قدس آنلاین؛ امضای توافق‌نامه سوچی بین اردوغان و پوتین٬ از مهم‌ترین اتفاقات دیپلماتیک دیروز بود.
در حالی که آخرین ساعات مهلت عقب‌نشینی نیروهای ی.پ.گ از شرق فرات پایان می‌یافت و بشار اسد رئیس جمهور سوریه پس از ۸ سال به ادلب رفته بود٬ در سوچی٬ گفت‌وگوی مهمی در جریان بود که می‌تواند بر روند تحولات آینده سوریه تاثیر قابل توجهی بگذارد.
بیش از ۶ ساعت چانه‌زنی
شاید خود ترک‌ها هم انتظار نداشتند که دیدار بین اردوغان و همراهانش با پوتین و هیات همراه او در سوچی٬ بیش از ۶ ساعت طول بکشد.
خبرنگاران منتظر پایان نشست بودند اما اعضای دو هیات٬ در حال آخرین رایزنی‌ها و چانه‌زنی‌ها بودند و اردوغان تلاش می‌کرد در دیدار با پوتین٬ تا جایی که می‌تواند امتیاز بگیرد.
اما رئیس جمهور روسیه هم نشان داد که حاضر نیست خواسته‌های عجیب و زیاده‌خواهانه همتای ترک خود را قبول کند. به عنوان مثال٬ اردوغان قبل از آن که به سوچی برود٬ تصمیم گرفته بود که مجوز ورود به کوبانی یا عین العرب و همچنین ورود به قامیشلو و منبج را دریافت کند اما این خواسته‌های او مورد پذیرش قرار نگرفت. اما در پایان٬ نتیجه‌ای حاصل شد که در برخی حوزه‌ها٬ منافع ترکیه را نیز تامین می‌کند.
دیدار و گفت‌وگوی روسای جمهور ترکیه و روسیه منجر به نوشتن توافق‌نامه فراگیر و مهمی شد که یکی از دستاوردهای آن٬ اقناع اولیه ترکیه برای بازگشت به توافق آدانا با دولت دمشق است.
توافق‌نامه‌ای در ۱۰ بند
۱.طرفین بر ضرورت حفظ وحدت سیاسی سوریه و تمامیت ارضی این کشور و حفظ امنیت ملی ترکیه٬ تاکید می‌کنند.
۲.طرفین در مبارزه با تمام اشکال و شواهد ترور تاکید کرده و تفکرات جدایی‌طلبانه در خاک سوریه را نقش بر آب می‌کنند.
۳.منطقه امن «عملیات چشمه صلح» در چارچوب تل ابیض و راس العین و به عمق ۳۲ کیلومتر٬ حفظ خواهد شد.
۴.طرفین بر اهمیت توافق آدانا تاکید کرده و فدراسیون روسیه در شرایط فعلی٬ اجرای مفاد این توافق‌نامه را هموار خواهد کرد.
۵.از ساعت ۱۲ ظهر روز بیست و سوم اکتبر٬ پلیس نظامی روسیه و محافظین مرزبانی سوریه٬ در منطقه خارج از حوزه اجرای عملیات چشمه صلح و در مرز ترکیه و سوریه٬ نیروهای ی.پ.گ را طی ۱۵۰ ساعت٬ به میزان ۳۰ کیلومتر از مرز ترکیه دور خواهند کرد. در همان حال در طرفین قلمرو عملیات صلح به عمق ۱۰ کیلومتر – به استثنای شهر قامیشلو- واحدهای گشتی ترکیه و روسیه٬ گشت‌زنی خواهند کرد.
۶.تمام عناصر ی.پ.گ همراه با سلاح‌هایشان از منبج و تل رفعت خارج خواهند شد.
۷.طرفین برای جلوگیری از نفوذ تروریست‌ها٬ تدابیر لازم را به کار خواهند بست.
۸.طرفین همکاری خواهند کرد تا مسیر بازگشت امن و داوطلبانه و اسکان آوارگان هموار شود.
۹.مکانیسم مشترکی برای نظارت و هدایت نیروهای مرتبط با اجرای این توافق نامه ایجاد می‌شود.
۱۰.طرفین به منظور رسیدن به یک راهکار سیاسی ماندگار٬ به همکاری در مذاکرات آستانه ادامه داده و از فعالیت کمیته قانون اساسی حمایت می‌کنند.
اهمیت توافق آدانا
ولادیمیر پوتین توانست با اتخاذ تدابیر صحیح میانجی‌گرانه٬ زمینه‌های مقدماتی برای عادی‌سازی روابط آنکارا – دمشق را فراهم کند. قطعاً این مسیر٬ بدون مانع نخواهد بود و خوشبینانه است اگر تصور شود که اردوغان به زودی برای دیدار با بشار اسد اقدام خواهد کرد. اما ایجاد مکانیسم‌ها و مقدمات اولیه برای همکاری و هماهنگی بیشتر بین ترکیه و سوریه٬ رویداد کم‌اهمیتی نیست.
تثبیت موقعیت روسیه و ترکیه
یکی از دستاوردهای مهم توافق‌نامه سوچی برای اردوغان٬ این است که او عملیات چشمه صلح را با چراغ سبز آمریکا اجرا کرد و حالا رضایت پوتین را هم کسب کرده و در هیچ کجای متن٬ به ضرورت خروج نیروهای ترکیه و معارضین سوری تحت امر اردوغان از خاک سوریه اشاره نشده و از این لحاظ باید گفت که حضور ترکیه٬ دست کم در شرایط فعلی٬ تثبیت شده است. اما رویداد مهم‌تر٬ تثبیت جایگاه روسیه در شرق فرات است که پیش‌تر به عنوان قلمرو نفوذ آمریکا تعریف شده بود.
آمریکا چه می‌گوید؟
جیمز جفری نماینده ویژه دونالد ترامپ در پرونده سوریه٬ پس از انتشار متن ۱۰ ماده‌ای سوچی گفت: اردوغان٬ امتیاز چندانی از روسیه نگرفت. امتیازی که از آمریکا گرفته بود٬ خیلی بیشتر از این بود. ترکیه با این اقدام٬ به روند مبارزه با داعش لطمه زده و به شکل تاسف‌باری٬ روسیه و رژیم اسد را وارد این معادله کرد.
در همین حال برت مک‌گورک نماینده پیشین اوباما و ترامپ در ائتلاف مبارزه با داعش و از دیپلمات‌های جدا شده از تیم ترامپ گفت: پوتین٬ خیلی بهتر از ترامپ٬ توانست اردوغان را کنترل کند.
واکنش اولیه جفری٬ حاکی از آن است که آمریکا به خاطر برجسته‌تر شدن نقش روسیه در پرونده سوریه٬ دچار نگرانی شده و در تحولات آتی در شرق فرات و همچنین در ابعاد کلان سوریه٬ میزان نقش و اثرگذاری آمریکا٬ کم و کمتر خواهد شد.
نظر شما