صاحب یک کسب و کار خانگی نیست بلکه مسئولیت صاحبان صنایع بزرگ و حاکمیت است که باید در سطح جهانی بازاریابی یک محصول را با دیپلماسی اقتصادی انجام بدهند.
کشــورهایی که در حوزه توســعه کســب و کارهای خانگی موفق هستند از دیپلماسی اقتصادی در کسب بازارهای جهانی غافل نمیشوند؛ سیاست‌گذاران خارجی آنها در مذاکرات و سفرهای خارجی خود برای این بخش برنامه دارند تا هر چیزی که در کشورشان تولید میشود به فروش برسد.
میتوان گفت مشاغل خانگی توسعه می‌یابند اگر برندها و صاحبان صنایع مادر در کشــور چتر خود را گســترده کرده و فرایند تولید را به واحدهای خانگی بســپارند و خود توســعه‌گری و تکمیل این زنجیــره را تا فروش محصول بر عهده بگیرند .
کسب بازار در ازای فعالیت در لایه مشاغل خانگی
دولت‌مردان نیز باید با دیپلماســی اقتصادی، برای این محصولات بازار فراهم کنند و در ازای بازاری که به صنایع مادر خود می‌دهند آنها را متعهد کنند که در لابه مشاغل خانگی فعالیت کنند.
کاری که مسئولان سیاست خارجی کشورهای پیشــرفته مثل آلمان، سوئیس و کشورهای همسایه مثل ترکیه هم در دســتور کار دارند. سیاست موفقی که سبب شده ساعت سوئیسی که قطعاتش در خانه‌های این کشــور تولید میشود به برندی جهانی و بی‌رقیب تبدیل شود . به عبارتی ما در این مسیر به چند لوکوموتیو و پیشران در صنایع‌مان نیاز داریم که در صف مقدم بایســتند و کمک کنند این فرایند شکل بگیرد و دولت هم خود را ملزم بداند در لایه بازار و نه در لایه تولید، با دیپلماسی اقتصادی از این حوزه پشتیبانی کند.
نظر شما