محمد تربت‌زاده/

هرچند همان روزهای اولی که رسانه‌ها خبر حمله شیمیایی دولت سوریه به شهر «دوما» را منتشر کردند، خیلی‌ها می‌دانستند این ماجرا از بیخ و بن یک بازی رسانه‌ای غربی برای حمله به سوریه است، اما انگار باید حدود دو سال از این حمله شیمیایی ساختگی می‌گذشت تا حقیقت آن به کمک رسانه‌هایی مثل «دیلی میل» و «ویکی لیکس» برای مردم دنیا روشن شود. البته تا همین چند صباح پیش هم اگرچه رسانه‌های معتبر جهان بارها حمله دولت سوریه به دوما را تکذیب کرده بودند اما دولت‌های انگلیس، فرانسه و آمریکا، هیچ جوره حاضر نشده بودند آن را قبول کنند. حالا که سایت افشاگر ویکی لیکس، چهار سند معتبر از ساختگی بودن این حملات رو کرده، احتمالاً دولت‌های غربی دیر یا زود باید زیر فشار رسانه‌های معتبر، بپذیرند که داستان حمله به دوما، تنها یک بازی رسانه‌ای علیه «بشار اسد» بوده است.

عملیات پرچم دروغین

دقیقاً روز هفتم آوریل 2018 بود که رسانه‌های مخالف دولت سوریه اعلام کردند ارتش این کشور به منطقه دوما حمله شیمیایی کرده است. پشت بندش هم ادعا کردند که در این حمله وحشتناک دست‌کم ۷۰ نفر غیرنظامی که بیشتر آن‌ها زن و کودک بودند کشته شدند. رسانه‌ها همان زمان با پزشکان و کارشناسان نظامی مختلف مصاحبه کردند که بیشتر آن‌ها مدعی شدند ارتش سوریه از دو گاز شیمیایی «کلر» و «سارین» که تأثیرات وحشتناکی روی قربانی می‌گذارد، برای حمله استفاده کرده است.

آن زمان روسیه و ایران اعلام کردند ماجرا از بیخ و بن دروغ بوده و حمله شیمیایی به دوما، عملیات پرچم دروغین است. در علم جدید نظامی، عملیات پرچم نظامی به عملیاتی گفته می‌شود که توسط نهادهای نظامی، شبه نظامی، اطلاعاتی یا سیاسی طوری انجام می‌شود که همه فکر کنند گروه‌ها یا کشورهای دیگری این عملیات‌ها را انجام داده‌اند. با این همه اما زورِ رسانه‌ای دولت‌های غربی به زور رسانه‌ای ایران و روسیه چربید و دولت سوریه به عنوان مقصر حملات شیمیایی به دوما شناخته شد.

آمریکا، انگلیس و فرانسه

فقط یک هفته پس از اعلام خبر حمله شیمیایی ارتش سوریه به دوما، یعنی در روز ۱۴ آوریل ۲۰۱۸، حدود ساعت ۴ صبح به وقت سوریه، ایالات متحده، انگلیس و فرانسه با ادعای وقوع حمله شیمیایی در دوما و به بهانه پاسخ به این ادعای بدون سند و مدرکشان یک‌سری حملات هوایی علیه چند مرکز دولتی سوریه انجام دادند. آن‌طور که رسانه‌ها گفته‌اند، در این حمله موشکی سه نقطه مهم در سوریه اعم از یک مرکز تحقیقاتی در نزدیکی دمشق و زرادخانه شیمیایی ارتش سوریه در حُمص هدف قرار گرفته‌است. شاهدان این حمله‌ها هم به رسانه‌ها گفته‌اند که در تمام بخش‌های حمله، هواپیماهای جنگنده و ناوهای جنگی آمریکا، فرانسه و بریتانیا به طور مشترک حضور داشته‌اند. ادعایی که هرچند به طور غیرمستقیم توسط انگلیس تکذیب شد اما حدود یک ماه پس از حمله مشخص شد که بریتانیا با چهار فروند جت جنگی تورنادو، موشک کروز هواپایه‌ای به‌طول ۵ متر و برد ۴۸۰ کیلومتر، از مبدأ فرودگاه نیروی هوایی سلطنتی اکروتیری در قبرس، در این عملیات مشارکت کرده است.

کار، کار کلاه سفیدهاست

سه روز پس از حمله سه کشور آمریکا، انگلیس و فرانسه به سوریه، خبرگزاری اسپوتنیک در یک گزارش جنجالی اعلام کرد: نیروهای روسیه در شهر دوما سوریه یک انبار حاوی مواد مورد نیاز برای ساخت تسلیحات شیمیایی کشف کردند. بر اساس گفته اسپوتنیک، گروهک‌های شبه نظامی مخالف دولت سوریه، در همین آزمایشگاه‌ها، مواد سمی شبیه به مواد هسته‌ای را ساخته بودند تا در هنگام بررسی محل حادثه توسط نیروهای متخصص، دولت سوریه را مقصر جلوه دهند.

ماجرا البته به همینجا ختم نشد و چندی بعد، ایگور کُناشنکوف، سخنگوی وزارت دفاع روسیه اعلام کرد کار، کار کلاه سفیدها بوده است. کلاه سفیدها گروهی از شبه‌نظامی‌های مخالف دولت سوریه هستند که با حمایت دولت‌های غربی اداره می‌شوند. کُناشنکوف دراین‌باره گفته بود: «اطلاعات کافی داریم که نشان می‌دهد از سوم تا ششم ماه آوریل از لندن بر گروه کلاه سفیدها فشار زیادی وارد شد تا دست به چنین کاری بزنند. لندن به کلاه سفیدها گفته بود، در این چند روز گروه جیش‌الاسلام با توپخانه دمشق را هدف قرار می‌دهد و ارتش سوریه نیز ناچار به پاسخگویی است و در این زمان باید کلاه سفیدها طرح حمله شیمیایی را اجرا کنند».

گزارش دیلی میل

هرچند وب‌سایت «ویکی لیکس» بارها در ماه‌های پس از حادثه دوما، مدارک جعلی بودن آن را رو کرد اما از آنجایی که این سایت افشاگر تقریباً مورد تأیید هیچ دولتی نیست، خیلی‌ها این مدارک را غیرقابل استناد دانستند. حدود یک سال و نیم پس از حادثه دوما اما روزنامه معتبر «دیلی میل» گزارشی را درباره جعل اسناد در ماجرای دوما منتشر کرد.

بر اساس گزارش این روزنامه انگلیسی، گزارش اولیه و اصلی که تیم حقیقت‌یاب درباره حمله شیمیایی ادعایی در دوما نوشته بودند، زمین تا آسمان با گزارش نهایی تفاوت داشته و تقریباً تمام بندهای اصلی آن که سوریه را در ماجرای حمله به دوما تبرئه می‌کرده، دستخوش تغییر شده بودند. در گزارش نهایی که سازمان منع سلاح‌های شیمیایی منتشر کرده، آمده است «اصول عقلانی» مبنی بر استفاده از گاز کلر در «دوما» وجود دارد، اما یکی از کارشناسان سازمان این ادعا را جعلی دانسته و گفته:«فقط مقدار کمی از کلر را پیدا کردیم که در هر خانه‌ای یافت می‌شود». علاوه بر این، در پیش‌نویس تیم حقیقت‌یاب که به محل حمله شیمیایی اعزام شده بودند، آمده است: تصاویر قربانیان حمله ادعایی دوما ارتباطی با حمله شیمیایی گاز سارین ندارد. همچنین نمونه‌های برداشت شده از منطقه، وجود این گاز را تأیید نمی‌کند. در بخش دیگری از مقاله دیلی‌میل آمده رسانه‌های غربی ادعا کرده‌اند کپسول‌های گاز کلر، از طریق هواپیماهای ارتش، بر سر مردم دوما ریخته شده‌اند اما در گزارش اولیه تیم حقیقت‌یاب آمده میزان ضربه‌ای که به این کپسول‌ها وارد شده، نشان می‌دهد آن‌ها از هواپیما به سمت زمین پرتاب نشده‌اند. حتی در یک مورد بازرسان، کپسول گاز کلر را روی تختخواب خانه‌ای پیدا کردند که سقفش سالم بود!

افشاگری ویکی لیکس

هرچند رسانه‌های غربی پس از تکذیب شایعه مسمومیت با گاز سارین توسط دیلی میل تا حدودی بی‌خیال این ماجرا شدند اما بحث مسمومیت با کلر همچنان در فضای رسانه‌ای مطرح بود تا اینکه روز گذشته وب‌سایت ویکی لیکس اسناد درز کرده از سازمان منع تسلیحات شیمیایی را منتشر کرد. این اسناد معتبر ثابت می‌کند هیچ کدام از اهالی دوما توسط گاز کلر مسموم نشده‌اند!

سایت ویکی لیکس در توییترش نوشته است: «چهار سند درز کرده از سازمان منع تسلیحات شیمیایی حاکی از آن است که کارشناسان حقیقت‌یابی که سال ۲۰۱۸ به منطقه دوما اعزام شدند، استفاده از گاز کلر در این شهر را بعید می‌دانند. پیام‌های رد و بدل شده میان اعضای این سازمان نشان می‌دهد یکی از مقامات ارشد سازمان مذکور دستور داده بخشی از گزارش کمیته حقیقت‌یاب از بایگانی اسناد این سازمان حذف و تمامی آثار مربوط به تحویل، ذخیره و یا هر اثر دیگر آن از بین برود».

این‌بار برخلاف چندبارِ گذشته، اسناد ویکی لیکس آن‌قدر معتبر است که نه دولت‌ها و نه رسانه‌های غربی هیچ جوره نمی‌توانند از زیر بار مسئولیت تحریف واقعیت در دوما، شانه خالی کنند. این درحالی است که اگر این افشاگری در هر مورد دیگری رخ داده بود، احتمالاً سازمان‌های حقوق بشری تا الان آسمان را به زمین دوخته بودند؛ اما این سازمان‌ها هنوز به گزارش ویکی لیکس واکنش نشان نداده‌اند و اصلاً معلوم نیست سازمان‌ها حقوق بشری که در جریان اعلام خبر حمله شیمیایی به دوما توسط دولت سوریه، دنیا را روی سرشان گذاشته بودند، پس از تکذیب رسمی این حملات هم قصد دارند آمریکا، فرانسه و انگلیس را برای حمله بی‌دلیل به سوریه محکوم کنند یا نه؟