حمید حاج‌اسماعیلی، کارشناس بازار کار

در دهه گذشته در بهترین شرایط اقتصادی دولت‌ها قادر به ایجاد اشتغال با رقم یک ‌میلیون شغل در سال نبوده‌اند با آنکه دسترسی‌های بهتری به منابع مالی نفتی داشته‌اند و طرح و برنامه‌های جدی‌تری در کشور وجود داشت و کشور به لحاظ شرایط  اقتصادی در وضعیت طبیعی‌تری قرار داشت، اما دولت‌ها به صورت کامل قادر به تحقق ایجاد یک میلیون شغل در سال نبودند؛ بنابراین تأکید برایجاد اشتغال در سال آینده توسط دولت تأکید غیرواقعی و بیجایی است که با ایجاد مطالبه در مردم فشارهای بیشتری را به دولت تحمیل می‌کند.

در حالی که در سال‌های گذشته کشور به لحاظ دسترسی به منابع لازم برای سرمایه‌گذاری در بخش اشتغال در آمادگی بهتری قرار داشت یک میلیون شغل ایجاد نشده و دولت چگونه برای سال آینده می‌تواند بر این موضوع مانور دهد در حالی که هیچ یک از شاخصه‌های اقتصادی به جای خود نیست و دولت با کسری بودجه شدیدی مواجه است؟ اگر از حوزه فاینانس خارج شویم، سرمایه‌گذاری برای بخش کسب و کار وجود ندارد، در حقیقت در حال حاضر با مشکل سرمایه‌گذاری بخش خصوصی مواجه هستیم به دلیل اینکه ریسک سرمایه‌گذاری و مقدار سودی که در بازار حاصل می‌شود بسیار پایین است و  هزینه تمام شده و هزینه مواداولیه افزایش سرسام‌آوری داشته است؛ بنابراین دولت با طرح چنین موضوعاتی جنبه تبلیغاتی را دنبال می‌کند؛ طرحی که مبتنی بر کار کارشناسی نیست و منطق در آن لحاظ نشده است.

تعطیلی بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی اثبات این ادعاست. بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی فعال در کشور یا دولتی هستند یا بنگاه‌های خصوصی از چنین ظرفیتی  برای جذب نیروی انسانی و نیروی کار برخورداری لازم را ندارند؛ بنابراین ایجاد این میزان از شغل در بخش خصوصی وجود ندارد.   در بخش دولتی هم دولت توان استخدام ندارد. در شرایط مطلوب اقتصادی گذشته دولت سالانه موفق به استخدام کمتر از ۳۵ هزار نیرو شده است؛ بنابراین محدودیت قوانین دولتی و اقتصادی کشور مانع از افزایش استخدام‌های دولتی است.

اکثر اشتغال‌های موردنظر دولت مربوط به بخش خصوصی است که امروز بخش خصوصی با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم می‌کند. با اینکه  ظرفیت‌های خوبی در بخش کشاورزی، دامپروری، پرورش آبزیان و بحث باغداری وجود دارد، اما به دلایل مختلفی امکان ایجاد اشتغال نیست. هر چند خوشبختانه منابع آبی خوبی ایجاد شده، اما عدم‌حمایت دولت از بخش‌های مبتنی بر دامداری، کشاورزی و باغداری می‌تواند ظرفیت نیروی کار و ایجاد اشتغال در این حوزه‌ها را نیز تحت‌الشعاع قرار دهد؛ بنابراین به نظر می‌رسد میزان اشتغال در صورت خوشبینانه در سال آینده نزدیک به رقم ۳۰۰ تا ۳۵۰ هزار شغل باشد، اما ایجاد یک میلیون شغل به هیچ‌وجه امکان‌پذیر نیست.