قدس آنلاین-گروه استان ها- طاهره عودی: سیستان و بلوچستان به‌رغم خشکی اقلیم از نبود توازن مناسب پراکنش بارندگی سالانه برخوردار است به‌نحوی‌که اغلب بارش سالانه منطقه در فصل زمستان نازل می‌شود.
شرایط توپوگرافی، شیب و هیدرو گرافی حوزه‌های آبخیز در این استان به‌گونه‌ای است که بارش‌ها، با کمترین توقفی از دسترس خارج‌شده و وارد دریاچه‌ها، رودخانه‌های مرزی و دریا می‌شوند.
حادثه قابل پیش‌بینی
بسیاری از کارشناسان و مردم محلی اذعان می‌کنند که پیش‌ازاین در تاریخ ۱۸ دی‌ماه سازمان هواشناسی هشدار داد که بارش‌های فوق سنگین سیستان و بلوچستان را فرامی‌گیرد اما باوجوداین اخطار گزارشی مبنی بر اینکه تمهیدات لازم برای ایمن‌سازی روستاهای در معرض خطر انجام‌شده وجود ندارد.
مردم محلی می‌گویند: باوجوداین هشدارها اما هیچ ماشین‌آلات سنگینی برای ایجاد سیل بند و یا خاک‌ریز در حاشیه رودخانه‌ها به‌کارگیری نشده و تنها به تخلیه چند روستا برای جلوگیری از بحران بسنده شده است.
سیل اخیر در حال حاضر بازار گمانه‌زنی را در این استان داغ‌کرده است تا آنجا که عده‌ای معتقدند شرکت آب منطقه‌ای می‌بایست با تنظیم میزان آب پشت سدها کمی از بار خسارت‌ها می‌کاست.
بنا بر گفته برخی از کارشناسان سرریز شدن سدهای نیمه جنوبی سیستان و بلوچستان خسارت‌ها را تشدید کرده، اتفاقی که می‌توانست با خالی شدن سدها جلوی آن را گرفت.
پاسخ به یک شائبه
در این راستا مدیرعامل آب منطقه‌ای سیستان و بلوچستان پاسخ می‌دهد: برآوردهای هواشناسی از میزان بارش‌ها دقیق نبود به همین دلیل ذخیره سدها خالی نشدند.
سال ۱۳۸۵ توفان «گونو» سیل بند منطقه«عورکی» را تخریب کرد و درحالی‌که احداث آن فقط یک هفته کار داشت اما ۱۳ سال است که توجهی به آن نشده استاتابک جعفری می‌افزاید: پیش‌بینی سازمان هواشناسی از میزان بارندگی و ورودی آب به سدها، حدود یک‌چهارم آن چیزی بود که در این چهار روز شاهد آن بودیم اما اینکه گفته می‌شود تشدید خسارات ناشی از سیلاب به دلیل عدم رهاسازی آب از سدها است، مورد تأیید نیست زیرا ما بر اساس پیش‌بینی هواشناسی در سد پیشین و خیرآباد آزادسازی آب داشتیم.
البته مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان نظر دیگری دارد و می‌گوید: اولین اطلاعیه جوی روز ۱۷ دی‌ماه یعنی چهار روز قبل از اوج فعالیت سامانه بارشی صادر و تأکید شد که سامانه فوق سنگین اکثر نقاط استان را در برمی‌گیرد.
محسن حیدری یادآور می‌شود: متأسفانه آب منطقه‌ای استان این هشدارها را جدی نگرفت و آن‌طور که باید سطح آب این سدها را تنظیم نکرد و همین موضوع سبب شد تا حداقل چهار سد سرریز کند.
بی‌توجهی به سیل بندها
منطقه عورکی در جنوب سیستان و بلوچستان در زمره مناطقی است که متأسفانه روستائیان ساکن آن خسارت بسیاری را متحمل شدند وزندگی و دسترنج آن‌ها در زیر خروارها گل‌ولای مدفون مانده است.
شه بخش گورگیج نمانده استان در شورای عالی استان‌ها در این رابطه به قدس می‌گوید: سال ۱۳۸۵ توفان «گونو» سیل بند این منطقه را تخریب کرد و درحالی‌که احداث آن فقط یک هفته کار داشت اما ۱۳ سال است که توجهی به آن نشده است.
وی عنوان می‌کند: اگر مسئولان این سیل بند را ترمیم کرده ۷۰ درصد خسارت‌های وارده به این روستا کاهش‌یافته بود.
آبخیزداری تنها راه برون‌رفت
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سیستان و بلوچستان ریشه‌های سیل اخیر را از چندین منظر قابل‌بررسی می‌داند.
عبدالباسط پاکزاد می‌گوید: متأسفانه برخی از خانه‌ها و تأسیسات در حاشیه رودخانه‌ها احداث‌شده که این موضوع به‌شدت سیل و هم‌چنین تخریب‌ها دامن می‌زند.
وی ابراز می‌کند: کنترل حجم گسترده سیلاب در مبادی ورودی رودخانه‌های بزرگ مستلزم کار بیشتری در حوزه آبخیزداری و آبخوان‌داری و افزایش پوشش گیاهی است که این اقدامات نیازمند سرمایه‌گذاری و تخصیص بودجه بیشتر است.
وی با اشاره به اینکه عمده فعالیت‌های آبخیزداری برای کنترل سرشاخه‌هاست ابراز می‌کند: در این راستا فقط ۱۵ درصد از فعالیت‌های آبخیزداری در استان انجام‌شده است.
پاکزاد بیان می‌کند: البته این موضوع بدان معنا نیست که هیچ کاری در حوزه آبخیزداری صورت نگرفته بلکه باید اذعان کرد با ایجاد سازه‌های مختلف در کل استان امکان مدیریت ۵۰۰ میلیون مترمکعب آب فراهم‌شده است اما باوجود نوع بارش‌ها و نوع خاک و اقلیم این اقدامات جای کار بیشتری دارد.
وی تأکید می‌کند: بدون شک اگر پروژه‌های آبخوان‌داری در این استان اجرایی نشده بود خسارت سیل به‌مراتب بیشتر بود و شاید راه ارتباطی چابهار به سایر مناطق هم مسدود می‌شد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سیستان و بلوچستان تأکید می‌کند: ازآنجاکه بارندگی‌ها در استان، مدیترانه‌ای و ماسونی است لذا در مدت‌زمان کم ما شاهد حجم بالای بارندگی هستیم که این موضوع در تمامی فصول سال موجب سیلاب می‌شود که تنها با سرمایه‌گذاری بر روی پروژه‌های آبخوان‌داری می‌توان از اثرات سیل‌های احتمالی کاست.
نظر شما