قدس آنلاین-گروه استان ها: دانشیار تکتونیک دانشگاه تبریز در همین رابط بابیان اینکه گسل‌های مهمی این استان را احاطه کرده‌اند که تقریباً در مرزهای استان قرار دارند اظهار می‌کند: گسل تبریز در غرب، گسل ارس در شمال و گسل میانه - اردبیل در جنوب شرق از مهم‌ترین آن‌ها هستند.
بهزاد زمانی با اشاره به اینکه در داخل استان نیز گسل‌های مهم دیگری وجود دارند از گسل شمال و جنوب میشو، گسل‌های شمال و جنوب بزقوش، گسل ارسباران و نیز گسل جنوب اهر نام می‌برد و می‌گوید: گسل تبریز به حکایت تاریخ، لرزه‌خیزترین گسل در استان است.
وی یادآورمی شود : آذربایجان در شمال غرب ایران با قرارگیری در میان چهار کوهزاد البرز در شرق، قفقاز کوچک در شمال و زاگرس و آناتولی در جنوب و غرب، یکی از مناطق با لرزه‌خیزی بالا در ایران است.
انباشت انرژی
زمانی به تحقیقات خود و همکارانش در سال ۱۳۹۴ اشاره‌کرده و ادامه می‌دهد: با استفاده از داده‌های دستگاهی و تاریخی آهنگ رویداد سالیانه زلزله را مورد ارزیابی قراردادیم و لذا بر همین اساس احتمال وقوع زمین‌لرزه‌هایی با بزرگی ۶ ریشتر هر ۳۰۰ سال یک‌بار و زلزله‌های بالای ۷ ریشتر بیش از ۷۰۰ سال برآورد شده است.
دانشیار تکتونیک دانشگاه تبریز خاطرنشان می‌کند: این بدین معنی نیست که دوره طولانی آرامش خواهد بود، بلکه دلیل آن ذخیره و انباشت انرژی در گسل تبریز و همچنین مهاجرت زلزله‌ها به سمت شمال غربی یعنی کشور ترکیه است.
وی همچنین با اشاره به اینکه در طول تاریخ زمین‌لرزه‌های مناطق دیگر به گسل تبریز نسبت داده‌شده‌اند، یادآور شد: شاهد آن زلزله اهر و ورزقان در سال ۱۳۹۱ است که گسل مسبب آن «گسل جنوب اهر» باوجود فاصله ۶۰ کیلومتری از گسل تبریز، موجب تخریب کامل خانه‌های ضعیف و قدیمی روستاهای نزدیک شهر تبریز ازجمله روستای "اسپران" نیز شد.
مقابله با زلزله
زمانی با تأکید بر اینکه روش‌هایی برای پیش‌بینی کوتاه‌مدت زلزله‌ها وجود دارد که مستلزم سرمایه‌گذاری است می‌گوید: سرمایه‌گذاری و راه‌اندازی ایستگاه‌های «پیش‌نشانگر» زلزله در این راستا ضروری به نظر می‌رسد.
آذربایجان در شمال غرب ایران یکی از مناطق با لرزه‌خیزی بالا در ایران استاین محقق عنوان می‌کند: اما صحت و دقت نتیجه در این روش، نیازمند راه‌اندازی بیش از ۱۳ ایستگاه است تا بتوان زمان وقوع زمین‌لرزه را با دقت ۷۰ درصد و در فاصله زمانی یک ساعت تا ۴۰ روز پیش از رویداد زلزله تشخیص داد.
وی تأکید می‌کند: در کلان‌شهری با چنین پیشینه لرزه‌خیزی و دارای بافت فرسوده برای نجات جان شهروندان نصب این دستگاه ها امری ضروری و حیاتی است.
زمانی خاطرنشان می‌کند: با توجه به بافت فرسوده شهر تبریز، مقاوم‌سازی ساختمان‌ها در بلندمدت گزینه خوبی برای کاهش مخاطرات ناشی از زلزله بوده؛ اما در فاصله رسیدن به شهری مقاوم، بهترین گزینه استفاده از پیش‌نشانگرهای زلزله است.
نصب سیستم‌های هشدار
دانشیار تکتونیک دانشگاه تبریز همچنین با تأکید بر اینکه سیستم هشدار سریع متفاوت از پیش‌نشانگرهای زلزله است، بیان می‌کند: سیستم هشدار سریع با دریافت اولین امواج مخرب زمین‌لرزه پس از رویداد، باعث قطع سیستم‌های مهم در یک شهر می‌شود.
زمانی با اشاره به این موضوع که هر چه فاصله گسل تا این سیستم‌ها بیشتر باشد، زمان کافی برای عملکرد سیستم هشدار سریع و حتی هشدار به مردم وجود خواهد داشت ادامه می‌دهد: امروزه در کشور ژاپن با سیستم هشدار سریع به‌طور موفق حدود ۱۰ ثانیه پیش از وقوع زلزله هشدار داده می‌شود و این سیستم اکنون در شهر تهران نیز نصب‌شده است.
دانشیار تکتونیک دانشگاه تبریز بابیان اینکه پیش‌نشانگرهای زلزله قبل از رویداد اطلاع‌رسانی می‌کنند می‌افزاید: بنابراین کارایی پیش‌نشانگرها نسبت به سیستم هشدار سریع در شهر تبریز بیشتر است.
وی تأکید می‌کند: اگرچه برای شهر تبریز فاصله صفرتا گسل کارایی سیستم‌های هشدار سریع را کاهش می‌دهد؛ اما استفاده از آن در جهت قطع شریان‌های مهم و حیاتی مانند گاز و برق برای جلوگیری از آتش‌سوزی و مخاطرات وابسته به بعد از تخریب زلزله بسیار مهم خواهد بود.
وی با تأکید بر اینکه ازنظر استاندارد جهانی مناطق مسکونی باید یک تا سه کیلومتر از پهنه گسلی فاصله داشته باشند، یادآور می‌شود: این فاصله و حریم گسلی برای جلوگیری از مخاطرات ناشی از گسل و گسیختگی مستقیم آن در حین زلزله است؛ اما متأسفانه در شهرسازی تبریز این استاندارد در ۲۰ سال گذشته لحاظ نشده است.
وی می‌گوید: صدمات ناشی از امواج زلزله در بخش‌های مختلف شهر وابسته به خصوصیات ساختمان‌ها و پی‌سازی صحیح در شهر است و لذا باید بر نحوه استانداردسازی و مقاوم‌سازی بناها و تأسیسات شهری دقت بیشتری اعمال کرد.
نظر شما