پروین محمدی/

 طب سوزنی روشی درمانی است که پزشک با فرو کردن سوزن‌های بسیار نازک به نقاط خاصی از بدن موجب تسکین درد و یا درمان مشکل خاصی از بیمار می‌شود.

براساس تئوری طب سوزنی، این نقاط خاص روی راه‌های انرژی یا مریدین‌هایی قرار دارند که یک نوع انرژی حیاتی به نام «چی» QI در آن‌ها جریان دارد.

اما اینکه کاربردهای طب سوزنی و بایدها و نبایدهای آن چیست، موضوعی است که دکتر حمید عبدی، محقق و متخصص طب سنتی، چینی، سوزنی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد طی نشستی با حضور در تحریریه قدس به زبان ساده به آن پاسخ داده است.

•        بنی آدم اعضای یکدیگرند

وی صحبت خود را با اشاره به این شعر سعدی که بنی آدم اعضای یکدیگرند... آغاز کرد و گفت: در طب آلوپاتی برای سردرد مسکن تجویز می‌شود ولی در طب جامعه‌نگر ابتدا دنبال علت سردرد هستیم بعد درمان، زیرا ممکن است مشکل معده، کم خونی، استرس و... وجود داشته باشد که با سردرد خودش را نشان داده، چراکه همه اعضا با هم در ارتباط هستند.

وی افزود: در طب سوزنی اعتقاد بر این است که اگر بیماری ایجاد می‌شود به دلیل ایجاد مشکل در متابولیسم بدن یا سیستم کنترل بدن است که دچار ضعف شده و نمی‌تواند به خوبی کار کند. در این حالت باتوجه به اینکه سلول‌ها همه در یک جهت هستند مثل سدها که جلو حرکت رودخانه را می‌گیرند و مانع حرکت آب می‌شوند، انرژی بدن نیز در یک جا جمع شده و با ایجاد اختلال در متابولیسم بدن، مانع از حرکت انرژی و عملکرد صحیح دستگاه‌های بدن می‌شود که با طب سوزنی مسیر حرکت انرژی باز شده و در بدن جاری می‌شود. در واقع کار طب سوزنی این است که مسیر انرژی تجمع یافته در نقاط مختلف بدن را باز کرده و جریان طبیعی را به بدن باز می‌گرداند.

•        کاربردهای طب سوزنی

محقق و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد به تأثیر طب سوزنی در کنترل و درمان بیماری‌ها اشاره کرد و یادآور شد: براساس اعلام سازمان بهداشت جهانی WHO، ۳۰۰ بیماری با طب سوزنی کنترل و ۱۴۰ بیماری کاملاً درمان می‌شود.

ازجمله میگرن، مشکلات داخلی، سندروم روده تحریک پذیر، آرتروز، دیابت، ناباروری، بیماری‌های زنان و زایمان (کیست تخمدان، کم کاری تخمدان و...)، اختلالات روانی، افسردگی و خیلی از بیماری‌های روانی که با استرس در ارتباطند، چاقی‌ها و لاغری‌های شدید و... به درمان با طب سوزنی پاسخ داده‌اند، منتها شرط اصلی درمان، معالجه توسط متخصص طب سوزنی است، زیرا اگر سوزن توسط غیر متخصص زده شود ممکن است اثرات معکوس داشته باشد و ایجاد ناباروری کند یا بیماری به هیچ وجه درمان نشود و یا در نقطه‌ای دیگر از بدن بروز کرده و به اصطلاح قفل کند.

همچنین در افراد یائسه، کم کاری تیروئید، افراد سفیدپوست چاق و دموی مزاج نیز می‌توان از طب سوزنی کمک گرفت، اما در این بیماران به سختی جواب می‌دهد.

•        نقش طب سوزنی بر کاهش درد

وی با بیان اینکه تأثیر درمان با طب سوزنی به متابولیسم بدن و شرایط بیمار بستگی دارد، گفت: به طور کلی طب سوزنی در افراد مختلف و شدت بیماری، متفاوت جواب می‌دهد که البته همراه با طب سوزنی باید دستورهای غذایی را هم رعایت کرد.

مثلاً در بیماری‌هایی مثل سرطان یا بیماری‌های خطرناک دیگر به شرط آنکه تمام روش‌های درمانی توسط متخصص انجام شود، از طب سوزنی هم برای جلوگیری از عوارض و کاهش ضعف و درد بیمار می‌توان کمک گرفت.

•        درمان اعتیاد

دکتر عبدی اظهار کرد: طب سوزنی در بحث اعتیاد و ترک سیگار و مواد مخدر کمک کننده است، اما در افرادی که توهم فراوان دارند مثل کسانی که شیشه، کراک و... مصرف می‌کنند، تأثیری ندارد.

•        موارد منع طب سوزنی

این محقق طب سنتی تصریح کرد: در صورتی که در جاهایی از بدن بیمار عفونت یا آبسه وجود داشته باشد، تب بالا، حاملگی، سابقه بیماری صرع یا بیماری‌های عصبی، باید پزشک را در جریان بیماری قرار داد.

وی درباره عوارض طب سوزنی یادآور شد: تنها عوارض طب سوزنی ممکن است کبودی و خونریزی خفیف پوست باشد، عارضه دیگری ندارد.

•        حجامت یا کاپینگ و بایدها و نبایدهای آن

این محقق و عضو هیئت علمی دانشگاه درباره حجامت نیز خاطرنشان کرد: حجامت دو نوع خشک و ‌تر دارد. در حجامت خشک خون را محبوس می‌کنیم و در حجامت ‌تر خون‌گیری انجام می‌شود که در هریک بایدها و نبایدهایی وجود دارد و لازم به رعایت است. مثلاً حجامت باید در فصل معین و حتی ساعت خاص و با رژیم خاصی انجام شود (مثل پرهیز از خوردن لبنیات، تخم‌مرغ، ماهی، کرفس و... از شب قبل از حجامت). در فشارخون و قند بالا یا افراد با مزاج‌های خشک و گرم و یا کسانی که آمادگی قبلی ندارند، نباید حجامت انجام شود. در بعضی دیابت‌ها، سرطان‌ها و سردردها می‌تواند مفید باشد.

•        کاربرد حجامت

این محقق با اشاره به تحقیقات انجام شده، تصریح کرد: کاپینگ یا حجامت با تأثیرگذاری بر هورمون‌های مغزی در درمان و کنترل استرس و اضطراب، افسردگی‌ها، خستگی‌های ممتد، ریلکسیشن روحی، میگرن، بیماری‌هایی با درد حاد، سرماخوردگی، آنفلوانزا، احساس سنگینی، ناباروری، بیماری‌های داخلی، قلبی، ریوی، دردهای عضلانی و مفصلی، مورمورشدن کف دست و پا، گزگزشدن دست‌ها و پاها، کمردرد، پادرد، سردرد (حجامت سر در درمان سردردها بسیار مؤثر است) و... مؤثر است که البته تجویز حجامت و انجام آن باید توسط پزشک متخصص این کار باشد.

•        موارد منع حجامت

متخصص طب سنتی، سوزنی و چینی به موارد منع حجامت اشاره کرد و گفت: در عفونت‌ها و زخم‌ها، تب‌های بالا، بانوان حامله، دوران عادت ماهیانه، پوکی استخوان شدید، اسپاسم‌های شدید و وجود لخته خون در رگ‌ها، نباید حجامت انجام شود، زیرا احتمال بروز عوارض ناگوار وجود دارد.

به همین جهت تأکید می‌شود حجامت حتماً توسط پزشک متخصص این رشته انجام شود و به افراد تجربی مراجعه نشود. به طور کلی طب سوزنی، حجامت، بادکش، زالو درمانی، عطر درمانی و... باید اندیکاسیون (کاربرد) داشته باشد و طبق نظر پزشک متخصص، تجویز و انجام شود.

چون حتی بادکش را برای هرکسی نمی‌توان انجام داد، زیرا در صورت وجود عفونت با بادکش کردن عفونت در بدن پخش می‌شود که بسیار خطرناک است.