قدس آنلاین-گروه استان ها:  یزد ازجمله شهرهای کویری است که با شنیدن نام آن صفات پسندیده بسیاری در اذهان مخاطبان تداعی می‌شود. وقتی نام یزد به زبان می‌آید صفاتی هم چون دارالعباده؛ دارالعلم، شهر بادگیرها، شهر قنوات و یکی از نوستالژی ترین کلمات همان شهر دوچرخه به ذهن خطور می‌کند.

تغییر شرایط اقلیمی و از همه مهم‌تر توسعه بی‌رویه شهر و سبک زندگی در حال حاضر موجب شده تا یزد در برابر صفاتی که روزی رکورددار آن بود کوتاه بیاید و کم‌کم آن را به خاطره‌ها بسپارد.

اگرچه سابقه حفر قنوات این شهر مانند قنات زارچ به طول ۷۰ کیلومتر و قدمت دو هزار سال می‌رسد اما ساخت‌وسازهای بی‌رویه که تاکنون مرگ افزون بر ۳۰۰ رشته قنات را رقم‌زده می‌رود تا صفت شهر قنات‌ها را کمرنگ کند.

 شهر دوچرخه هم از دیگر صفاتی است که یزدی‌ها را تا پیش‌ازاین سرآمد رکورددارهای ایران در این سرفصل قرار می‌داد اما آمارهای جدید بر این ادعا مهر تائید نمی‌زند.

 پیش‌ازاین نتایج آمارگیری خانوارهای شهری سال ۱۳۹۰ مرکز آمار ایران نشان داد رتبه نخست یزد در استفاده از دوچرخه به رتبه ۱۸ سقوط کرده است.

این آمار گویای آن بود که بیش از ۶۰ درصد خانوارهای یزدی سوار خودروی شخصی می‌شوند و قریب ۴۹ درصد نیز از موتورسیکلت استفاده می‌کنند و فقط کمتر از ۱۱ درصد خانواده از دوچرخه استفاده می‌کنند!

شهر دوچرخه امروز با توسعه تکنولوژی از آن روزهای خاطره‌انگیز بی‌بهره است. چند ده سالی است که خیابان‌های یزد به‌جای دوچرخه جولان گاه تاخت‌وتاز خودرو و موتورسیکلت‌های پرسروصدا و دودزا و آلوده‌کننده شده است. حالا دیگر آن‌قدر موتورسیکلت در خیابان‌هاست که یزد را شهر موتورها می‌نامند و در آمار تصادفات هم بیشترین آمار تلفات را به آمار تصادفات موتورسیکلت می‌دهند.

امروز که می‌شنویم این شهر در تعداد تلفات درون‌شهری ناشی از  حوادث رانندگی به صدر جدول در کشور نزدیک شده و مقام دوم را دارد بر نگرانی ایمان افزوده می‌شود.

رکورددار تلفات درون شهری

در حال حاضر چهره شهر دوچرخه بیشتر به چهره شهر موتورها تبدیل‌شده است و با آماری که سرپرست پلیس راهور استان یزد می‌دهد کمی باید ابراز نگرانی کرد.

سرهنگ رضا زارع اذعان می‌کند: تنها در همین ۱۱ ماه گذشته تعداد ۱۰۴ نفر به دلیل سوانح رانندگی درون‌شهری جان خود را ازدست‌داده‌اند و افزون بر ۴ هزار نفر هم دچار مصدومیت شدند.

وی بابیان اینک ازلحاظ تعداد کشته‌ها  و تلفات انسانی دومین استان کشور هستیم می‌افزاید: در خصوص افزایش آمار تصادفات و راه‌های پیشگیری از آن باید تجدیدنظر شود.

نوستالژی

حسین مسرت نویسنده و پژوهشگر یزدی  در همین راستا می‌گوید:«بی‌گمان پیدا شدن دوچرخه در یزد مانند هر پدیده‌ی صنعتی دیگر با شگفتی بینندگان همراه بود، آن‌هم برای برخی افراد که حتّی توانایی خرید یک چارپا و استر را نداشتند و ناچار بودند تمامی مسیر دراز خانه تا بازار و زمین کشاورزی را پیاده بروند .

 از همین رو بود که استقبال  از دوچرخه‌ها در یزد به‌مرور افزایش یافت تا جایی که  در کوچه‌پس‌کوچه‌های کاه‌گلی بافت قدیم یزد کوچه‌ای نبود که صدای دلنگ دلنگ زنگ دوچرخه‌ها شنیده نشود.

اندک‌اندک نام شهر را شهر دوچرخه‌ها نهادند عنوانی که بعد از عناوینی چون دارالعباده و دارالعلم نشان‌دهنده علاقه یزدی‌ها به استفاده از دوچرخه بود.

به‌هرحال ، هنوز هم در زیرزمین برخی خانه‌های کهن یزد ، اسکلت زنگ‌زده‌ی دوچرخه‌های «رالی» ، «سه تفنگدار»،«هرکولس»، «هامبر» و «بالاکا»، دیده می‌شود که روزی مرکب راهوار و نونوار دارنده‌ی آن بوده که ساعت‌ها در بازار و گذر، رفت‌وآمد می‌کرده و به پیادگان افاده می‌فروخته و انگار بر قالی سلیمان سوار است و خدا را بنده نبودند .

دوچرخه‌های رالی، سه تفنگدار، هرکولس، هامبر و بالاکا همه دوچرخه هایی بودند که مرکب راهوار و نونوار یزدی‌ها را تشکیل می‌دادند.

هر یزدی که سوار این دوچرخه‌ها می‌شد مانند سوار بر اسب  به خود می نازید و کوچه های گلی را در می نوردید».