قدس آنلاین:  آستان قدس رضوی، بزرگ‌ترین نهاد موقوفاتی جهان اسلام، با توجه به بندهایی از سند چشم‌انداز خود یعنی «عالی‌ترین مرکز فرهنگی و تبلیغی در اشاعه سنت و سیرت حضرت امام رضا(ع) در جهان» و «فعال و مؤثر در فضای فرهنگی کشور، منطقه و جهان اسلام با اتکا به معارف قرآنی و سنت و سیره حضرت رسول اکرم(ص) و اهل بیت عصمت و طهارت(ع)»، آموزش قرآن کریم را در حوزه‌ها و سطوح مختلف عهده‌دار شده است.

در ابتدای امر، این موضوع با تشکیل اداره آموزش علوم قرآن و حدیث که بعدها به اداره علوم قرآنی تغییر نام یافت، آغاز شد. در سال ۱۳۹۶ با تأسیس ‌مرکز قرآن کریم وابسته به سازمان فرهنگی آستان قدس رضوی، فعالیت‌های قرآنی آموزشی، تبلیغی و ترویجی این نهاد مقدس شامل برگزاری طرح مهدالرضا(ع) و نیز کلاس‌های روخوانی، روان‌خوانی، تجوید، صوت و لحن، حفظ، ترجمه، تفسیر و تدبر برای خردسالان، نوجوانان و بزرگسالان؛ اجرای برنامه‌های کرسی تلاوت رضوی، طرح احیا و ساماندهی جلسات آموزش قرآن کریم، طرح اهدای مصحف و... در خارج از جغرافیای حرم مطهر رضوی تا گستره بین‌المللی به عهده این مرکز گذاشته شد. حالا پس از سال‌ها فعالیت، به نظر می‌رسد کلاس‌های مهدالرضا(ع) بستری مناسب را برای تعلیم روخوانی قرآن کریم به سبک قصه و بازی برای نونهالان مقطع پیش از دبستان در سراسر کشور پهناور ایران و جهان اسلام فراهم آورده است. این گزاره‌ای است که رئیس اداره آموزش و مطالعات قرآنی مرکز قرآن کریم آستان قدس رضوی بر آن تأکید می‌کند.

محمدرضا ساقی از کلاس‌های مهدالرضا(ع) به عنوان یک مدل آموزش یاد می‌کند و می‌گوید: پیشینه این طرح از سال ۱۳۷۷ با حضور یکی از استادان آموزش قرآن کریم (استاد احمدرضا محسنی) که مبدع طرح هم بود در قالب دو کلاس آزمایشی توسط اداره علوم قرآنی آستان قدس رضوی اجرایی شد و پس از احراز ثمربخشی و موفقیت آن با تشکیل دوره تربیت مربی در شهر مشهد و شهرستان‌های موقوفه‌دار توسعه یافت.

او ادامه می‌دهد: تا سال ۱۳۹۵ این کلاس‌ها در شهر مشهد مقدس و ۹ استان موقوفه‌دار آستان قدس رضوی برگزار می‌شد و از سال ۱۳۹۶ که برگزاری این کلاس‌ها به ‌مرکز قرآن کریم واگذار شد این طرح به تمامی استان‌های کشور (یعنی ۳۱ استان) گسترش پیدا کرد.

به گفته وی هم اکنون و در سال تحصیلی ۹۹-۱۳۹۸ بیست‌ و سومین دوره و بیست‌ و یکمین سال برگزاری این طرح آموزشی در حال اجراست.

روش قصه و بازی با هدف آموزش قرآن برای کودکان

این مقام مسئول در زمینه طرح آموزش روخوانی قرآن کریم ویژه کودکان در کلاس‌های مهدالرضا(ع) اظهار می‌دارد: کلاس‌های مهدالرضا(ع) آموزش روخوانی قرآن کریم به نونهالان پنج سال تمام (مقطع پیش از دبستان) است که به سبک قصه و بازی برگزار می‌شود. فراگیران در قالب چند داستان، ابتدا با حروف و صداها آشنا شده و سپس قادر به شناسایی و در نهایت خواندن آن‌ها می‌شوند و در ادامه، ترکیبات و کلمه‌خوانی را فرا گرفته تا به توانایی روخوانی قرآن کریم با لحن عربی و رعایت نکاتی از تجوید مقدماتی می‌رسند.

ساقی تصریح می‌کند: در این طرح در کنار آموزش روخوانی قرآن کریم، امور تربیتی خردسالان بر اساس آموزه‌های قرآنی و سیره اهل بیت(ع) و مبانی روان‌شناسی کودک پایه‌گذاری می‌شود.

رئیس این اداره به این موارد به عنوان بخشی از آموزش به نونهالان قرآنی اشاره می‌کند و می‌گوید: حفظ آیات، ادعیه و احادیث تربیتی و کاربردی، حفظ گزیده‌ای از سوره‌های کوتاه جزء سی‌ام قرآن کریم، آشنایی با داستان‌های قرآنی و سیره معصومین(ع)، آشنایی با مناسبت‌های ملی و مذهبی، آشنایی با مفاهیم پایه پیش‌دبستانی مانند علوم، ریاضی، هنر، قوانین اجتماعی و بهداشت و آشنایی با مفاهیم دینی مانند نماز، نیایش، زیارت و ...

وی تأکید می‌کند: شخصیت اصلی هر فرد در سنین کودکی و نوجوانی شکل می‌گیرد، بنابراین نیاز است که در این مقطع سنی، آموزش‌های دینی و قرآنی با رعایت استانداردهای لازم و در قالب زبان کودکانه ارائه شود. در روش آموزشی کلاس‌های مهدالرضا(ع) با استفاده از زبان کودکانه و در قالب شیوه‌های غیرمستقیم، عملی، متنوع و جذاب از قبیل: داستان، شعر، بازی، نقاشی، کاردستی و... ضمن آموزش روخوانی قرآن کریم، زمینه آشنایی، علاقه و انس کودکان با قرآن و انتقال مفاهیم و تعالیم دینی به آنان فراهم می‌شود.

کلاس‌های مهدالرضا(ع) احیای الگوی مکتب‌خانه‌های قدیم

رئیس اداره آموزش و مطالعات قرآنی مرکز قرآن کریم آستان قدس رضوی به برخی از ویژگی‌های آموزشی مهدالرضا(ع) اشاره می‌کند و می‌گوید: استفاده از ظرفیت مساجد و احیای الگوی مکتب‌خانه‌های قدیم یکی از عوامل مؤثر در گرایش خانواده به این سبک آموزشی است. او می‌گوید: به منظور ایجاد زمینه انس و ارتباط بلندمدت نونهالان با قرآن و آشنایی ایشان با مساجد و مکان‌های مذهبی، کلاس‌های مهدالرضا(ع) در مساجد و مراکز قرآنی برگزار می‌شود. با توجه به رضایت‌مندی خانواده‌ها از طرح آموزشی کلاس‌های مهدالرضا(ع) در مشهد و شهرستان‌ها، ارزیابی‌های میدانی انجام شده در پایان دوره‌های تحصیلی و بازخورد مثبت تأثیر کیفی این شیوه آموزش در میزان یادگیری فراگیران، بسیاری از نهادها و مراکز آموزشی از این روش الگوبرداری کرده‌اند.

او به ضرورت شکل‌گیری نظام فکری کودکان جامعه اسلامی بر اساس آموزه‌های دینی اسلام ناب محمدی هم اشاره می‌کند و می‌گوید: رسیدن به این نظام فکری هم هدف بلندی است که در این کلاس‌ها دنبال می‌شود.

توانایی خواندن کلمات، ترکیبات و روخوانی قرآن کریم با رعایت برخی نکات تجویدی در پایان دوره، نهادینه ‌کردن فرهنگ قرآنی در بین نونهالان، ایجاد انس با قرآن کریم به گونه‌ای که با فطرت نونهالان قرآنی همخوانی داشته ‌باشد، آشنایی با حضرات معصومین(ع) و ائمه اطهار(ع)، تقویت سطح شناختی، عاطفی و مهارتی کودکان با رویکرد ارزش‌های اسلامی برای توانمندسازی آنان، ایجاد مهارت یادگیری و انتقال غیرمستقیم مفاهیم اسلامی و نیز آشنایی با نام‌ها، نشانه‌ها، ایام‌الله، اعیاد و دیگر مناسبت‌های مذهبی و ملی، از دیگر اهدافی است که رئیس اداره آموزش و مطالعات قرآنی مرکز قرآن کریم آستان قدس رضوی به آن اشاره می‌کند.