مهدی خالدی/

سومین سخنرانی سالانه رئیس جمهور آمریکا موسوم به «سخنرانی وضعیت کشور» به سیرک سیاسی کاملی تبدیل شد و همچون سال گذشته حاشیه‌های آن پررنگ‌تر از متن بود؛ ترامپ با پلوسی دست نداد، پلوسی هم متن سخنرانی ترامپ را پاره کرد؛ اتفاقاتی که همه عمق شکاف سیاسی میان رهبران واشنگتن را به رخ جهانیان کشید.

سخنرانی سالانه ترامپ در میانه استیضاح وی (سنای آمریکا قرار است امروز رأی نهایی خود در مورد استیضاح دونالد ترامپ در پرونده موسوم به اوکراین گیت را اعلام کند) از جهات زیادی دارای اهمیت بود. در جبهه جمهوری‌خواهان، پیروزی حتمی در دادگاه استیضاح و نتیجه نامطلوب دموکرات‌ها به‌ویژه جو بایدن، معاون رئیس جمهور پیشین آمریکا و رقیب اصلی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری که رسوایی «اوکراین گیت» با محوریت اقدامات ترامپ علیه وی رقم خورد، در انتخابات مقدماتی ایالت «آیووا» سبب شد ترامپ با اعتماد به نفس بالایی به کنگره برود. در جبهه دموکرات‌ها، اما مخالفت‌ و خصومت‌ها با ترامپ به انحای مختلف خود را نمایان کرد. برخی از دموکرات‌های کنگره سخنرانی سالانه ترامپ را تحریم کرده، برخی در میانه سخنرانی سالن را ترک و برخی پس از اظهارات ترامپ به شدت علیه وی موضع گرفتند.

سخنرانی رئیس‌جمهور آمریکا در کنگره با واکنش‌های بسیاری مواجه شده و حتی رسانه‌های این کشور هم این سخنرانی را «یک سخنرانی انتخاباتی» توصیف کرده‌اند. به عنوان مثال، شبکه «سی‌ان‌بی‌سی» در این باره نوشت: «این سخنرانی به سخنرانی در کارزار انتخاباتی شباهت داشت و رئیس‌جمهور به تعریف و تمجید از کارنامه خود در ایجاد شغل پرداخت و همچنین (به مردم آمریکا) درباره عواقب سیاست‌ها و خط مشی‌های دموکرات‌ها هشدار داد».

همه حواشی سخنرانی ترامپ

همان‌گونه که گفته شد در سومین نطق سالانه ترامپ که یک ساعت و ۱۸ دقیقه طول کشید نیز حاشیه‌ها برجسته‌تر از متن بود. دونالد ترامپ در ابتدای سخنرانی‌اش در اقدامی که رسانه‌های آمریکایی آن را «عمدی» توصیف کردند، هنگام ارائه کپی متن سخنرانی خود، از دست دادن با رئیس مجلس نمایندگان امتناع کرد. این اتفاقات در تاریخ روابط کاخ سفید و مجلس نمایندگان بی سابقه بوده است. نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا هم جواب ترامپ را پیش از آغاز سخنرانی رئیس‌جمهور آمریکا داد و برای نخستین بار از تعارفات کلیشه‌ای و سنت همیشگی برای معرفی نمادین ترامپ به اعضای کنگره استفاده نکرد.

از سوی دیگر «نانسی پلوسی» که با لباسی سفید در اعتراض به رفتار ترامپ (همه زنان دموکرات عضو کنگره آمریکا در سخنرانی سالانه در اعتراض به نوع نگاه رئیس جمهور آمریکا به زنان، لباس سفید بر تن داشتند) در کنگره حاضر شده بود، همچنین هنگام صحبت کردن ترامپ درباره موفقیت‌های خود که با تشویق ایستاده‌ اعضای جمهوری‌خواه کنگره همراه شد، از روی صندلی خود بلند نشد و با حالات چهره‌اش سخنان ترامپ را به تمسخر گرفت. پلوسی که در طول مراسم واکنش‌های عصبی از خود نشان می‌داد، به محض پایان سخنرانی سالانه ترامپ در کنگره، در حرکتی جنجالی که نشان از ناراحتی و اعتراض او به سخنان رئیس‌جمهور آمریکا داشت، کپی متن سخنرانی او را جلوی قانون‌گذاران کنگره و دوربین رسانه‌ها پاره کرد.

روابط ترامپ و پلوسی از زمان آغاز به کار کنگره جدید همواره پرتنش بوده و به‌تازگی به خاطر پیگیری و تصویب طرح استیضاح او در مجلس نمایندگان، تیره‌تر از همیشه شده است. در سخنرانی سال گذشته ترامپ در کنگره نیز «دست زدن خاص و تمسخرآمیز» پلوسی هنگام سخنرانی او تا مدت‌ها نقل محافل سیاسی و رسانه‌ای بود.

از جمله دیگر موارد جنجالی در سخنرانی ترامپ، تحریم این سخنرانی توسط هفت تن از قانون‌گذاران دموکرات بود. فریادهای اعتراضی یکی از میهمانان نانسی پلوسی علیه مواضع رئیس‌جمهور آمریکا درباره حمل سلاح، بخش دیگری از حاشیه‌های این سخنرانی بود. «فِرِد گاتنبرگ» پدر دختر ۱۴ ساله‌ای که در تیراندازی در دبیرستان شهر «پارکلند» ایالت فلوریدا فرزندش را از دست داد، حین اظهارات ترامپ درباره ضرورت حفاظت از قانون حمل سلاح با فریاد به او اعتراض کرد. به دنبال این فریادها، نیروهای امنیتی حاضر در نشست کنگره، این پدر داغدار را از جلسه خارج و به بیرون هدایت کردند.

یکی دیگر از حواشی سخنرانی سالیانه ترامپ در کنگره، حضور «خوان گوایدو» رئیس‌جمهور خود خوانده ونزوئلا به عنوان «میهمان ویژه ترامپ» بود. ترامپ در این بخش از سخنرانی خود، پس از اتهام‌زنی به «نیکلاس مادورو» رئیس‌جمهور ونزوئلا و تمجید از مواضع غیرقانونی آمریکا در انجام انواع حمایت‌ها از گوایدو، او را «رئیس‌جمهور واقعی و مشروع ونزوئلا» توصیف کرد. «رشیده طلیب» نماینده دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا از ایالت «میشیگان» که فلسطینی‌الاصل است نیز در مراسم سخنرانی ترامپ با لباس فلسطینی شرکت کرد تا اعتراض خود را به طرح به اصطلاح صلح پیشنهادی ترامپ برای مناقشه فلسطین و رژیم صهیونیستی موسوم به «معامله قرن» نشان دهد.

گزافه‌گویی علیه ایران

تمام سخنرانی ترامپ در کنگره به تاختن علیه رقبای دموکراتش نگذشت بلکه بخش دیگری از سخنرانی رئیس جمهور آمریکا به غلو در مورد دستاوردهای دوران ریاست جمهوری‌اش و بخش دیگر نیز به لفاظی و گزافه‌گویی علیه ایران گذشت. در همین راستا رئیس‌جمهور آمریکا در این سخنرانی به حمله تروریستی و غیرقانونی بامداد ۱۳ دی ماه در نزدیکی فرودگاه بین‌المللی بغداد اشاره کرد؛ حمله‌ای که در نتیجه آن سپهبد قاسم سلیمانی، فرمانده سابق نیروی قدس سپاه پاسداران به همراه چند تن دیگر از همراهانش به شهادت رسیدند. ترامپ ضمن استفاده از الفاظ زننده علیه سپهبد شهید سلیمانی، او را «تروریست» و عامل کشته و زخمی شدن هزاران نظامی آمریکایی خواند. دونالد ترامپ، در بخشی از سخنرانی‌اش در کنگره آمریکا مدعی شد «ایران باید از تمایلش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای دست بردارد».

وی در جریان این سخنرانی به تمجید از اقدامات خود در عرصه‌های اقتصادی، مهاجرتی و امنیت ملی داخل آمریکا نیز پرداخته و در زمینه سیاست خارجی ادعاهایی مطرح کرده و دولت پیشین آمریکا را نیز به باد انتقاد گرفت. ترامپ وعده پایان جنگ‌های آمریکا در خاورمیانه را داد و ادعا کرد: «سربازان آمریکایی در دنیا بهترین هستند و می‌خواهند در جنگ پیروز شوند یا اصلاً نجنگند. ما تلاش می‌کنیم سرانجام طولانی‌ترین جنگ آمریکا را به پایان برسانیم و نیروهایمان را از خاورمیانه به خانه برگردانیم».

پلوسی: سخنرانی ترامپ کلکسیونی از دروغ‌ بود

رئیس دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا که جنگ علنی‌اش در نشست کنگره سوژه رسانه‌ها شده بود، پس از این جلسه هم ساکت نماند و در اظهاراتی سخنرانی سالانه «دونالد ترامپ» را کلکسیون طولانی از دروغ‌هایی توصیف کرد که با هدف گمراه کردن رأی‌دهندگان آمریکایی از سوابق دولت به‌ویژه در موضوع خدمات درمانی طراحی شده بود. پلوسی درست ساعاتی پس از سخنرانی در جلسه مشترک کنگره (مجلس سنا و نمایندگان) با صدور بیانیه‌ای گفت: پیام ترامپ نه تنها فریبکارانه بود بلکه نشان داد رئیس‌جمهور آمریکا برای اداره دولت فاقد صلاحیت است.

این در حالی است که رئیس دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا پس از نشست کنگره و در پاسخ به پرسش خبرنگاری درباره اینکه چرا برگه‌های متن سخنرانی ترامپ را پاره کرد، گفت: با درنظر گرفتن دیگر گزینه‌ها، این مؤدبانه‌ترین کار بود. پلوسی همچنین با انتشار عکسی از خود در توییتر که به سمت ترامپ دست دراز کرده بود اما او آن را نادیده گرفت، نوشت: دموکرات‌ها در راه انجام وظیفه، همواره دست دوستی خود را دراز می‌کنند تا برای اداره امور به زمینه‌های مشترک برسند.

متن تا حاشیه سومین سخنرانی سالانه ترامپ، شکاف‌های سیاسی در عمق لایه‌های پنهان دولت آمریکا را آشکار کرد. به نظر می‌رسد مقامات ایالات متحده که با به راه انداختن شوی رسانه‌ای تلاش دارند چهره‌ای زیبا از کشورشان در عرصه جهانی نشان دهند، اکنون در مدیریت تنش‌های داخلی هم ناتوان مانده و عرصه داخلی آمریکا بیش از پیش به واسطه اختلافات و جنگ سیاسی میان دولت و کنگره در خطر واگرایی و فروپاشی قرار دارد.