به گزارش گروه بین الملل قدس آنلاین، لیبی یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین کشورها در معادلات سیاسی مرتبط با کشورهای شاخ آفریقاست و از ویژگی های جغرافیایی و طبیعی منحصر به فردی در این منطقه برخوردار است؛ به گونه ای که از لحاظ موقعیت جغرافیایی نزدیک به اروپا بوده و با جمعیت 6 میلیون نفری ثروت های نفتی بسیاری دارد. از این رو توجه بسیاری ازکشورهای طماع را به خود جلب کرده است که دلایل متفاوتی را می توان برای دخالت طرف های تاثیر گذار در این کشور برشمرد.

لیبی و الجزائر از منابع نفتی و گازی بسیاری برخوردارند که این ویژگی اهمیت آن را برای کشورهای غربی که طی سال های گذشته درصدد سیطره برآن بوده اند، بسیار افزایش داده و بنابر اظهارات کارشناسان اقتصادی، این کشورها با هدف دست یابی بر این منابع طبیعی و تامین نیازهای خود به انرژی در دخالت کردن به امور این کشور رقابت می کنند. یکی از ویژگی های دیگر لیبی جمعیت کم آن در مقایسه با منابع نفتی بسیار بالای آن است؛ این کشور 6میلیون نفری یکی از ثروتمندترین کشورهای شمال آفریقاست و میانگین درآمد هر فرد 12000 دلار معادل سطح درآمدی در اروپا بوده است.

هرسال چند میلیون نفر از مصر، سودان، تونس و چاد برای کار به لیبی سفر می کنند و این نیاز کشورهای همسایه به آن بر اهمیت این کشور ثروتمند از لحاظ منابع می افزاید. به همین خاطر نه فقط کشورهای همسایه بلکه چین، روسیه، ترکیه، کره جنوبی و برخی کشورهای دیگر نیز درصدد تقویت روابط و منافع خود در لیبی هستند و برای حفظ این منافع از راه های متخلف تلاش می کنند.

همچنین کیفیت نفت این کشور بسیار خوب است و باتوجه به تنش هایی که طی سال های اخیر در منطقه خلیج فارس و موانع صادرات نفت در این منطقه وجود داشته، اهمیت آن فزونی یافته و این اهمیت تنها در نفت خلاصه نمی شود، بلکه لیبی تنها منبع واردات گاز مورد نیاز ایتالیا نیز محسوب می شود. این کشور نزدیک ترین کشور آفریقایی به اروپاست و دروازه ورود مهاجران، اول به ایتالیا و از آنجا به دیگر کشورهای اروپایی است که این موضوع مؤید موقعیت جغرافیایی خوب آن است.

مصر و سودان غالبا به عنوان جزئی از مشرق عربی با رویکرد انگلیسی و تونس، الجزائر، مراکش و موریتانی بخشی از مغرب عربی با رویکرد فرانسوی محسوب می شوند؛ درحالی که لیبی بین این دو بخش قرار دارد و هیچ زبان خارجی بر آن سلطه ندارد. این کشور به مبارزه گری معروف بوده و لیبیایی ها موضع تندی علیه رژیم صهیونیستی دارند؛ به گونه ای که در قانون اساسی آنها بندی تحت عنوان تحریم این رژیم وجود دارد و از این رو بسیاری از کشورهای غربی و در رأس آنها آمریکا از اعتقادات و رویکردهای ضد صهیونیستی آنها نگران هستند.

گروه های معارض «معمر قذافی» رئیس جمهور سابق لیبی برای براندازی او از قدرت بایکدیگر متحد شدند، اما پس از براندازی درگیری های مختلفی بین آنها برای سیطره بر قدرت شکل گرفت که این درگیری ها همچنان ادامه دارد و در حال حاضر این کشور به دوبخش شرقی-غربی تقسیم شده و دو پارلمان و دولت مستقل تحت عنوان دولت طبرق و دولت طرابلس دارد. براساس گزارش های خبری خلیفه حفتر نظامی سابق که مورد حمایت مصر، امارات، عربستان، فرانسه، روسیه و آمریکاست بر مناطق شرقی لیبی سیطره یافته و علیه دولت طرابلس به نخست وزیری «فایز السراج» که از طرف نهادهای بین المللی و سازمان ملل به رسمیت شناخته شده، جنگی را به راه انداخته است که کشورهای تاثیر گذاری که نامشان برده شد هرکدام مبتنی بر منافع خود از هر یک از این دو گروه حمایت می کنند.

همزمان با تشدید حملات نیروهای خلیفه حفتر به طرابلس، فایز السراج رئیس دولت وفاق ملی توافقی امنیتی را با ترکیه امضا کرده است که این توافق خشم مصر و برخی دیگر از کشورهای حامی حفتر را برانگیخته است. رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در توجیه دلایل دخالت این کشور در لیبی گفت: دخالت ما در لیبی برای حمایت از دولت قانونی این کشور است؛ خلیفه حفتر برعکس دولت وفاق به ریاست سراج، یک رهبرقانونی در این کشور نیست.

«عبدالباری عطوان» تحلیلیگر مشهور مسائل بین الملل می گوید: این اظهارات اردوغان، بهانه های محمد بن سلمان ولی عهد سعودی برای توجیه جنگ علیه یمن که گفته بود برای حمایت از دولت قانونی به این کشور حمله می کند را در اذهان زنده کرد. معتقد نیستیم که این توجیه اردوغان برای دخالت نظامی در لیبی افراد بسیاری را متقاعد کند؛ زیرا بهای احتمالی که ترکیه پس از ارسال نیرو وتجهیزات به لیبی و مقابله با نیروهای حفتر پرداخت خواهد کرد، باصرفنظر از نتیجه آن بسیار سنگین خواهد بود.

عطوان می افزاید: رئیس جمهور ترکیه تا این لحظه از انگیزه های واقعی خود برای دخالت نظامی مستقیم در لیبی سخن نگفته است اما گزارش های اطلاعاتی از تلاش وی به منظور ایجاد یک پایگاه نظامی در طرابلس به سبک پایگاه های نظامی خود در دوحه و مگادیشو حکایت دارد تا از این طریق منافع راهبردی ترکیه را در دریای مدیترانه و در راستای رقابت با اروپا محقق کند. علاوه براین در نظر اردوغان لیبی فرصت اقتصادی و تجاری بزرگی برای ترکیه به شمار می رود؛ چراکه زیرساخت های این کشور طی سال ها جنگ مستمر ویران شده و نیازمند بازسازی کامل در بخش های مختلف برق، آب، فناوری، مسکن و بهداشت بوده و بازار بسیار خوبی برای صنایع نظامی ترکیه به شمار می رود؛ از این رو دولت وفاق ملی که رویکرد اسلامی اخوانی بر آن غالب است طرفی مناسب برای تحقق این منافع است.

این تحلیلگر مشهور عرب جنگ مستمر در لیبی را نه جنگ میان سراج و حفتر که نزاع میان قدرت های بین المللی و منطقه ای می داند و با تاکید براینکه حل آن نیازمند یک توافق بین المللی است می افزاید: به همین خاطر است که آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان خواهان یک نشست بین المللی در مورد لیبی با مشارکت مصر، الجزائر، آمریکا، تونس، قطر، امارات، ایتالیا، ترکیه و فرانسه شده است. اردوغان، روسیه، مصر، امارات و عربستان سعودی را به حمایت نظامی و ارسال نیروهای مزدور به لیبی به نفع خلیفه حفتر متهم کرده است.

به نظر نمی رسد که اگر ترکیه به لیبی نیروی نظامی ارسال کند، مصر دست بسته نظاره گر باشد؛ عبدالفتاح سیسی رئیس جمهور مصر به صراحت اعلام کرده است که لیبی رکن اصلی امنیت ملی قاهره است؛ هرچند منابع آگاه مصری اعزام نیروی نظامی این کشور برای حمایت از خلیفه حفتر را بعید دانسته اند.

براین اساس هرکس بتواند جنگ در طرابلس را پیروز شود دست برتر را در لیبی خواهد داشت، اما پیش بینی اینکه سرانجام نزاع در این کشور چه خواهد بود سخت است؛ اگر اخبار مربوط به حمایت روسیه از خلیفه حفتر درست باشد، با توجه به نقشی که این کشور در معادلات سوریه ایفا کرده و ترکیه نیز یکی از طرف های مقابل آن بود، این موضوع برای فایز السراج و حامیان او فال خوبی نیست.

انتهای پیام/