زهرا طوسی/

با امتناع کشاورزان از فروش گندم تولیدی خود با نرخ پایین خرید تضمینی، دولت عزمش را جزم کرده بود که واردات گندم را در سال تولید ملی کلید بزند، اما بنیاد ملی گندم‌کاران با ارسال نامه‌ای رسمی به رئیس‌جمهور، اعلام کرد که نیازی به واردات گندم نیست و کشاورزان می‌توانند در مدت ١۵ روز، کسری کشور را تأمین کنند، روز بعد در واکنش به این نامه، شرکت بازرگانی دولتی در اطلاعیه‌ای گفت که برای خرید گندم به همان نرخ خرید تضمینی آماده است تا چرخه اصرار و انکار دولت و گندم‌کاران همچنان بی‌حاصل ادامه داشته باشد.

قیمت پایین خرید تضمینی موجب شده کشاورزان از تحویل گندم به دولت خودداری کنند، سرپرست وزارت جهاد کشاورزی می‌گوید که قیمت خرید تضمینی گندم تغییر نمی‌کند؛ چرا که این نظر شورای اقتصاد و دولت است و روی آن پافشاری می‌کنند، کشاورزان نیز بر خواسته خود اصرار دارند و از طریق نهادهای مختلف مثل مجلس و بازرسی کل کشور آن را پیگیری می‌کنند.

* از بذر و کود خبری نیست

دولت نرخ خرید تضمینی گندم را برای سال زراعی جاری با وجود تمام هشدارهایی که از سوی مسئولان و کارشناسان مختلف داده شد یک هزار و ۷۰۰ تومان تعیین کرد، این در حالی بود که بسیاری معتقد بودند قیمت این کالا با توجه به هزینه‌های تمام شده تولید و قیمت گندم در کشورهای همسایه باید حداقل ۲ هزار تومان باشد.

تفاوت نظر درباره قیمت منطقی خرید گندم سبب شد از حدود ۱۴ میلیون تن گندم تولیدی کشور ۸ میلیون تن به تملک دولت درآید و مابقی از چرخه خرید تضمینی خارج شده و در انبارهای کشاورزان باقی بماند. در برخی استان‌ها کار به تهدید کشاورزان نیز رسید؛ به طوری که یکی از مسئولان مربوطه اعلام کرده بود که «اسامی کشاورزان تحویل‌دهنده محصول در سامانه سهمیه‌بندی و سامانه غله و بازرگانی درج می‌شود، بنابراین اگر کشاورزی محصول را تحویل ندهد، سال آینده هیچ ‌گونه خدمتی اعم از بذر، کود، تسهیلات بانکی و… دریافت نمی‌کند»؛ حربه‌ای که البته کارگر نیفتاد.

*دولت لنگ خرید از کشاورزان نیست!

معلوم نیست با وجود اینکه سال زراعی گذشته قیمت خرید گندم سه بار تغییر کرد، چرا امسال مرغ یک پا دارد و دولت حاضر نیست از حرفی که زده کوتاه بیاید، دامنه اصرار و انکار بین دولت و کشاورزان به قدری گسترده شده که حتی منجر به استعفای حجتی، وزیر کشاورزی شد که در مقام دفاع از کشاورزان قائل به نرخ بالاتری برای خرید گندم بود. با این حال این قصه به اینجا نیز ختم نشد و دولت ممنوعیت واردات گندم را ملغی و ثبت سفارش آن را آزاد کرد تا به کشاورزان ثابت کند، لنگ خرید محصولات آن‌ها نیست.

علی قلی ایمانی، رئیس بنیاد توانمندسازی گندم‌کاران به خبرنگار ما می‌گوید که حدود ۱۴ میلیون تن گندم در کشور تولید شده و همیشه هم بر اساس آمارهای سنواتی ۷۵ درصد گندم را کشاورزان به دولت تحویل می‌دادند اما دو سال است که با اعلام قیمت غیرمنطقی، دولت کشاورزان را وادار کرده است در مقابل تصمیم او بایستند.

به گفته وی، حداقل قیمت گندم در بازار جهانی بین ۲۲۰ دلار تا ۲۵۰ دلار در تن است که در کشور ما با سه نرخ دلار آزاد، نیمایی و دولتی محاسبه می‌شود. حرف کشاورزان این است که قیمت نهاده‌های تولید ما بر اساس ارز آزاد محاسبه می‌شود، ولی چرا دولت می‌خواهد گندم ما را به نرخ دولتی خریداری کند.

وی می‌افزاید: دولت اگر گندم را با نرخ دلار آزاد وارد کند، هر کیلو حدود ۳ هزار تومان می‌شود و با هزینه ۲۵ درصدی شامل تخلیه گندم از کشتی، عوارض گمرکی، بارگیری مجدد و حمل به مبادی را اگر حساب کنیم، خواهیم دید که خرید گندم از کشاورز با کیلویی ۲ هزار تومان در سال زراعی ۹۸-۹۷ کاملاً به صرفه است ولی دولت قبول نمی‌کند.

تقاضای کارخانجات برای خرید ۵ میلیون تن گندم

وی تأکید می‌کند: هم اکنون بخشی از این گندم با کیلویی ۵۰ تومان بیشتر به نرخ کیلویی یک هزار و ۷۵۰ تومان راهی کارخانجات آرد شده است، این کارخانجات آرد همین گندم را بسته به کیفیت بین ۳ هزار تا ۳ هزار و ۵۰۰ تومان می‌فروشند. برای سال آینده نیز هم اکنون کارخانجات حاضر شده‌اند با گندم‌کاران وارد قرارداد بشوند و اعلام کرده‌اند که حاضرند ۵ میلیون تن گندم را توافقی و با قیمت آزاد از کشاورزان بخرند.

ایمانی می‌گوید: ما خلاف قانون چیزی نمی‌گوییم، قانون‌گذار مشخص کرده است که قیمت محصولات کشاورزی بر اساس هزینه‌های تولید یک واحد متعارف و بر اساس نرخ تورم محاسبه شود، اما دولت اصرار می‌کند که خرید قیمت گندم را کمتر از نرخ تورم در نظر بگیرد تا کشاورز به تورم بدهکار باشد. طبیعی است چنانچه قیمت متعادل نشود و توجیه اقتصادی برای کشاورز نداشته باشد، همچنان محصولش را به دولت نمی‌فروشد.

دولت زیر قولش زد

علی خان‌محمدی، عضو هیئت مدیره مجمع ملی خبرگان کشاورزی به خبرنگار ما می‌گوید: رئیس بنیاد ملی گندم‌کاران اعلام کرد که دولت به جای واردات، محصول گندم کشاورزان را خریداری کند و متأسفانه شرکت بازرگانی دولتی پاسخ داد که به همان قیمت خرید تضمینی که قبلاً گفته شده حاضر است گندم‌ها را خریداری کند، اگر قرار بود که به همان قیمت باشد همان زمان کشاورزان محصولشان را به شما فروخته بودند، پس حتماً متضرر می‌شدند که محصولشان را در انبارها نگه داشتند.

وی تأکید می‌کند: ما دنبال این هستیم که مشکل را حل کنیم، گندم‌کاران و مجلس با هم به توافق رسیده بودند که خرید تضمینی برای سال ۹۸-۹۷ که از جانب کشاورزان ۲ هزار و ۲۰۰ محاسبه شده بود، به قیمت ۲ هزار تومان متعادل شود و کشاورزان هم این رقم را پذیرفتند اما دولت زیر قولش زد و رقم یک هزار و ۷۰۰ تومان را اعلام کرد و کشاورزان هم حاضر نشدند این رقم را بپذیرند. حالا با اینکه این همه محصولشان را در انبارها نگه داشتند و معیشتشان را به سختی گذراندند تا دچار خسران نشوند، چطور دولت می‌گوید که باز با همان رقم گندم‌ها را می‌خرد. من نمی‌دانم دولت خودش می‌تواند با وضعیت تحریم‌ها با این قیمت وارد کند که از ما انتظار چنین چیزی را دارد.

واردات برای رو کم کنی کشاورزان

وی تأکید می‌کند: می‌خواهم به دولت بگویم که آیا پدر با فرزند خودش لج می‌کند، آیا ما اجازه داریم در سال رونق تولید ملی، چون کشاورز حاضر نیست با قیمت پایین گندمش را بفروشد، برای کم کردن روی تولیدکننده داخلی واردات کنیم؟ یعنی کشاورز گندمش را به دلالان بفروشد و دولت هم واردات کند، چه کسی برنده است و دودش به چشم چه کسی می‌رود، بعید می‌دانم دولت همچین قصدی داشته باشد، کشاورزان اولاد دولت هستند و دولت موظف است که برای پایداری تولید با تعیین نرخ خرید منطقی از کشاورزان حمایت کند. یادآوری می‌کنم که برای واردات گندم کیفی باید ۳ هزار و ۸۰۰ تا ۴ هزار تومان هزینه کرد و گندمی که دولت بخواهد به قیمت ۲ هزار و ۲۰۰ تومان وارد کند، گندمی بی‌کیفیت است، به هر حال دولت اگر توانست گندم را از کیلویی ۳ هزار تومان ارزان‌تر وارد کند، به او پاداش می‌دهیم.

خوب است بدانید که احتمالاً سال آینده هم همین آش و کاسه برقرار است چون دولت قیمت خرید تضمینی ۹۹-۹۸ را ۲ هزار و ۲۰۰ اعلام کرده و کشاورزان می‌گویند که به این قیمت نمی‌فروشند. از نگاه کشاورزان حداقل هزینه‌های کاشت، داشت و برداشت گندم حدود ۲ هزار و ۵۰۰ تومان است. این در حالی است که نرخ اعلامی ۳۰۰ تومان کمتر از این میزان است. علاوه بر اینکه دولت باید ۱۵درصد سود هم روی این هزینه‌ها اعمال کرده و قیمت را ۲ هزار و ۸۶۰ تومان اعلام کند. ختم کلام اینکه هم اکنون قیمت گندم در کشورهای حوزه خلیج فارس بین ۳ هزار تا ۴ هزار و ۵۰۰ تومان است.