تحقیق و پژوهش در تمامی ابعاد زندگی ما نقش حیاتی ایفا می‌کند؛ چراکه دارای ارزش ذاتی است و بدون فرایند تحقیق و پژوهش، هیچ رشدی حاصل نمی‌شود. پژوهش همچنین اساس و پایه توسعه همه‌جانبه و پایدار کشور به شمار می‌رود در حالی که متأسفانه در کشور ما نسبت به فعالیت‌های پژوهشی بی‌توجهی تاریخی را شاهد هستیم و این مشکل در پروژه‌های شهری بیشتر به چشم می‌خورد.
این در حالی است که یکی از عوامل اصلی در رشد و توسعه کشورهای صنعتی، توجه ویژه این کشورها به پژوهش و تحقیقات بوده است و ما چاره‌ای جز این نداریم که برای جبران عقب ماندگی‌ها و رسیدن به وضعیت کنونی کشورهای توسعه‌یافته برای پژوهش و تحقیقات ارزش قائل شویم.
این موضوع به ویژه در کلانشهر مشهد که جایگاه خاص ملی و فراملی دارد و سالانه میزبان ده‌ها میلیون زائر از نقاط مختلف کشور و جهان اسلام است، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد و مدیران دستگاه‌های مختلف اجرایی، فرهنگی، اقتصادی و به خصوص مدیریت شهری باید انجام پژوهش‌های علمی- کاربردی را برای برآورده ساختن نیازهای انبوه زائران، رفع مشکلات شهری و پاسخگویی به مطالبات شهروندان، در اولویت اقدامات و برنامه ریزی‌های خود قرار دهند.
با وجود این با نگاهی به گذشته و حال اوضاع پایتخت معنوی کشور می‌توان دریافت که تاکنون در این شهر به حوزه علم و پژوهش بسیار کم‌توجهی شده است؛ چراکه با وجود گذشت سال‌ها از پیروزی انقلاب و پیشرفت روزافزون علم و فناوری، نه تنها حاصل تلاش، سرمایه‌گذاری و هزینه‌کرد میلیاردها تومان در بخش‌های مختلف عمرانی، فرهنگی، اجتماعی و... را شاهد نیستیم بلکه همچنان با انبوهی از مشکلات و کاستی‌ها مواجه هستیم که برخی از این مشکلات ناشی از عملکرد نادرست و بدون پشتوانه پژوهشی دستگاه‌ها بوده است. یعنی به دلیل نبود مطالعات کافی و یا نقص در روند تحقیق و پژوهش، پروژه‌ای به اجرا درآمده و میلیاردها تومان بودجه عمومی صرف آن شده اما حاصل کار نتیجه مطلوب نداشته و بلکه مشکلات فراوانی را نیز برای شهر و شهروندان در پی داشته است.
شکی نیست که با روش‌های علمی‌تر می‌توان بر مشکلات و معضلات شهری فایق آمد و هرچه زودتر رویه آزمون و خطا که متأسفانه به مرام بسیاری از تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیرندگان خطه خراسان و مشهدالرضا تبدیل شده است، باید به رفتار و فعالیت‌های علمی و پژوهش‌محور تغییر کند.
البته این واقعیت را نیز نباید نادیده بگیریم که برخی از پروژه‌های مشکل‌دار شهر هم به ظاهر مبتنی بر تحقیق و پژوهش انجام شده‌اند و ناگفته پیداست که پژوهش در این قبیل کارها بهانه‌ای برای کسب سود و ثروت‌اندوزی عده معدودی رانتخوار و معلوم‌الحال بوده است که جامعه علمی و کارشناسان ما برای دفاع از حیثیت و جایگاه خویش و جلوگیری از تضییع بیت‌المال و حقوق عامه مردم، نسبت به آن واکنش نشان داده و دستگاه‌های نظارتی نیز برخوردهای لازم را انجام دهند.
شهرداری مشهد هم که تحقیق و پژوهش را از سال ۷۸ و با راه‌اندازی دفتر برنامه‌ریزی و پژوهش به صورت جدی‌تر مورد توجه قرار داد و در سال‌های بعد با تشکیل شورای پژوهش به ریاست شهردار و سپس مدیریت توسعه و پژوهش، منسجم‌تر شد تا با استفاده از ایده‌ها و نظرات تمامی ذی‌نفعان شهر و بهره‌گیری از اندیشمندان، نخبگان و اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها، پروژه‌های عمران و توسعه دومین کلانشهر کشور را پیش ببرد، به نظر می‌رسد به ویژه در شرایط کنونی که در کشور درگیر مسائل اقتصادی و تحریم‌ها هستیم، باید بسیار دقیق و جدی‌تری از گذشته علم، خرد جمعی و پژوهش را مدنظر داشته باشد.
نظر شما