هاشم رســائی‌فر/
قانون هوای پاک مصوب بیســت و پنجم تیرماه ۹۶ در مجلس شــورای اسلامی اســت. قانونی که بر اساس آن دولت و دستگاههای اجرایی موظف شدند ذیل این قانون از سلامت هوا صیانت کنند.
در بنــد یک ماده یک قانون هــوای پاک آمده، »آلودگی هوا عبارت اســت از انتشار یک یا چند آلاینده اعــم از آلاینده‌های جامــد، مایع، گاز، پرتوهای یونساز و غیر یونساز، بو و صدا در هوای آزاد، به صورت طبیعی یا انسان ساخت، به مقدار و مدتی که کیفیت هوا را به گونه‌ای تغییر دهد که برای سلامت انسان و موجودات زنده، فرایندهای بوم شناختی (اکولوژیکی) یا آثار و ابنیه زیان‌آور بوده و یا سبب از بین رفتن یا کاهش سطح رفاه عمومی گردد».
ســومین بند از ماده یک قانون هــوای پاک به منابع آلوده‌کننده هوا اشــاره نمــوده که به دو مــورد منابع طبیعی و منابع انســان ســاخت تقسیم شده‌اند. منابع طبیعی در این دستهبندی شامل طوفان‌های گرد و غبار، طوفان‌های شن، آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع، آتشفشــانها و هواریزهای دریایی است.
منابع انسان ساخت منابع متحرک و ثابت را شامل می‌شــود که منابع متحرک هر گونه منبعی از قبیل وسایل نقلیه موتوری و غیرموتوری که در اثر حرکت ایجاد آلودگی میکند، اســت. منابع ثابت نیز هر گونه منبعی از قبیل صنایع، عملیات معدنی، کشاورزی، بخش‌های خدماتی، تجاری، اداری و خانگی که در محلی ثابت ســبب انتشار آلاینده‌ها میشود.
از طرفی در بند ۲۰ ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها به صراحت به این موضوع پرداخته شــده است که «جلوگیری از ایجاد و تأســیس کلیه اماکن که به نحــوی از انحا موجب بروز مزاحمت برای ساکنان یا مخالف اصول بهداشت در شهرهاست، شــهرداری مکلف است از تأســیس کارخانه‌ها، کارگاه‌ها، گاراژهای عمومی، تعمیرگاه‌ها، دکان‌ها و همچنین مراکزی که مواد محترقه میسازند و اصطبل چارپایان و مراکز دامداری و به طور کلی تمام مشاغل و کسبهایی که ایجاد مزاحمت و سروصدا کنند یا تولید دود یا عفونت و یا تجمع حشــرات و جانوران نماید جلوگیری کند و در تخریب کوره‌های آجر و گچ و آهکپزی و خزینه گرمابه‌های عمومی که مخالف بهداشت است اقدام نماید و با نظارت و مراقبت در وضع دودکش‌های اماکن و کارخانه‌ها و وسایط نقلیه که کار کردن آنها دود ایجاد میکند از آلوده شدن هوای شهر جلوگیری نماید و هر گاه تأسیسات مذکور قبل از تصویب این قانون به وجود آمده باشد آنها را تعطیل کند و اگر لازم شــود آنها را به خارج از شهر انتقال دهد «.
زمینی وسیع در مرکز شهر که آلودگی تولید میکند
در حالی که چنین قوانین و شرح وظایفی برای دستگاههای اجرایی و شهرداری‌ها در چارچوب مبارزه با آلایندگی هوا وجود دارد اما مواردی در همین نزدیکی ما وجود دارند که مرکز انتشــار آلایندگی‌هــای هوایی و حتی صوتی هســتند.
نمونه‌ای از این موضوع را میتوان در مرکز پایانه بار راهآهن مشهد به وضوح یافت. مرکزی که البته تابلو شرکت خدمات مهندسی خط و ابنیه فنی راهآهن منطقه خراسان را نیز میتوان بر سر در آن دید. این مرکز، زمین بسیار وسیعی در ابتدای بولوار وحدت مشــهد و در نزدیکی ایســتگاه راهآهن مشهد را شامل میشود که تقریباً در مرکز شهر قرار گرفته است.
وســعت این زمین که قســمت اعظم آن بایر و بدون اســتفاده است چندین هکتار میشود! به این قســمت از ماجرا کاری نداریم که چرا این زمین بزرگ آن هم در مرکز شــهر مشهد باید محصور شده و بدون استفاده باشد. بخش قابل تأمل داستان جایی است که زمین مذکور به گفته اهالی بولوار وحدت به خصوص ساکنان وحدت ۲ به منبعی برای انتشار گرد و غبار شدید و آلاینده تبدیل شده است!
ماشینهایی که توان نفس کشیدن را می‌گیرد
قاســمی یکی از اهالی وحــدت ۲ در این باره میگویــد: با وجود این زمیــن در این منطقه باد که مــیوزد به قدری گرد و غبار و آلودگی در ایــن منطقه زیاد می‌شــود که همه ما را با مشــکل مواجه میکند. مشکلات اینجا یکی دو تا نیســت حجم زیادی از بار که بیشتر آن را سیمان تشکیل میدهند در طول شبانه‌روز در محوطه این زمین تخلیه میشود و توسط ماشین‌های سنگین جابه‌جا میشود علاوه بر مشکلی که خود سیمان برای آلودگی هوا دارد، گرد و خاکی که از تردد ماشــین‌های سنگین بلند میشود توان نفس کشیدن را از اهالی این منطقه گرفته است. باد که بشود دیگر همه چیز غیر قابل تحمل میشود.
خانم خدابخشی، عضو شورای اجتماعی محله نیز با ابراز گلایه از مشــکلات زیست محیطی که زمینی به نــام پایانه بار راهآهن برای اهالی منطقه آن هم در مرکز شهر مشهد ایجاد کرده است، می‌گوید: بارها برای رفع این مشــکلات به مسئولان راهآهن و شهرداری منطقه مراجعه کردیم و حتی استشهاد محلی هم نوشتیم و امضا کردیم اما متأسفانه تاکنون اقدامی در این خصوص انجام نداده‌اند.
وی در ادامه می‌افزاید: عالوه بر مشــکلاتی که ایــن زمین برای مردم دارد به تازگی به محلی برای تخلیه خودروهای بارگیری شده از کارخانه تبدیل شــده اســت که حجم زیــادی از این خودروها پس از تخلیه از قطار با ورود غیرقانونی ماشین‌های سنگین به داخل شهر از این مکان به جاهای دیگر برده میشوند.
پرسش ما این اســت که آیا مسئولان، نظارتی بر این موضوع ندارند که این همه خودرو باید در اینجا تخلیه شده بعد با ماشــین‌های سنگین از این مکان برده شوند و ضمن ایجاد مزاحمت برای اهالی با ترددهای زیادی که دارند ایجاد گرد و غبار و آلودگی داشته باشند؟
بدتر از قره‌قوم در مرکز شهر
دری یکی دیگر از ســاکنان محله وحدت ۲ درباره آنچه در منطقه اتفاق می‌افتد می‌گوید: هر کدام از مسئولان هر زمان که می‌خواهند در مورد آلودگی هوای مشهد صحبت کنند حرف صحرای ترکمنســتان و هرات و بقیه جاها را به میان می‌آورند در حالی که منشأ آلودگی همین جاست وسط شهر.
تعجب ما از این اســت که بدتــر از قره‌قوم را در مرکز شهر نمی‌بینیم آن وقت چند صد کیلومتر در داخل خاک کشــور همسایه در صحرا دنبال آن هستیم! وی در ادامه می‌افزاید: اینجا اگر عنوان خدمــات فنی ابنیه خطوط راهآهن را دارد چرا باید خودروهای تولیدی یک شرکت بــه اینجا منتقل شــود و بعد ماشــین‌های سنگین با ایجاد مزاحمت‌های فراوان و گرد و غباری که به راه می‌افتد این خودروها را به جاهای دیگر انتقال دهند.
قطارهایی که منشأ آلودگی‌اند
وی می‌افزاید: ما حتی برای حل این موضوع به جاهــای مختلفی از جمله شــهرداری و راهآهن مراجعه کردیم و این پاسخ را از آقای معراجی‌فر که مسئول روابط عمومی راهآهن هســتند گرفتیم که ایــن زمین فقط و فقط برای آماده نگه داشتن قطارهایی است که در صورت نیاز یا حادثه‌ای وارد ریل خواهند شد.
این در حالی است که خیلی مواقع قطارهای داخل زمین ساعت‌ها پس از نیمه شب روشن نگه داشته میشوند که هم آلودگی هوا و هم آلودگی صوتی دارند.
دری همچنیــن اظهار مــیدارد: جدا از همه این مســائل انواع حیوانات از جملــه روباه، شــغال، عقرب، مــوش و مــار در این زمین وســیع زندگی می‌کنند که بعضــی از آنها خیلی مواقع تا داخل خانه‌های مردم آمده‌اند در حالی که دقیقــاً آن طرف همین زمین و جایی که خانه‌های سازمانی راهآهن آنجاست به هیچ وجه قابل قیاس با این طرف نیســت؛ فضایی تمیز و به دور از آلودگی و شــیک در آنجا هست که کمتر جایی میشود نظیر آن را پیدا کرد.
با همه این تفاسیر ما فکر می‌کنیم خیلی از مسئولان از وجود صحرای قره‌قوم در مرکز شــهر مشهد بی‌خبرند به همین جهت درخواست ما این است برای سر و سامان دادن این اوضاع تا دیر نشده فکری بردارند.
نظر شما