فرزانه غلامی/

 دو ماه مانده تا شب عید، موج تازه افزایش قیمت، بازار خودرو را متلاطم کرده؛ تلاطمی که به باور صاحبنظران و در پی کاهش شدید قدرت خرید مردم، تعمیق رکود را رقم خواهد زد.

در حالی که وزیر صنعت، معدن و تجارت مدعی افزایش سه برابری تولید خودرو( از یک‌هزار و 300به 4هزار دستگاه) در سال جاری است، از حدود دو هفته پیش موج تند گرانی بر بازار خودرو حاکم شده و این در شرایطی است که تولید پراید 132 متوقف شده و تولید پراید ۱۱۱ و ۱۳۱ هم در ماه‌های آینده متوقف خواهد شد و آن‌طور که مدیرعامل سایپا وعده داده  هشت خودرو جدید به تدریج در سه سال آینده به بازار خواهد آمد که به طور مشخص قرار است «رهام» با تولید انبوه 12 هزار دستگاهی در سال آینده جایگزینی برای پراید پرتقاضا باشد.

به دنبال افزایش تولید

تحلیلگران بازار خودرو معتقدند موج تازه افزایش شدید قیمت خودرو از دو هفته پیش و با انتشار خبر ترور سردار سلیمانی و پس از آن شروع شد که بازار ارز رشد صعودی در پیش گرفت، اما در واقع بازار خودرو ایران علاوه بر تأثیرپذیری از تورم ساختاری اقتصاد، از عملکرد ضعیف خودروسازان در متعادل‌سازی عرضه و تقاضا تأثیر گرفته و این تأثیر و تأثر، گرانی روزافزون خودرو را رقم زده و از آن جایی که خرید خودرو از اولویت سبد هزینه‌ای خانوارهای متوسط خارج شده، احتمالاً رکود تورمی بیش از پیش دامنگیر بازار خودرو خواهد شد مگر اینکه فضای سیاسی کشور بهبود یابد و خودروسازان در افزایش تولید معجزه کنند.

فرید زاوه در این خصوص به خبرنگار ما می‌گوید: تورم ساختاری با شعار از بین نمی‌رود. بر اساس اعلام بانک‌مرکزی در یک سال گذشته نقدینگی 27 درصد رشد داشته و این بدان معنی است که به زودی اقتصاد باز هم متورم خواهد شد، اما اگر پول و ارز در کشور زیاد باشد و توانایی مصرف بالا برود با اجازه واردات می‌توان تورم را تا دوره خاصی به تعویق انداخت. در حال حاضر و با عرضه محدود خودرو، تورم سرنوشت محتوم بازار خودرو است.

به باور این کارشناس خودرو، تورم بازار بیانگر عدم‌صحت ادعای وزیر صمت در خصوص افزایش تیراژ تولید خودروسازان در مدت هفت ماه اخیر است که این ادعای دروغین، اعتماد مردم را کاهش داده است.

زاوه ادامه می‌دهد: با اینکه شب عید در پیش است، اما مدت‌هاست قدرت خرید خودرو در طبقه متوسط به حداقل رسیده و با ادامه‌دار شدن تورم، قدرت خرید بیش از پیش تضعیف خواهد شد و رکود افزایش خواهد یافت.

به باور وی تیراژ تولید خودروسازان از ابتدای سال تاکنون حتی به 14 هزار دستگاه نمی‌رسد و اگر خودروسازان تیراژ را به 700 هزار تا یک‌میلیون دستگاه افزایش دهند، با بحران در فروش مواجه خواهند شد. زاوه معتقد است با تیراژ ناچیز فعلی و ناپایداری‌های سنگین سیاسی کشور، تلاطم در بازار خودرو ادامه دارد.

وی با اشاره به توقف تولید تیپ‌های مختلف پراید و تأثیر این توقف بر بازار می‌گوید: مردمی که امروز قدرت خرید ندارند قطعاً فردا هم توان خرید پراید 60 میلیونی را ندارند. تمدید پیش‌فروش‌های فعلی نشان از عدم توفیق خودروسازان در فروش است. قطعاً توقف تولید خودروهای پرمصرف نظیر پراید بازار را متلاطم‌تر می‌کند و منجر به افزایش قیمت پراید خواهد داشت آن هم در حالی که بعید است سایپا با محصولات جدید بتواند بازار را اشباع کند.

هرچیزی نمی تواند جانشین پراید باشد​​​​​​​

حسن کریمی‌سنجری هم به خبرنگار ما می‌گوید: گرانی خودرو از عوامل عمومی و تورمی کشور، گرانی‌ارز، کاهش شدید درآمد دولت و اقتصاد آشفته، کمبود نقدینگی خودروسازان، تحریم‌ها و کاهش عرضه ناشی شده و  ممنوعیت واردات هم مزید بر علت شده و به دلیل کاهش تیراژ، تقاضاهای انباشته بازار ولو برای سوداگری بی‌پاسخ مانده است.

به باور وی تورم بازار در حال حاضر روند کاهشی نخواهد داشت مگر اینکه تیراژ تولید خودروسازان به 5/1 میلیون دستگاه در سال برسد، اما این امر محقق نمی‌شود، چرا که در شرایط مطلوب سال 96 هم تولید در نهایت به یک‌میلیون و 300 هزار دستگاه رسید و با احتساب واردات، یک میلیون و 400 هزار خودرو پلاک شد.

کریمی‌سنجری نیاز قعلی بازار خودرو کشور را بین 5/1 تا 2 میلیون دستگاه می‌داند که خودروسازان توان تولید این تیراژ را ندارند مگر اینکه بهبود ناگهانی در سیاست و اقتصاد کشور رخ دهد.

وی معتقد است خروج پراید 132 از چرخه تولید به تنهایی نمی‌تواند بازار را متأثر کند، چرا که این تیپ خودرو سهم زیادی در بازار ندارد، اما با خروج تدریجی دیگر تیپ‌ها باید دید سایپا چه ظرفیتی از تولیدش با انواع پراید پر شده و جایگزینی مانند «رهام» که قطعاً به لحاظ قیمتی مناسب‌تر از پراید نیست، واقعاً به تولید انبوه خواهد رسید یا نه.

وی بر این باور است با توجه به پرطرفدار بودن پراید اگر جایگزین مناسب برای آن به موقع عرضه نشود، قطعاً پراید را با افزایش قیمت روبه‌رو خواهد ساخت.