جعفر قنادباشی- تحلیلگر مسائل منطقه

درگیری نیابتی میان مزدوران ســعودی و امارات در جنوب یمن که از سه هفته پیش (18 مرداد) آغاز شده بود این روزها رنگ جدی‌تری به خود گرفته و به جای باریک کشیده شده اســت.

زد و خوردها در پی حمله نیروهای کمربند امنیتی )وابسته به امارات) به کاخ المعاشیق مرکز حکومت منصور هادی، رئیس جمهور مستعفی و فراری (وابسته به ریاض) در عدن آغاز و در روزهای اخیر به دو استان ابین و شــبوه هم کشیده شده است.

 دامنه این تنش تا جایی ادامه پیدا کرد که روز پنجشنبه در اتفاقی نادر جنگنده‌های اماراتی با حمله به مقر نیروهای دولت هادی در عدن و ابین، تعداد زیادی از عناصر وابسته به عربستان را کشته یا زخمی کردند.

 این مسئله نشان می‌دهد با وجود تلاش‌های سعودی- اماراتی برای نشان دادن ژســت برادرانه میان دو طرف تنش فی‌مابین اکنون به اوج رسیده و تا حد خطرناکی پیش رفته است.

 در مورد علل افزایش این درگیری‌ها باید به چند نکته توجه داشــت؛ عربستان و امارات مدت‌هاســت که حسابشــان را در موضوع یمن از یکدیگر جدا کرده و به صورت مســتقل در مناطق مختلف چه در الحدیده چه در استان‌های شمالی و هممرز عربســتان و چه در استان‌های ســاحلی جنوب عمل کرده‌اند.

ریاض و ابوظبی اگرچه دو بال مهم ائتلاف متجاوز را تشکیل می‌دهند اما همین دو کشور نیز تضاد منافع عمیــق و راهبردی در یمن دارند. این اختلاف منافع که به ویژه از سال گذشته نمایان شده مشخص بود که به طور طبیعی به جدایی دو کشور منجر خواهد شد که اکنون تنش‌های اخیر همین مسئله را به اثبات رسانده است.

 تضاد منافع میان دو کشور بسیار عمیق است؛ چراکه اساساً امارات در یمن اهداف اقتصادی و عربستان اهداف سیاســی را مد نظر دارند. این دو رویکرد تنش‌های بعدی را ایجاد کرده اســت. در همین راستا ریاض خواهان آن است که بر کشور جنوبی خود تسلط یافته و علاقه‌مند است کسانی در جنوب حکومت کنند که از آنها حرف‌شنوی داشته باشند.

اما ابوظبی به دنبال آن است که تحولات یمن به گونه‌ای رقم بخورد که رونق بازارهای این کشور را کاهش ندهد.  جدا از دو مسئله ذکر شده تصور سعودی و امارات برای کنترل کامل و آن هم به تنهایی بر جنوب یمن موجب شــده که هر یک از دو کشور از طریق مزدوران و جیره‌خواران خود دست به کار شده تا اوضاع را تحت کنترل خود درآورند.

 دو کشور در طول پنج سال گذشته با خرج هزینه‌های هنگفت مزدوران زیادی را تربیت کرده و اکنون امیدوار هستند از طریق آنها بتوانند بر اوضاع جنوب مسلط شوند؛ به ویژه آنکه جریان استقلال‌طلبی موجود در جنوب یمن هم به این تصور دامن زده است.

 منتها چیزی که دو طرف از آن غافل هستند این است که این درگیری‌ها نشان می‌دهد روند دولت‌ســازی مد نظر امارات و عربســتان به بنبست رسیده و این چیزی جز قدرت نیروهای مقاومت انصارالله را نشان نخواهد داد.

 البته در ورای این درگیری‌ها ما نباید از دست‌های پنهان آمریکا و انگلیس در اختلاف‌افکنی و تداوم فروش تسلیحات به این دو کشور غافل شویم. اکنون جنگ یمن به لحاظ حقوق بشری مورد توجه گسترده جهانی قرار گرفته و همین مسئله غرب را در فروش تسلیحات به سعودی و امارات زیر فشار گذاشته است بنابراین دولتهای غربی به دنبال آن هستند که با ایجاد اختلاف و جنگ نیابتی میان نیروهای مورد حمایت ریاض و ابوظبی همچنان بازار فروش تسلیحات خود را گرم نگه دارند.