قدس آنلاین-گروه استان ها:سیل فروردین‌ماه هرچند خسارات بسیاری بر جای گذاشت و موجب حتی عزل برخی مقامات استانی شد اما این پایان ماجرا نبود و مشاهده می‌شود که با کوچک‌ترین بارش بازهم حوادث گذشته در دست تکرار است.
بسیاری از کارشناسان در این راستا معتقدند که وقوع سیل و خسارت‌های بی‌شمار آن بیش از آنکه ناشی از قهر طبیعت باشد، نتیجه فعالیت‌های ناصواب انسانی است.
تخریب جنگل‌ها و مراتع، چرای بی‌رویه دام در بالادست سدها و مسدود کردن غالب رودخانه‌های کشور با دیواره‌های بتونی، انجام فعالیت‌های عمرانی غیر کارشناسی، فرسایش شدید خاک به علت خشک‌سالی‌های مداوم بخشی از دلایل وقوع سیلاب‌هاست.
بسیاری از مردم و حتی کارشناسان بی‌توجهی به لایروبی رودخانه‌ها را عامل اصلی جاری شدن سیلاب‌ها می‌دانند چنانچه که معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای گلستان بابیان اینکه درمجموع بیش از هزار کیلومتر حوزه آبریز این استان نیازمند لایروبی است می‌گوید: این در حالی است که تنها لایروبی ۱۵۰ کیلومتر و بااعتبار ۴۰ میلیارد ریال در حال انجام است.
درس نگرفتیم
استاندار گلستان در همین رابطه اعتقاد دارد که ما از سیل‌های گذشته درس عبرت نگرفتیم.
هادی حق‌شناس بابیان اینکه تجارب ادوار گذشته حاکی است هر ۱۰ سال حداقل یک سیل بزرگ در گلستان اتفاق می‌افتد یادآور می‌شود: درس نگرفتن از آن و کم‌توجهی به‌ضرورت رفع نارسایی‌ها این استان را آسیب‌پذیر و به محلی برای تاخت‌وتاز سیلاب‌های ویرانگر تبدیل کرده است.
وی عنوان می‌کند: در سیل قبلی اگر عملیات سد «نرماب» را به پایان رسانده بودیم و لایروبی رودخانه‌ها انجام‌شده بود لذا با باز کردن بهنگام دریچه سدها می‌توانستیم از بروز خسارت تا حد زیادی جلوگیری کنیم.
وی تصریح می‌کند: اگر اجرای طرح‌های زیربنایی مانند تکمیل زهکشی و لایروبی رودخانه‌های گلستان با تأخیر مواجه و به فراموشی سپرده شود بازهم باید در انتظار سیلاب‌های مخرب دیگری بود.
وی کم بودن پوشش گیاهی در مناطق شمالی باوجود داشتن استعداد کاشت درخت را از دیگر عوامل مستعد بودن این مناطق به سیل‌خیزی عنوان می‌کند.
لایروبی حلال مشکلات نیست
این موضوع در حالی است که مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گلستان معتقد است: لایروبی مشکلی از سیلاب حل نمی‌کند.
علی نظری بیان می‌کند: خیلی‌ها می‌گفتند آب منطقه‌ای لایروبی رودخانه‌ها را انجام نداد درحالی‌که ما گرگان رود و قره‌سو را لایروبی کردیم.
وی تصریح می‌کند: در سیل فروردین لایروبی مشکل سیلاب گلستان را حل نمی‌کرد زیرا آبی که از بالادست آمد سه برابر ظرفیت رودخانه‌ها بود و لایروبی نمی‌توانست تأثیری در کاهش حجم آب داشته باشد.
وی ادامه می‌دهد: برای مقابله باسیل باید رودخانه‌ها را تعریض کرد یا عمق آن را افزایش داد که تعریض رودخانه‌ها اعتبار کلانی می‌خواهد.
وی می‌افزاید: باید بپذیریم که تغییر اقلیم اتفاق افتاده و نباید با طبیعت بجنگیم بلکه با طبیعت باید سازش کرد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گلستان بابیان اینکه طرح‌های مطالعاتی زیادی برای کنترل سیلاب داشتیم که باید اعتبارات لازم به‌موقع تخصیص یابد یادآور می‌شود: اجرای سد «آق دکش» یکی از مبناها برای کنترل سیل بود که ۱۸ میلیون مترمکعب آب ذخیره می‌کرد و بخشی از آب به شمال آق‌قلا هدایت می‌شد.
نظری با اشاره به این موضوع که این طرح سال ۹۱ آغاز شد و تاکنون هشت میلیارد تومان تخصیص و فقط ۱۲ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است می‌گوید: علاج بخشی «سد وشمگیر» که از سال ۸۷ آغازشده تاکنون ۱۲.۵ میلیارد تومان تخصیص اعتبار و ۱۱.۴ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است و این شرایط برای سد «نرماب» هم وجود دارد و اگر این پروژه‌ها به سرانجام می‌رسید مشکلات کمتری در سیل اخیر گلستان داشتیم.
وی بیان می‌کند: بارش شدید موجب طغیان رودخانه‌های گرگان رود، قره‌سو و اترک شد و به دلیل اینکه در اترک سد نداشتیم، آب به سمت «ترشک لی» و «داشلی برون» آمد و چهار برابر ظرفیت آب گیر داشلی برون وارد آن شد.
نگاه تک‌بعدی
رئیس دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان نیز تنها موضوع لایروبی و یا زهکشی اراضی را حلال مشکلات نمی‌داند و معتقد است: تاکنون در سیل اظهارنظرها کاملاً تک‌بعدی بوده است.
علی نجفی نژاد بابیان اینکه در استان گلستان هرساله پدیده سیل راداریم و رویکرد ما در برابر آن ساده‌انگارانه و خطی است می‌افزاید: موضوع آب تک‌بعدی نیست و چندوجهی است.
وی ادامه می‌دهد: در زمان سیل امسال برخی می‌گفتند اگر سد ساخته می‌شد خسارت کمتر بود، برخی لایروبی رودخانه‌ها، برخی تکمیل زهکشی و برخی نیز انجام دادن اقدامات آبخیزداری را راهکارهای دیگر کاهش خسارات سیل اعلام می‌کردند و درواقع همه این‌ها به‌هم‌پیوسته است.
وی بابیان اینکه همه این بخش‌ها در یک شبکه به‌هم‌پیوسته قرار دارد و نمی‌توان تک‌بعدی به این‌ها نگاه کرد یادآور می‌شود: تا زمانی که این‌گونه فکر و بر اساس آن اقدام می‌کنیم، نمی‌توان انتظار حل مشکلات را داشت.
نظر شما