زهرا طوسی/

پرداخت وام ۲۴۰ میلیون تومانی مسکن از دیروز آغاز شد تا فرایند خرید خانه را برای متقاضیان تسهیل کند، اما اقساط ۴ میلیون و ۳۰۰ هزار تومانی ماهانه آن خود به عنوان نخستین مانع در این سازوکار، در برابر مردم بنا شده است.

شورای پول و اعتبار پس از چهار سال تثبیت رقم تسهیلات مسکن و با وجود افزایش شدید قیمت ملک، وام ۲۴۰ میلیون تومانی مسکن را تصویب کرد که شامل ۲۰۰ میلیون تومان وام خرید و ۴۰ میلیون تومان وام جعاله است. زوج‌ها در صورتی که با هم برای خرید اوراق اقدام کنند، این تسهیلات برای آن‌ها در تهران، مراکز استان‌ها و شهرهای کوچک به ترتیب ۲۴۰ میلیون، ۲۰۰ میلیون و ۱۶۰ میلیون تومان است.

میزان اقساط وام ۴ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان است که ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان آن برای وام ۲۰۰ میلیون تومانی و یک میلیون تومان آن برای وام ۴۰ میلیون تومانی جعاله است. بازپرداخت اقساط وام ۲۰۰ میلیون تومانی(نرخ سود ۵/۱۷ درصد) ۱۲ سال و بازپرداخت وام ۴۰ میلیون تومانی(نرخ سود ۵/۱۷ درصد) پنج سال است.

۳.۵ میلیون قسط بدهید

در پنج سال اول بازپرداخت این وام، متقاضیان باید ماهانه ۴ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان پرداخت کنند، چون در پایان پنج سال اول جعاله تسویه می‌شود و مبلغ قسط به ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان می‌رسد.

کل بازپرداخت متقاضیان طی ۱۲ سال بابت وام ۲۰۰ میلیون تومانی مسکن به‌روش پلکانی حدود ۵۲۰ میلیون تومان خواهد بود که سود وام جعاله نیز ۲۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان می‌شود، یعنی در مجموع متقاضیان باید بیش از ۳۴۰ میلیون تومان سود برای وام ۲۴۰ میلیون تومانی پرداخت کنند.

اگرچه تسهیلات خرید مسکن همواره اقشار ضعیف‌تر را هدف قرار داده و براساس نیاز آنان تنظیم می‌شود، اما به نظر می‌رسد تحولات اخیر در این حوزه بیشتر در خدمت خانوارهایی با درآمد بالاتر از متوسط قرار گیرد و از اهداف اصلی خود منحرف شود، چرا که عمده متقاضیان واقعی توان پرداخت چنین  اقساطی را ندارند. در خوشبینانه‌ترین حالت نیز مجموع دریافتی قشر کارگران، بازنشستگان و مستمری‌بگیران از ۵/۲ میلیون تومان و کارمندان از ۵/۳ میلیون تومان در ماه فراتر نخواهد رفت، به همین دلیل هیچ‌کدام از اقشار متوسط و پایین دست جامعه نمی‌توانند اقساط ماهانه وام بانک مسکن را بپردازند.

 آیا افزایش سقف تسهیلات خرید به رونق واحدهای قدیمی‌ساز منجر می‌شود؟

یادآوری این نکته لازم است همزمان با افزیش وام خرید، آخرین آمار قیمت مسکن شهر تهران که بانک مرکزی منتشر کرده نشان می‌دهد پس از ثبات و حتی کاهش قیمت مسکن در سه ماه گذشته، متوسط قیمت هر متر آپارتمان در آذرماه رشد  و به ۵/۱۳ میلیون تومان رسیده است.

به نظر می‌رسد افزایش سقف تسهیلات خرید احتمالاً به رونق واحدهای قدیمی‌ساز منجر شود، چرا که با توجه به رشد حدود ۲۰۰ درصدی قیمت مسکن در دو سال اخیر در شهر تهران، وام ۲۴۰ میلیون تومانی تکافوی خرید خانه در شهر تهران را نمی‌دهد، اما ممکن است تجمیع این تسهیلات با نقدینگی خانوارها بتواند برای خرید آپارتمان‌های قدیمی در مناطق جنوبی تهران مؤثر باشد، واحدهایی با کمتر از ۵۰ متر مربع با سن بنای بالای ۱۵ سال.

کارشناسان بر این باورند در شرایط فعلی که قیمت مسکن رشد چشمگیری داشته بهتر است برای بالا بردن قدرت خرید متقاضیان مسکن، زمان بازپرداخت افزایش و سود آن کاهش یابد. همچنین تسهیلات به سازندگان مسکن با قابلیت انتقال به خریدار فراهم شود تا در این راستا اقشار پایین و متوسط جامعه بتوانند نیاز مسکن خود را تأمین کنند. چنانکه فرشید پورحاجت، دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان نیز اشاره کرده است اگر دولت قصد افزایش قدرت خرید متقاضیان مسکن را دارد ابتدا دستمزدها و سپس هزینه‌های تولید مسکن را کاهش دهد، چرا که ۵۰ سال برای بالا بردن قدرت خرید به دنبال افزایش سقف تسهیلات رفته‌ایم و نتیجه‌ای نیز از آن نگرفته‌ایم و امروز گرانی مسکن و ناتوانی دهک‌های یک تا هفت در خرید مسکن، وضعیت این قشر  را به گونه‌ای بغرنج کرده که آن‌ها نه برای خرید خانه که برای پرداخت رهن و اجاره به صاحبخانه برای دریافت وام اقدام می‌کنند.