اما امروز این مکان بی‌هیچ نام و نشانی در دل پادگان لشگر ۷۷ خراسان قرار گرفته بدون اینکه کسی به این میراث انقلاب دسترسی داشته باشد یا حتی بازسازی شده باشد، جایی که می‌تواند «موزه عبرت مشهد» باشد.

اصطبل اسب‌ روس‌ها تبدیل به زندان سیاسی ساواک شد

حجت‌الاسلام حسن ربانی راد یکی از همان زندانیان سیاسی قبل از انقلاب است که به گفته خودش در سن 21 سالگی به مدت 32 روز در این زندان مورد پذیرایی ساواک قرار گرفته و اکنون جانباز اعصاب و روان همان روزهای زندان مخوف ساواک است.

وی در خصوص این زندان گفت: ساواک در آن زمان دو زندان داشت؛ یکی زندان موقت و دیگری زندانی که برای محکومان دائمی بود و زندانیان تا پایان حکم در آنجا نگهداری می‌شدند اما بعد از دستگیری افراد آنها را تحویل ساواک می‌دادند، ساواک مشهد هر کسی را که دستگیر می‌کرد به مرکز ساواک می‌آورد.

ربانی راد در خصوص موقعیت مکانی این زندان که به زندان موقت معروف بود، بیان ‌کرد: این زندان موقت در لشکر 77 پیروز خراسان در خیابان سردادوَر واقع شده است.

وی در توصیف این زندان اظهار کرد: زمان ورود شوروی‌ها به ایران و اشغال قسمتی از ایران از جمله مشهد و خراسان، این پادگان و لشکر در اختیار شوروی قرار داشت که در آن یک سالن بزرگ برای نگهداری اسب‌هایشان درست کردند و بعدها رژیم پهلوی در وسط این سالن سر پوشیده دو ردیف سلول ساخته بود که اتاقک‌های کوچکی داشت، این سلول‌ها یک متر در یک متر و نیم با ارتقاع 170 سانتی‌متر بود که دیوارهایی سیمانی، در آهنی و یک پنجره کوچک به اندازه کف دست داشت و از بیرون توسط مأموران باز و بسته می‌شد، آنجا کاملا تاریک و همه چیز حتی رنگ پتوها سیاه بود.

از کشیدن ناخن تا توپ فوتبالی که انسان بود!

ربانی راد تک سلول‌های مخوف و تاریک آنجا را بدترین نوع شکنجه در آن زندان دانست و افزود: شکنجه افراد در آن مکان با توجه به پرونده و جرم آنها متفاوت بود، اما ضرب و شتم، شلاق زدن، صندلی داغ، سلول داغ و سرد، کشیدن ناخن، بردن سوزن زیر ناخن، سوزاندن بدن با آتش سیگار، پخش کردن صدای ناله سایر شکنجه شوندگان و اتاق فوتبال که طی آن فرد را مانند توپ فوتبال بین چهار مأمور پاس‌کاری می‌کردند، انواع شکنجه‌های این زندان را تشکیل می‌داد.

وی خاطرنشان ‌کرد: این شکنجه‌گاه، محل نگهداری و بازجویی زندانیان بود وهر زمانی که دادگاه برگزار می‌شد یا بنا به بازجویی بود، افراد را می‌بردند و شکنجه می‌شد، سپس زندانی تا چند روز و تا پایان بازجویی در سلول بود، سپس دادگاه نظامی تشکیل می‌شد و افراد به جرم اخلال در امور مملکت محکوم به زندان می‌شدند و آنها را به زندان عمومی منتقل می‌کردند.

شکنجه روحی شهید هاشمی‌نژاد، با پخش صدای آه و ناله شکنجه شوندگان

ربانی راد در خصوص شرایط افراد شاخص انقلاب در این زندان یادآور شد: در این زندان 112 زندانی سیاسی قبل از انقلاب وجود داشتند، آیت‌الله خامنه‌ای در تک سلول زندانی بودند و آنجا شکنجه می‌شدند که بعد از مدتی هم به تهران و کمیته ضد خرابکاری منتقل شدند، شهید هاشمی‌نژاد علاوه بر ضرب و شتم و شلاق خوردن، با پخش صدای سایر شکنجه‌شوندگان در معرض شکنجه روحی قرار داشتند.

وی  ادامه‌ داد: شهید عباس موسوی قوچانی نیز به قدری به کف پاهایش شلاق خورده بود که تا مدت‌ها نمی‌توانست راه برود و مدت سه سال زندانی بود، آیت‌الله واعظ طبسی نیز مدت پنج سال در آن مکان زندانی بود و 15 روز در سلول داغ و سرد مورد شکنجه قرار گرفت که همه ما گمان می‌کردیم به زودی از دنیا می‌رود.

وی در خصوص زندان موقت گفت: آن زندان را باید به عنوان یادگار نگهداری کرد، آنجا باید به موزه عبرت تبدیل شود، درخواست ما زندانیان سیاسی هم همین است و دبیر کانون ما هم پیگیر این مساله بودند.

زندان موقت ساواک در دل لشکر 77 خراسان/ مسؤولان هم از آن بی‌خبر بودند

برای پیگیری این ماجرا به سراغ دبیر کانون زندانیان سیاسی قبل از انقلاب خراسان رفتیم.

پرویز احمدی در خصوص وضعیت کنونی آن زندان بیان کرد: اکنون آن زندان در اختیار لشکر 77 است، سال 88 هم که مراجعه کردم پرسنل آنجا هم نمی‌دانستند که آن زندان اکنون چه استفاده‌ای می‌شود چراکه حدود 30 سال از وجود زندان موقت گذشته بود، بالاخره از طریق عقیدتی سیاسی و حفاظت اطلاعات گفتند آن، جایی داخل لشکر77 است و دور آن فنس کشیده شده است.

وی ادامه داد: قبلا به فرمانده لشکر مراجعه کردم که گفتند دستور آن را فقط فرمانده کل قوا می‌تواند صادر کند؛‌ به همین دلیل برای ستاد مشترک و دفتر مقام معظم رهبری نامه نوشتم که به آقای آل هاشم نماینده ولی‌فقیه در ارتش داده شد و دو ماه زمان برد، لشکر هم چند باری مکاتبه کرده و نتیجه‌ای نگرفته است.

دبیرکانون زندانیان سیاسی مسلمان قبل از انقلاب خراسان تاکید کرد: سال 95 روزنامه‌ها و جراید از احتمال جابجایی لشکر 77 به خارج شهر خبر دادند و عکس هوایی آن را هم منتشر کردند، بعد از آن هم من دوباره شروع به مکاتبه و پیگیری کردم تا هنوز زندان و آن مکان در اختیار شهرداری قرار نگرفته و تخریب نشده، آنجا به عنوان سند و شکنجه گاه دوران ستم شاهی حفظ شود.

احمدی گفت: نامه‌ای از طریق رئیس شورای شهر برای فرماندهی ارتش و وزیر دفاع نوشته شد که آن نامه‌ها به وزیر اطلاعات رسید، اما اکنون دو سال است که هیچ خبری نشده است، با استانداری مکاتبه کردم در نهایت استاندار پیشین گفت ما منتظر بودجه هستیم و حتی نقشه آن را هم در اختیار داریم اما استاندار جابجا شد.

آن شکنجه‌گاه نباید فراموش شود

وی تاکید کرد: افراد شاخص جامعه همچون رهبری، مرحوم واعظ طبسی، شهید سید عباس موسوی قوچانی به اضافه دیگر افرادی که در مبارزات حضور داشتند از پزشک و مهندس و دانش آموز در این محل بازداشت و شکنجه شدند، به همین دلیل این زندان نباید فراموش شود و باید به عنوان سندی از شکنجه‌های ساواک و رژیم غاصب پهلوی، به موزه عبرت تبدیل شود اما متاسفانه آنچه که به جایی نرسیده فریاد ما بوده است.

جای بسی تعجب است که تاکنون این محل با وجود اینکه صندوقچه ارزشمند خاطرات انقلاب اسلامی ما است و افراد شاخص انقلاب، مبارزان فعال اسلامی در آن برای دفاع از اعتقادات خود و مقابله با ظلم رژیم پهلوی شکنجه شدند و روزهای تلخی را گذراندند، چرا تاکنون مورد بی‌توجهی و غفلت مسؤولان امر قرار گرفته است و حتی برخی از وضعیت آن اظهار بی‌اطلاعی می‌کنند!

دبیر کانون زندانیان سیاسی مسلمان قبل از انقلاب خراسان، با بیان اینکه پیگیری خبرگزاری فارس باعث ایجاد جرقه دوباره‌ای شد که وارد پیگیری ایجاد موزه شوم، ادامه داد: تا هنوز لشکر جابجا نشده و هنوز تخریبی انجام نشده است باید این زندان به عنوان مرکز کانون زندانیان سیاسی مسلمان قبل از انقلاب حفظ شود.

زندان موقت ساواک می‌تواند موزه عبرت مشهد باشد

احمدی پیشنهادی هم برای این محل داشت و بیان کرد: می‌توان اینجا را به فضایی برای بازدید مردم تبدیل کرد که حتی خود زندانیان سیاسی هم خاطرات انقلاب و داستان صبر و استقامت خود را برای مردم توضیح دهند.

وی با انتقاد از عدم پرداخت جامعه به زندانیان سیاسی و بی‌توجهی به آنها، خاطرنشان کرد: جامعه ما نزدیک دهه فجر یاد زندانی سیاسی و شکنجه می‌افتد، در طول سال از حضور این زندانیان سیاسی بهره ببرید تا از استقامت، هدف و انگیزه خود بگویند، اما متاسفانه ما بیشتر کارهایمان مقطعی است.

موزه عبرت مشهد سال‌ها است خاک غفلت برخی مسوولانی را می‌خورد، این موزه نه تنها هیچ گاه ایجاد نشده است که حتی خود مسؤولان هم به سختی وجود چنین زندانی را به یاد می‌آورند.

حال می‌طلبد مسؤولان امر به این بازداشتگاه خوفناک که روزگاری محل شکنجه دُر و گوهرهای انقلاب اسلامی ایران بود و خاطرات بسیاری از استقامت و بردباری جوانمردان ایرانی بر در و دیوار آن نقش بسته است، ویژه‌تر توجه کنند و به یاد آورند مشهد هم در جریان انقلاب نقش موثری داشته و برترین افراد انقلابی جامعه ما از مشهد برخاسته‌اند.

منبع :فارس