قدس آنلاین: انیمیشن «بنیامین» با فروش بالای ۵میلیارد تومان به عنوان دومین انیمیشن پرفروش سینمای ایران شناخته شد. پس از رکوردشکنی «فیلشاه» در گیشه، راه برای انیمیشن‌های سینمایی بازتر شد و «بنیامین» توانست این مسیر موفقیت را ادامه دهد. در شرایطی که حال سینمای کودک و نوجوان چندان خوش نیست و با وجود ظرفیت‌های بالایی که برای این گونه سینمایی وجود دارد، اما فیلم‌های این طیف از مخاطبان در گیشه چندان موفق نبوده‌اند. با این وجود فروش بالای انیمیشن «بنیامین» نشان داد می‌توان با برنامه‌ریزی درست، روی این گونه سینمایی سرمایه‌گذاری موفق داشت. «آینده‌نگار» تیمی نوپا در سینمای انیمیشن است که «بنیامین» اولین تجربه فیلم بلندش بود. با مصطفی حسن‌آبادی، تهیه‌کننده انیمیشن «بنیامین» درباره وضعیت انیمیشن در سینمای ایران، موانع و فرصت‌های پیش‌روی آن و دلایل موفقیت «بنیامین» در گیشه گفت‌وگو کردیم که می‌خوانید.
وضعیت انیمیشن را در سینمای ایران چطور ارزیابی می‌کنید؟
این پرسش را می‌توان با توجه به نظام‌نامه جدید اکران پاسخ داد. در نظام‌نامه جدید چند موضوع مربوط به سینمای کودک ذکر شده است. مهم‌ترین نکته این است که در سیدبندی قرعه‌کشی‌ها نامی از سینمای کودک برده نشده و این موضوع اصلاً برای سینمای کودک مناسب نیست. فیلم‌ها در سه سید کمدی، عام و سایر قرار می‌گیرند. عام برای فیلم‌های غیرکمدی پرفروش و سایر هم برای بقیه فیلم‌هاست. این موضوع موجب می‌شود شانس اکران فیلم‌های کودک کم شود، چون با تعداد بالایی از فیلم‌های بزرگسال در یک گروه‌بندی قرار می‌گیرند. از طرف دیگر قوانین سلبی گذاشته شده که یکی از این قوانین سلبی عدم حق اکران همزمان دو فیلم کودک است. از دیگر سو، هر سرگروه باید حداقل یک فیلم کودک در سال اکران کند، ولی هیچ راهکاری برای این موضوع وجود ندارد. اگر در قرعه‌کشی فیلم کودک از سید بیرون نیاید، چطور هر سرگروه در سال یک فیلم کودک اکران کند؟ این شرایط وضعیت را برای سینمای کودک بسیار نامطلوب خواهد کرد.
چرا این ژانر سینمایی از سوی مدیران سینمایی حمایت نمی‌شود؟
عدم‌حمایت مراکز و سازمان‌های مرتبط با انیمیشن دلایل متفاوتی می‌تواند داشته باشد که یکی از این عوامل به جواب پرسش قبل برمی‌گردد. وقتی عزم و اراده‌ای برای حمایت از سینمای کودک به ویژه انیمیشن در مباحث کلان از جمله بحث اکران وجود نداشته باشد، قطعاً کمتر سازمانی شهامت تولید انیمیشن سینمایی را خواهد داشت. هر چند عوامل دیگر هم در این موضوع دخیل هستند دلایلی مانند وجود پروژه‌هایی که با شکست مواجه شده و هیچ‌گاه به پایان نرسیده و دلیل این موضوع هم به عدم‌صلاحیت مسئولان حمایت‌کننده در شناسایی گروه‌های توانمند برمی‌گردد. هزینه‌های هنگفتی صرف گروه‌هایی می‌شود که از همان ابتدا مشخص است گروه طرف قرارداد توانایی به پایان رساندن پروژه محوله را ندارد و اگر هم با صرف هزینه‌های میلیاردی بتواند پروژه محوله را پس از سال‌ها به پایان برساند با کمترین اقبال از سوی مخاطب مواجه خواهد شد. متأسفانه سرمایه ملی کشورمان به این شکل هدر رفته و این رویه همین امروز هم ادامه دارد. متأسفانه پروژه‌هایی از این دست کم نیستند. این عدم موفقیت در تولید و جذب مخاطب موجب کاهش متقاضیان تولید انیمیشن سینمایی در بخش‌های دولتی و خصوصی شده و خواهد شد. همان‌طور که می‌بینید بسیاری از سازمان‌ها که پیش از این در تولید انیمیشن فعالیت قابل‌توجهی داشتند امروز هیچ‌گونه تولیدی در این زمینه ندارند و متأسفانه در جشنواره فجر امسال هیچ انیمیشنی حضور نداشت که این موضوع فاجعه‌ای بسیار بزرگ برای انیمیشن کشورمان است.
استودیو «آینده‌نگار» در اولین تولید بلند سینمایی خود به نام «بنیامین» تجربه موفقی را کسب کرد، گمان می‌کردید به چنین توفیقی دست یابید؟
برنامه‌ریزی ما از همان ابتدا و از زمان طرح اولیه و فیلم‌نامه، تولید انیمیشنی جذاب و سرگرم‌کننده برای کودکان بود و در این راستا تمام تلاش خود را کردیم تا به این مهم دست پیدا کنیم. خوشبختانه کودکان و خانواده‌هایشان با استقبال از این انیمیشن پاسخ خوبی به این تلاش‌ها دادند و اتفاق خوبی را برای «بنیامین» رقم زدند. ما در زمان اکران بنیامین با بی‌سابقه‌ترین مشکلات روبه‌رو بودیم. مشکلاتی چون اکران در گروه آزاد، اکران همزمان سه فیلم کودک، معضل آزادسازی قیمت بنزین، قطعی اینترنت، شهادت سردار حاج قاسم‌سلیمانی، حادثه هواپیمای‌اکراینی و ... ولی با وجود تمام این مشکلات اتفاق خوبی برای بنیامین رقم خورد و به لطف خدا این انیمیشن توانست نام خود را به عنوان دومین انیمیشن پرفروش تاریخ سینمای ایران ثبت کند.
به نظر شما دلایل توفیق این فیلم در گیشه چه بود؟
اگر بخواهم به طور خلاصه عوامل موفقیت بنیامین و به طور کلی یک اثر سینمایی در گیشه را عرض کنم، کیفیت‌مناسب و داشتن شناخت صحیح از مخاطب، تبلیغات مؤثر و پخش کارآمد از عواملی هستند که در کنار یکدیگر می‌توانند اکران موفقی را برای یک فیلم رقم بزنند. ضعف در هر یک از این سه عامل می‌تواند موجب شکست یک فیلم در اکران شود. امیدوارم موفقیت بنیامین موجب فعالیت بیشتر دیگر گروه‌های تولیدکننده انیمیشن به ویژه گروه‌های شهرستانی شود تا با ساخت آثار قوی، علاوه بر تولید محتوای ایرانی موجب رونق بیش از پیش این هنر صنعت نوپا در کشورمان شوند.
به فکر تولید محصولات جانبی و تولیدات فرهنگی با شخصیت‌های این انیمیشن هستید؟
بازار محصولات جانبی انیمیشن در ایران بازار سودده و جذابی برای سرمایه‌گذاران محسوب نمی‌شود، با این وجود ما از این موضوع غافل نبودیم و برای تولید محصولات جانبی انیمیشن بنیامین با دوستان و متخصصان این بازار رایزنی شده و اقداماتی در این زمینه صورت گرفته که به زودی اطلاع‌رسانی می‌کنیم.
شرایط اکران برای فیلم‌های انیمیشن چطور باید باشد تا این آثار با شکست در گیشه مواجه نشوند و نظر سرمایه‌گذار را برای مشارکت جلب کنند؟
در حال حاضر شرایط اکران فیلم‌های کودک به‌ویژه انیمیشن بسیار نامناسب و به بیان دقیق‌تر فاجعه است. اگر بنیامین با استقبال خوبی مواجه نمی‌شد بسیاری از سینماداران اسم آن را هم نشنیده بودند. ما در ابتدای اکران در بخشی از سینماهای مطرح کشور هیچ سانسی نداشتیم و در سینماهایی هم که به ما سانس داده شده بود در بدترین ساعات ممکن بود، حتی در زمان اوج فروش بنیامین هم سانس‌های ما از بسیاری از فیلم‌هایی که به مراتب فروش کمتری نسبت به بنیامین داشتند، نامناسب‌تر بود. ما در اوایل اکران بنیامین به شورای‌صنفی پیشنهاد دادیم در سینماها حداقل یک سانس ویژه فیلم‌های کودک اختصاص یابد و همان‌طور که تمام مخاطبان سینما اطلاع دارند روزهای سه‌شنبه بلیت سینما نیم‌بهاست، این را نیز بدانند که در تمام سینماها سانس ساعت ۱۹ ویژه فیلم‌های کودک است، این پیشنهاد مورد استقبال شورای صنفی قرار گرفت و پس از تصویب در شورا ابلاغیه‌ای هم در این مورد منتشر شد، اما متأسفانه این پیشنهاد در حد ابلاغیه باقی ماند و اجرا نشد.
این وضع اکران فیلم‌های کودک تا سال ۹۸ بود و سیدبندی فیلم‌ها در سال آینده ضربه بدتری به بدنه سینمای کودک وارد خواهد کرد که امیدوارم دلسوزان این عرصه چاره‌ای بیابند.
به نظر شما چرا در جشنواره فجر امسال هیچ فیلم انیمیشنی نداشتیم و حتی کمپانی‌های اندک انیمیشن‌سازی چندان رغبتی به حضور در جشنواره فیلم فجر ندارند؟ چرا فرصت برابری به فیلم‌های انیمیشن برای رقابت با دیگر فیلم‌های جشنواره فیلم فجر داده نمی‌شود؟
عدم‌حضور انیمیشن در جشنواره فیلم فجر واقعاً فاجعه بزرگی برای انیمیشن کشور و در مقیاس دقیق‌تر برای سینمای ایران است. حتماً دلیل اصلی اینکه ما هیچ اثر سینمایی مناسبی برای حضور در جشنواره فیلم فجر نداشتیم، به سیاست‌گذاری غلط مسئولان این حوزه برمی‌گردد. به یاد دارم چند وقت پیش به یکی از متولیان اصلی سینمایی گوشزد کردم با این نوع سیاست‌گذاری مطمئن باشید از طرف شما مسئولان اتفاق قابل‌توجهی برای سینمای انیمیشن نخواهد افتاد و اگر هم در گوشه و کنار کشور محصولاتی در حال تولید است، عزم و اراده شخصی هنرمندان این عرصه است. چرا هیچ اقدامی از طرف مسئولان برای این گونه مهم سینمایی صورت نمی‌گیرد؟ در جواب گفتند شما اطلاعاتتان ناقص است و در همین زمان چندین پروژه مهم سینمایی در حال تولید است که به زودی رونمایی می‌شود، اما پس از گذشت زمان قابل‌توجهی از آن دیدار نه‌تنها خبری از آن رونمایی‌ها نشد بلکه حتی جشنواره فیلم فجر بدون حضور هیچ انیمیشنی برگزار شد و به پایان رسید. انیمیشن از نظر بودجه واقعاً مظلوم واقع شده، اما همین بودجه ناچیز کاملاً سلیقه‌ای و بدون توجیه اقتصادی هزینه می‌شود. مبالغ هنگفتی که برای هزینه‌های جاری، برگزاری جشنواره‌هایی که نسبت به هزینه‌های آن خروجی ناچیزی دارد و تولید کارهایی که بیشتر جنبه تجربی دارند و با هزینه‌های به مراتب پایین‌تر می‌توان نیروهای بیشتری پرورش داد و محصولاتی به مراتب با کیفیت‌تر تولید کرد، صرف می‌شود و متأسفانه ما بهره مناسبی از این بودجه ناچیز در راستای ارتقای سطح انیمیشن نمی‌بریم. این عوامل موجب کاهش تولید انیمیشن شده و سیاست‌های کلان سینمای کشور هم مزید بر علت شده که گروه‌ها و تیم‌های خصوصی نیز رغبتی به این سمت و سو نداشته باشند و نتیجه بشود آنچه می‌بینیم.
با توجه به ظرفیت نیروی‌انسانی خلاق و جوان این حوزه، آینده انیمیشن را در سینمای ایران چطور ارزیابی می‌کنید؟
آینده انیمیشن در ایران حتماً روشن و رو به جلو خواهد بود. روند تولید انیمیشن در ایران نشان می‌دهد با وجود تمام مشکلات و موانعی که بر سر راه هنرمندان جوان و پرشور کشورمان وجود دارد، این هنر صنعت پیشرفت‌های قابل‌توجهی به ویژه در سال‌های اخیر داشته است. امیدوارم با پیگیری‌هایی که هنرمندان این عرصه و بعضی از مسئولان این حوزه برای بازاریابی و ارتباط با بازارهای جهانی انجام می‌دهند، علاوه بر رشد فنی، جایگاه انیمیشن را از لحاظ اقتصادی هم ارتقا دهند تا علاوه بر جذابیت ویژه انیمیشن برای سرمایه‌گذاران، هنرمندان هم کمتر دغدغه‌های مالی و اقتصادی داشته باشند.
نظر شما