جامعه/ محمود مصدق
فساد را یورش به «قلب دولتها» می‌دانند؛ این موضوع به ویژه در نظامی که بر اساس و بنیان‌هایی همچون تحقق عدالت اجتماعی و از میان برداشتن بن مایه‌های فساد در جامعه شکل گرفته از اهمیت مضاعفی برخوردار است.
شاید به همین دلیل است که هنوز چند ماه از آغاز رهبری آیت‌الله خامنه‌ای نگذشته بود که ایشان در دیدار با مسئولان قوه قضائیه، با تأکید بر اینکه باید مسائل کشور را «االهم فی االهم» کرد و به با اهمیتترین آنها پرداخت چنین فرمودند: «الان مثلاً در جامعه فساد و ارتشا و جرایم ضدانقلابی و براندازی و خدعه و تزویر و جعل و امثال اینها وجود دارد. در میان این موارد، کدام از همه مهمتر است؟ من فکر میکنم اگر بخواهیم دنبال اهم بگردیم، همین مسئله فسادهای مالی و اخلاقی و ارتشا و تزویر و امثال اینها، چیزهایی است که به خصوص از مردم سلب امنیت میکند و واقعاً در رتبه‌های بالا قرار می‌گیرند «.
نخستین گام پس از پیروزی انقلاب
نخســتین آموزه‌های مبــارزه با فســاد در نظام اسلامی‌مان را باید در کلام معمار توانمند آن جست. کلام نافذی که بارقه واژگانش هنوز پس از گذشت بیش از ۴۰ ســال خواب را از چشــمان بدخواهان انقلاب می‌رباید.
امام راحل ســه ماه قبل از پیروزی انقلاب اسلامی یعنی شــانزدهم آبان ماه ۵۷ در پاســخ به اینکه نخســتین اقدامات یک دولت اسلامی چه خواهد بود؛ میفرمایند: «اولین اقدام، این اســت که همه عوامل فساد و مهمتر اینکه همه انگیزه‌های فساد در زمینه‌های اجتماعی، اقتصادی و سایر زمینه‌ها با کمال جدیت باید ریشه‌کن شود «.
ایشــان در همان ســال و در جایــی دیگر تأکید می‌کننــد: «عموم مــردم را موظــف میدانیم که انحراف از مسیر اسلامی را در هر کجا که می‌بینند از پایین‌ترین و بالاترین مقامات بلافاصله جلوگیری کنند و بدین ترتیب از رشد فساد جلوگیری میشود و مجال بر عناصر فاسد نیز بسته می‌ماند «.
بنیانگذار فقید انقلاب در مناســبتی دیگر ضمن تأکید بر تصفیه افراد فاسد به ویژه در ساختار اجرایی میفرمایند: «ما آنهایــی که دزدی کردند با آنها مخالفیم. در قشرهای دولتی، ما به همه قشرهای دولتی احترام قائل هستیم؛ اگر در بین آنها یکی دو تا پیدا شد که فاسدند، فاسدها باید بروند، تصفیه باید بشوند «.
۴ هزار بار تأکید بر مبارزه با فساد
رهبر معظم انقلاب؛ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای نیز بارها و بارها با احیای چنین تفکری مردم و مسئولان نظــام را به مبارزه جدی با فســاد و مظاهر آن در جامعه دعوت نموده‌اند. آن طور که حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد حاج علی‌اکبری، امام جمعه موقت تهــران میگوید: بیش از ۴هزار بار مبارزه با فساد اقتصادی در کلمات و نوشته‌های رهبر انقلاب آمده است.
حاج علی‌اکبری صدور فرمان هشت مادهای ایشان برای مبارزه مسئولان با فساد را فرمان سند علوی جاودانی برای نظام جمهوری اســلامی می‌داند و تعابیر هوشمندانه ایشــان را در خصوص عدالت و مبارزه با فســاد در بیانیه گام دوم انقلاب، دلیلی بر اهمیت این موضوع عنوان میکند.
یک جهاد واقعی
رهبر معظم انقلاب اسلامی در بند چهارم بیانیه گام دوم انقالب که به «عدالت و مبارزه با فساد» اختصاص یافته اســت دو مفهوم گسترش عدالت و مبارزه با فســاد را لازم و ملزوم یکدیگر دانسته و هر یک از انواع فساد اعم از فساد اقتصادی، اخلاقی و سیاسی را توده چرکین کشورها و نظام‌ها بیان نموده‌اند که اگر در بدنه حکومت‌ها عارض شود، زلزله ویرانگر و ضربه‌زننده به مشروعیت آنها خواهد بود.
ایشان سوم بهمن ماه سال ۸۰ از مبارزه با فساد به عنوان یک جهاد واقعی و البته کاری بسیار دشوار یاد میکنند و در همان ســال و به مناسبتی دیگر میفرماینــد: «امروز یکی از مهمترین مســائل ما، مبارزه با فساد است. این را باید همه مسئولان کشور بفهمند. فساد یعنی چه؟ فساد یعنی اینکه کسانی با زرنگی، با قانوندانی، با زبان چرب و نرم و با چهره حق به جانب، به جان بیت‌المال این ملت بیفتند و کیسه‌های خود را پُر کنند «.
ایشــان در پنجم شهریور ماه ســال ۸۲ با تبیین وظایف مســئولان برای مواجهه با این پدیده شوم میفرماینــد: «به اعتقاد من مرکزی که باید مبارزه با مفاســد اقتصادی را دنبال کند، دولت اســت و قوه‌قضائیه در مرحله آخر قرار میگیرد «.
رهبر انقلاب در اردیبهشــت ماه ۹۴ ضمن توصیه به مسئولان در خصوص اقدام عملی در این مبارزه میفرمایند: «با دزد دزد» گفتن، دزد از دزدی دست برنمی‌دارد؛ باید رفت، وارد شــد. مسئولان کشور، روزنامه که نیستند که راجع به فساد حرف میزنند «.
ایشان در عین حال در جایی دیگر و در مناسبتی دیگر ضمن اشاره به مجازات مفسدان، بر ضرورت تبیین آشــکار نتایج این مبــارزه تأکید میکنند.
چنانکه بیســت و چهارم تیرماه ۹۷ در ســخنانی میفرمایند: «مفسد بایستی مجازات بشود. خب حالا چرا این را ما علنی میگوییم و اصرار می‌کنیم؟ به خاطر اینکه تجربه نشــان داده که وقتی با فساد و با مفسد، مواجهه و مقابله صورت میگیرد، جیغ و دادهایی از گوشه و کنار بلند میشود «.
البته ایشــان پیش از این نیز در پیام فرمان هشت مادهای خود به سران قوا در ۱۰ اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۰ پیشبینی کرده بودنــد که: «با آغاز مبارزه جدی با فساد اقتصادی و مالی، یقیناً زمزمه‌ها و به تدریج فریادها و نعره‌های مخالفت با آن بلند خواهد شد. این مخالفت‌ها عمدتاً از سوی کسانی خواهد بود که از این اقدام بزرگ متضرر می‌شوند»
ایشان اما با تأکید بر ضرورت عزم راسخ در مسیر مبارزه با فساد اقتصادی، همراه کردن «مسئوالن خیرخواه «را در هر یک از قوا خواســتار شده و فرموده بودند: «به مســئوالن خیرخواه در قوای سه گانه بیاموزید که تســامح در مبارزه با فساد، به نوعی همدستی با فاســدان و مفسدان اســت. اعتماد عمومی به دستگاه‌های دولتی و قضایی در گرو آن است که این دستگاه‌ها در برخورد با مجرم و متخلف قاطعیت و عدم تزلزل خود را نشان دهند «.
ملاحظه هیچ کس را نکنیم
مســئولان خیرخواه نظام و به ویژه رؤسای قوا که از منظر رهبر معظم انقالاب در صف نخســت این مبارزه قرار گرفته‌اند نیز بارها بر اهمیت این مبارزه و برخورد قاطعانه و بدون مالحظه خویش با مظاهر فساد تأکید کرده‌اند.
چنانکــه حجت‌الاســلام والمســلمین روحانی، رئیس‌جمهــور هفدهم آذرماه ۹۳ در همایش ملی ارتقای ســلامت اداری و مبارزه با فساد با تأکید بر اینکه یک عامل مبــارزه و یک دلیل حرکت مردم در برابر رژیم ســابق این بود که آن رژیم هم فاسد بــود و هم مفســد، گفته بود: اگر ما میخواهیم مشکلات را حل بکنیم و امروز کشــور در ریل درست قرار بگیرد باید با فساد مبارزه کنیم و ملاحظه هیچ کــس را نکنیم. هر کس در هر مقامی که هســت اگر دیدیم به اموال بیت‌المال مردم و منابع عمومی کشــور دارد دســت‌اندازی میکند و کاری میکند که شکاف اجتماعی را بیشتر کند و فقیر، فقیرتر و غنی غنی‌تر شود و اگر کاری میکند که فقر در جامعه گسترده‌تر شود و بیکاری در جامعه بیشتر شود در برابر او باید ایستادگی و برخورد کرد؛ هر مقامی میخواهد داشته باشد برای ما اصل حکم خدا، رضایت پروردگار، حکم مردم و رضایت مردم است.
وی که معتقد است فساد همانند موریانه‌ای است که پایه‌های حکومت را تباه و فاسد میکند و از پای در می‌آورد تأکید میکند: همه ما باید همه توانمان را به کار گیریم که قدم به قدم فســاد را کم کنیم، کاهش دهیم و این کاهش باید به گونهای باشد که برای مردم ملموس باشــد و مردم ببینند یک اراده جدی در سطح مسئولان بالای کشور و میانی کشور وجود دارد.
هیچکدام از مسئولان فساد را برنمی‌تابند
آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضائیه نیز که سخنانش به ویژه پس از حضور وی بر کرسی عالی قضا حجت را بر بســیاری از مفسدان تمام کرده، بارها و بارها از تعامل میان ســه قوه در این مبارزه گفته و بر آن تأکید کرده اســت.
چنانکه وی چندی پیش در پایان نشست مشترک سران قوا بــا تأکید بر اینکه هیچ کدام از مســئولان و دغدغه‌مندان انقالب اسلامی فساد را برنمی‌تابند، گفته بود: امروز موضوع مبارزه با فساد، بحثی است که نه فقــط در قوه قضائیه بلکه در قوای دیگر و همه نهادهای حکومتی یک امر دارای اولویت است و امیدواریم روز به روز شــاهد رونق تولید و ایجاد اشتغال در کشور باشیم.
رئیس قوه قضائیه بــه مدیران توصیه میکند: با جرئت به پیش روند و با شجاعت کار کنند، کســانی کــه قلم به دستشان هســت به هیچ عنوان قلمشــان نلرزد و مصمم باشند و بدانند که امــروز بنای نظام و مســئوالن قوا حمایت از مدیران شــجاعی اســت که با جسارت تصمیم می‌گیرند و کار را اجرایی می‌کننــد و نمی‌گذارند به مردم سخت بگذرد و مشکالت مردم را حل میکنند.
قاطعیت مسئولان برای حضور در میدان مبارزه در حالی است که برخی می‌کوشند این مبارزه را حرکتی سیاسی، نمایشی و یا مقطعی عنوان کنند.
رئیس قوه قضا در پاسخ به این ادعا ضمن سخنانی در نهم آبان امســال گفته بود: مبارزه با فســاد، حرکتی مقطعی و سیاســی نبوده بلکه مستمر اســت، اینکه برخی فکر کنند این مبارزه امری تشریفاتی، مقطعی یا سیاســی است، این گونه نیســت و مبارزه با فساد در ذات انقلاب و نظام و جزو ضرورت‌های مدیریتی است.
حال که میتوان بیش از هر زمان دیگر عزم مســئولان نظام را در پیمودن راه مبارزه با فســاد و مظاهر آن دریافت باید در مســیری گام برداشت تا این مهم تبدیل به مطالبه‌ای همگانی شود و پیشقراولان حاضر در این میدان لباس عافیت‌طلبی را از تن به در کنند و با عزمی راســخ، مظاهر در هم تنیده فساد را از ریشه برکنند.
همگامی برای مبارزه با فساد
محمدعلی پورمختار، عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با ما با بیان اینکه خوشبختانه مسئولان تمامی قوا در مبارزه با فســاد اتفاق نظر دارند میگوید: با این حال برای این مبارزه «همگامی» الزم اســت و چنانچه بحث و یا اشــکالی در این خصوص وجود دارد باید در جلســات شورای هماهنگی قوا مطرح شود و رؤسای قوا در آنجا به یک جمع‌بندی برسند تا شاهد طرح آنها در تریبون‌های عمومی نباشیم چون طرح بعضی از موضوعات سبب ایجاد ذهنیت در زمینه مبارزه با مفاسد اقتصادی میشود.
وی بــا بیان اینکه قوه مجریه بــه دلیل در اختیار داشتن بودجه، حجم بالای کارکنان، نوع تصمیماتی که اتخاذ میکند و مسئولیت اجرایی که دارد بیشتر در مرکز وقوع مفاســد مختلف اســت، می‌افزاید:
همراهی و تعامل مثبت و ســازنده و کمک به قوه قضائیه، ضامن سلامت دستگاه اجرایی میشود و این نیز اصل مبارزه با فساد است. پورمختار با اشاره به ضرورت پرهیز از سیاسی کردن مبارزه با مفاسد اقتصادی میگوید: سیاسی کردن این موضوع و طرح موضوعات حاشــیه‌ای و سوق دادن ذهن جامعه و مســئولان به سوی دیگری به هیچ وجه زیبنده نیســت.
در واقع هیچ کس حق ندارد در این امور مســائل سیاسی را دخالت دهد چون در این صورت ذهن جامعه منحرف شده و امر مبارزه با مفاسد اقتصادی با موانع گسترده‌ای مواجه خواهد شد.
تعارفی در کار نیست
محمدرضــا پورابراهیمی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شــورای اسلامی نیــز تأکید میکند: مبنای مــا در مبارزه با مفاســد اقتصادی قانون اساســی و قوانین جاری کشور و فرمایشــات و رهنمودهای رهبر معظم انقلاب است.
بنابراین اگر در این چارچوب حرکت کنیم طبیعتاً اختلافی در نحوه اجرای مبارزه با مفاسد اقتصادی پیــش نمی‌آید. البته شــاید اختلاف سلیقه وجود داشته باشد اما مبنای بحث نخواهد بود.
از این رو آن چیزهایی که باید در چارچوب ضوابط و مقررات قانونی به آنها عمل شود از نظر ما اساســی‌ترین بحث در این زمینه است و همه قوای نظام باید به این چارچوب‌ها پایبند باشند.
وی با اشــاره به اینکه در ایــن زمینه مهمترین مســئله، پیشــگیری و مقابله با فســاد اســت، می‌افزاید: برداشــت‌های متفــاوت در خصوص مبارزه با مفاسد اقتصادی به صلاح کشور نیست و هیچ دستگاه یا رکنی از نظام نمیتواند و نباید برداشت‌های متفاوت و سلیقه‌ای از آن را مطرح کند.
همه باید در مقابل قانون یکســان باشــند. یعنی مبارزه با فساد باید خط قرمز همه گروه‌ها و جناح‌های سیاسی در کشــور باشد. چون این پدیده جریان‌های درونی جناح‌های سیاســی را نمی‌شناســد. فســاد اقتصادی همچون موریانه پایه‌های نظام جمهوری اسلامی را میخورد و در این زمینه هیچ تعارفی با هیچ کسی ندارد.
نظر شما