زهراطوسی/

 با الزامی‌ شدن استفاده از رمز پویا برای تراکنش‌های بالای ١٠٠هزار تومان، هر یک از بانک‌های فعال در کشور، روشی خاص را برای ارائه خدمات رمز پویا به کاربران ارائه دادند تا در میان تعدد برنامه‌های رمزساز آن‌ها، شهروندان سردرگم از نحوه استفاده از این اپلیکیشن‌های پیچیده، از خیر تراکنش‌های اینترنتی بگذرند.

همزمان با افت کاهش تراکنش‌های اینترنتی، تعداد مسدودی کارت‌های بانکی به دلیل رمزنامعتبر افزایش یافته، صاحبان کسب و کارهای اینترنتی از کم‌شدن گردش مالی گلایه دارند و مشتریان از بالا رفتن درصد خطا در هنگام پرداخت‌های آنلاین انتقاد می‌کنند. از پرداخت قبض و خرید شارژ نیز به میزان قابل‌توجهی کاسته شده است.

اهالی فن می‌گویند بانک‌ها بهتر است سامانه‌ای واحد را برای دریافت رمزهای یکبارمصرف ایجاد کنند تا علاوه بر کارایی بیشتر، شهروندان با مشکل نرم‌افزارهای متعدد مواجه نشوند، اما از وحدت رأی در  نظام بانکی خبری نیست و هر بانکی اصرار دارد که مشتریان را به استفاده از نرم‌افزار خودش ترغیب کند.

در نهایت تعدد اپلیکیشن‌های رمزساز، پیچیدگی نرم‌افزارها و فزونی چالش‌های استفاده از رمزپویا موجب شده کاربرانی که هر روز از طریق خریدهای اینترنتی و انجام تراکنش‌ نیازمندی‌های روزانه خود را مرتفع می‌کردند، قید خرید اینترنتی را زده یا گزینه پرداخت در محل را انتخاب کنند.

به موازات مصرف‌کنندگان خدمات اینترنتی، صاحبان کسب و کارهای آنلاین نیز از افزایش آسیب‌های اجرایی‌شدن این طرح بر فعالیتشان  ابراز نگرانی می‌کنند، مشاغلی که مبنای اصلی کار در آن‌ها براساس نقل و انتقال پول به شیوه اینترنتی پایه‌گذاری شده است.

کسب و کارهایی که ۵۰ میلیارد تومان کمتر فروختند

آن‌ها می‌گویند رمز پویا آمد تا ضرر و زیان‌ها را جبران کند، اما تغییر یک نظام پرداختی که سال‌ها از قدمت آن در کشور ما می‌گذرد به صورت ضربتی و چندماهه، کسب و کار آن‌ها را با چالش مواجه کرده است. به گفته مدیرعامل زرین‌پال، کسب و کارهایی که از طریق درگاه پرداخت این مجموعه تراکنش‌های روزانه خود را انجام می‌‎دادند، ظرف مدت کمتر از ۱۰ روز، به اندازه ۵۰ میلیارد تومان کاهش فروش داشته‌اند.

براساس آنچه مصطفی‌امیری می‌گوید: روز اولی که این برنامه اجرایی شد با کاهش ۱۵درصدی تراکنش‌ها و ۲۱بهمن‌ ماه کاهش ۱۷درصدی را شاهد بودیم. اکنون با ریزش حدود ۳۲درصدی تراکنش‌ها روبه‌رو هستیم و شواهد نشان می‌دهد اصلاح استفاده از رمزپویا و برگشت به روال سابق به زمان یک‌ماهه نیاز دارد که بازار شب‌عید را هم با اختلال مواجه می‌کند.

مدیرعامل این درگاه پرداخت با اشاره به اینکه شعب بانکی همزمان با رمزپویا به اصلاح موارد دیگری نیز مشغول شده و همزمانی این اقدام‌ها با شب عید هم چالش‌هایی ایجاد کرده است، تأکید می‌کند: هر دو اقدامی که در حوزه محدودیت انتقال وجه از طریق اینترنت و رمز پویا صورت گرفته ضروری و پراهمیت است، اما کاش این کار با اطلاع‌رسانی بهتری انجام می‌شد تا کسب و کارهای اینترنتی، به‌خصوص کسب و کارهای خرد تاوان این تصمیم ناگهانی را پرداخت نمی‌کردند.

وی درباره سود و ضرری که متوجه کسب و کارشان شده به نکته حائزاهمیتی اشاره و بیان می‌کند: به وضوح می‌توان دید توزیع نگران‌کننده‌ای بین کسب و کارهایی که از ما خدمات می‌گرفتند، اتفاق افتاده است. به این شکل که کسب وکارهای خردی که مثلاً در هفته ۱۰ تراکنش داشته‌اند با از دست دادن ۳۰درصد، عدد تراکنش‌هایشان به هفت رسیده و آن‌ها را واقعاً با مشکل مواجه می‌کند. وی خاطرنشان می‌کند: حداقل گردش مالی روی وب‌سایت چیزی حدود ۱۵۰میلیارد تومان بوده که اکنون با شواهدی که احصا شده این عدد به کمتر از ۱۰۰میلیارد تومان رسیده است. این نشان می‌دهد کسب و کارهایی که از ما خدمات می‌گیرند حداقل ۵۰ میلیارد تومان کمتر جنس یا خدمت فروخته‌اند.

کاهش ۱۰درصدی پرداخت‌ آنلاین کرایه تاکسی

یکی از اصول اولیه کسب‌وکار اینترنتی، پرداخت هزینه به صورت آنلاین است، چرا که پرداخت نقدی داستان‌های مربوط به خودش را دارد. مثلاً اینکه گاهی‌اوقات ادعای پرداخت نقدی توسط مشتری و تکذیب فروشنده قابل پیگیری نیست و این مسئله پشتیبانی را با مشکل مواجه می‌کند.

فرید شهابی، مدیر بخش تجاری شرکت حمل ونقل اینترنتی اسنپ، درباره تأثیر استفاده از رمز پویا بر پرداخت‌های آنلاین این تاکسی اینترنتی می‌گوید: پرداخت هزینه سفر در اسنپ به دو روش آنلاین و نقدی انجام می‌شود. بررسی‌های ما نشان می‌دهد در یک هفته اخیر در بخش پرداخت‌های آنلاین به طور تقریبی با ۹ تا ۱۰ درصد کاهش مواجه بودیم.

کاهش۵۰درصدی فروش شارژ

رضا الفت‌نسب، رئیس اتحادیه کسب وکارهای مجازی از میان مشکلاتی که برای کسب‌وکارها ایجاد شده به مورد مهمی اشاره می‌کند. خرید شارژ با کد USSD (روشی برای ارسال پیام در شبکه تلفن‌همراه) که تا پیش از ورود رمزپویا به سادگی انجام می‌شد، اما اکنون این نحوه خرید با چالش روبه‌رو و به کاهش ۵۰درصدی فروش منجر شده است. روال کار برای کسب وکارهایی که شارژ را از طریق کد USSD به فروش می‌رسانند واقعاً سخت شده و من حتی از زبان خودشان درباره کاهش ۵۰درصدی فروش شنیده‌ام. این مشکل صرفاً به کسب و کارها مربوط نیست. افرادی که در شهرستان و روستا زندگی می‌کنند و به ابزارها و تلفن‌های هوشمند دسترسی ندارند هم با چالش روبه‌رو شده‌اند، چون پیش از ورود رمز پویا از این طریق برای خرید اقدام می‌کردند.

وی در خصوص رمز پویا نیز به این مسئله مهم اشاره کرد که اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی خوبی برای کاربران انجام نشده و کاربران به شیوه خدمت‌رسانی سرویس جدید اشراف ندارند. پیامک‌ها گاهی‌اوقات کار نمی‌کنند و برای برخی از بانک‌ها باید اپلیکیشن دانلود کنی و این کار برای کسی که جوان است و آگاهی دارد شاید راه ساده‌ای باشد، اما برای افرادی که کمی از دنیای تکنولوژی فاصله دارند، این کار قطعاً سخت است.

افزایش ۴۰ درصدی خطا در پرداخت

علیرضا صادقیان، مدیرعامل چیلیوری در خصوص رمزپویا می‌گوید: کاهش فروش را احساس می‌کنند هر چند آمار دقیقی از چند و چون آن ندارند. وی می‌گوید: با توجه به اینکه ما چند هفته اخیر تبلیغاتی برای فروش داشته‌ایم، متوجه کاهش ۲۸درصدی تعداد تراکنش‌های ناموفق نسبت به ماه گذشته شدیم. از روز ۱۶ بهمن نیز حدود ۴۰ درصد خطا در پرداخت داشتیم که در نهایت هم به موفقیت نرسیده‌اند. اگر رمز پویا شامل خریدهای کوچک زیر ۱۰۰ هزار تومان هم می‌شد واقعاً نگران‌کننده بود و خسارت کاملاً جدی و اساسی به کسب‌وکارهایی شبیه ما وارد می‌کرد.

دو برابر شدن مسدودی کارت‌ها به دلیل رمز نامعتبر

مهدی عبادی، دبیر انجمن فین‌تک (فناوری مالی) می‌گوید: این انجمن که شاید بیش از هر مجموعه دیگری بتواند آمار رسمی از کاهش فروش یا خسارت به کسب و کارها ارائه دهد، در حال گردآوردی اطلاعات کسب‌وکارهاست تا آن را به سرعت به بانک مرکزی اعلام کند. طبق مشاهدات، تعداد خطاها به شدت افزایش یافته و افراد مجبور شده‌اند برای پرداخت، چندین مرتبه اقدام کنند. در روزهای ابتدایی استفاده الزامی از رمزپویا تعداد خطای «رمز نامعتبر است» افزایش پیدا کرده، اما پس از چند روز این روند با کاهش رو به‌رو شده است.

وی با تأکید بر اینکه تعداد مسدودی کارت‌های بانکی به دلیل رمز نامعتبر بالا رفته و تقریباً دو برابر شده، می‌افزاید: به نظر می‌رسد چالش اصلی رمز پویا در دو بانک اول ایران بیشتر از بقیه به چشم می‌آید. گاهی‌اوقات دیر نرسیدن پیامک‌ها به دلیل مشکل سمت اپراتور موبایل‌هاست و چون رمزها طول عمر دارند، وارد کردن آن‌ها به خطا و در نهایت مسدودی کارت منجر می‌شود، اما در آن دو بانک خطاها از جنس دیگری است و این طور به نظر می‌رسد رمز صحیح برای کاربران ارسال نمی‌شود.

مروری بر صفحات اجتماعی نیز  نشان می‌دهد کاربران از این روند راضی به نظر نمی‌رسند. برخی از کاربران اعلام کرده‌اند آپدیت کردن اپلیکیشن ارائه‌دهنده رمز پویا در برخی از بانک‌ها موجب مشکل می‌شود. ایجاد مشکل و غیرفعال شدن اپلیکیشن‌ها از طریق آپدیت‌ها موجب می‌شود تا کاربران برای دسترسی دوباره به خدمات غیرحضوری خود، نیاز به مراجعه به شعبه بانک یا دستگاه‌های عابربانک پیدا خواهند کرد.

کاربری در رابطه با دردسرهای رمز پویا نوشته است: «رمزهای پویا به سرعت منقضی می‌شوند و از سوی دیگر درگاه‌های پرداخت اینترنتی در ایران معمولاً دچار تأخیر در پردازش اطلاعات هستند و همین موضوع موجب می‌شود که با سه ‌بار واردکردن رمزهای پویا کارت‌های بانکی بسوزد».

کاربر دیگری با اشاره به اپلیکیشن‌های متعددی که برای فعال‌سازی رمز دوم باید نصب کرد، نوشته است: «در یکی از بانک‌ها برای فعال‌سازی یک ‎رمزپویا باید سه ‎اپلیکیشن را نصب کنید تا به کاربر یک رمز بدهد!».

کاربری با اشاره به مکانیزم بانکی و رمزکارت در دنیا نوشته است:«‏تمام دنیا دارند از کردیت‌ کارت‌هایی استفاده می‌کنند که نه پول توشه و نه رمز داره، حتی رمزی که ما در پوز استفاده می‌کنیم! فقط کافیه شماره‌کارت رو داشته باشیم!».

کاربر دیگری در توییتر با اشاره به هزینه‌های پیامکی رمز پویا نوشته است: «‏امروز متوجه شدم به ازای هر پیامک ارسال رمزپویا باید ۲۵ تومان هزینه پیامک هم پرداخت کنم».

کاربر دیگری با اشاره به مکانیزم سخت رمزپویا نوشته است: «‏به نظر من برای ‎رمزدوم و رمزپویا بهتر بود فرایند ارسال خودکار انجام می‌شد».

کاربر دیگری در رابطه با پلتفرم‌های عرضه آپ‌های بانکی نوشته است:«‏برای فعال‌سازی رمز دوم پیامکی یک بانک باید آپش را از یک برنامه دیگر دانلود کنی و قبلش باید اشتراک آن برنامه را بخری. زیبا نیست؟».

با توجه به اینکه در هیچ جای دنیا برای استفاده از رمز دوم یکبارمصرف اجباری وجود ندارد، به نظر می‌رسد بانک‌مرکزی باید منافع فعالان اقتصادی و مردم را نیز در نظر گرفته و به قیمت کاهش کلاهبرداری‌ها، به ضررهای کسب و کارهای اینترنتی راضی نشود.  برای این کار می‌توان به مردم زمان بیشتری داد تا استفاده از این رمزبان‌ها را بیاموزند و سیستم بانکی را نیز ملزم کرد تا با تعریف برنامه مشترک و روش‌های ساده‌تر، به حقوق شهروندان احترام بیشتری بگذارند.