زهراطوسی/

هر چند در آستانه شب عید و با ادامه محدودیت عرضه خودروسازان اوایل ماه جاری شاهد افزایش قیمت‌خودروها در بازار بودیم، ولی نسخه گرانی خیلی زود با نبود خریدار، کاهش نرخ‌ارز و شیوع ویروس‌کرونا در هم پیچید و افت قیمت در بازار را رقم زد.

با وجود اینکه موج گرانی در هفته گذشته به جان بازار خودرو افتاد و در یک هفته نرخ‌ها رکورد قبلی خود را شکستند و وارد سطوح جدید قیمتی شدند، اما هم‌اکنون وضعیت بازار به شکل متفاوتی رقم خورده است.

کاهش نرخ‌ها در زمان پیک‌خرید

در چند ماه اخیر  که افزایش قیمت‌ارز، کاهش تولیدخودرو، متوقف‌شدن تولید برخی خودروها، مشکلات اقتصادی و در نهایت چشم‌انداز غیرمشخص اقتصادی خبر از گران شدن خودرو می‌داد و خریداران خودرو را وامی‌داشت تا از بیم افزایش قیمت  در شب عید خرید خودرو را جلو انداخته و موجب  افزایش تقاضا و قیمت در بازار شوند،   اما در هفته گذشته کرونا تب و تاب خرید را از بین برد و سبب نزولی شدن قیمت‌ها در زمان پیک‌خرید خودرو شد.

این روزها بسیاری از شهروندان خرید و فروش خودرو را به دلیل آنکه نیاز به حضور فیزیکی در بنگاه‌ها و دفترخانه‌ها دارد، متوقف کرده و برخی حتی برای انجام امور مربوط به شماره‌گذاری خودروهای خود نیز مراجعه نمی‌کنند. مراجعات مردمی برای خرید وفروش در حداقل خود بوده و انجام معاملات نیز  به ندرت اتفاق می‌افتد. این مسئله البته مختص به ایران نیست و فروش خودرو در چین نیز تحت‌تأثیر کرونا ۹۲درصد کاهش یافته است. افراد کمی در چین به دنبال خرید خودرو سواری هستند و خودروسازان بزرگ داخلی و جهانی نیز موقتاً تولید خود را در این کشور متوقف کرده‌اند.

کاهش ۳ تا ۶ میلیونی قیمت‌ها

با این حال با کمی تأخیر نسبت به همه‌گیری کرونا، بازار خودرو در کشور ما نیز به این مسئله واکنش نشان داد. بررسی قیمت‌ها در بازار  نشان می‌دهد قیمت خودروها در بازار ۳ تا ۱۰ میلیون کاهش پیدا کرده است. در این راستا می‌توان به افت ۶ میلیون تومانی قیمت پژو ۲۰۶صندوقدار و عرضه این خودرو به قیمت ۱۱۸ میلیون تومان در بازار اشاره کرد.

همچنین سمند دوگانه‌سوز با موتور ۷ EF نیز با افت قیمت ۶ میلیون تومانی، دیروز به قیمت ۱۲۷ میلیون تومان در بازار عرضه شد. قیمت پژو پارس نیز با افت ۵ میلیون تومانی به ۱۱۸ میلیون تومان رسید.

در عین حال قیمت پراید و تیبا نیز کاهش داشته و افت ۵۰۰ هزار تومانی قیمت را تجربه کرده‌اند. امروز قیمت سایپا ۱۳۲ در بازار به ۶۳ میلیون تومان رسید.   قیمت وانت‌سایپا نیز با کاهش ۳ میلیون تومان به ۶۴ میلیون تومان رسیده است.

ضرر کرونا به خریداران غیرواقعی

طبق نظرسنجی انجام‌ شده توسط یک شرکت معتبر داخلی، نگاه شهروندان ایرانی به خودرو در سال جاری، بیش از گذشته سرمایه‌ای بوده است. منظور از سرمایه‌ای شدن خودرو، ایجاد تقاضای کاذب برای این کالا در جهت حفظ ارزش پول و کسب سود است. اگرچه خودرو ذاتاً کالایی مصرفی به شمار می‌رود، با این حال در مقاطع مختلف به‌ویژه سال‌هایی که اقتصاد کشور نوسانی بوده، نگاه مشتریان ایرانی به آن تغییر کرده و سرمایه‌ای‌ شده است.

این نظرسنجی نشان می‌دهد ۶۰درصد از خریداران خودروهای صفرکیلومتر در نیمه‌نخست امسال، اقدام به فروش خودرو دریافتی خود از نمایندگی کرده‌اند. اقدام مشتریان مبنی بر فروش به جای مصرف، ریشه در اختلاف فاحش میان قیمت کارخانه و بازار خودروها دارد که خود از سیاست قیمت‌گذاری دستوری سرچشمه می‌گیرد. شیب فروش خودروها البته در نیمه دوم سال کند شده  که می‌تواند ناشی از به تأخیرانداختن فروش در راستای کسب سود بیشتر باشد که حالا با افتادن ویروس به جان بازار، این سود نیز سوخت خواهد شد.

بازار  نیمه‌تعطیل خودرو

آن طور که سعید مؤتمنی، رئیس اتحادیه فروشندگان خودرو می‌گوید بازار خودرو تحت‌تأثیر ویروس کرونا به حالت نیمه‌تعطیل درآمده است، مراجعه به بازار کم شده و خرید و فروشی در بازار صورت نمی‌گیرد. به صورتی که با کاهش ناگهانی قیمت خودروهای داخلی، قیمت خودرو پراید را تا ۱۰میلیون تومان ارزان کرده است.

مؤتمنی می‌گوید: توصیه ما این است مردم برای خرید خودرو عجله نکنند هر چه به شب عید نزدیک‌تر می‌شویم، قیمت خودروها ارزان‌تر خواهد شد.

علیرضا پورحسنی، عضو اتحادیه نمایشگاه‌داران با اشاره به افت محسوس معاملات خودرو در روزهای اخیر می‌گوید: ۶۰درصد بازار عید از دست رفته  و در صورت ادامه روند فعلی باز هم شاهد کاهش قیمت‌ها در روزهای آینده خواهیم بود.

به گفته پورحسنی در هفته گذشته با افزایش قیمت ارز و وارد شدن به لیست سیاه FATF قیمت‌ها روند صعودی به خود گرفت، اما باز شدن کانال مالی و کنترل قیمت ارز موجب کاهش قیمت‌ها شد که این‌ها عوامل بین‌المللی هستند. در حوزه داخلی آن دسته از مالکان ماشین که با هدف کسب سود اقدام به ثبت‌نام خودرو کرده بودند، اکنون با وجود گسترش ویروس، تعطیلی‌شهر و آینده مبهم، این افراد به دنبال فروختن خودرو به هر قیمتی هستند، زیرا سال آینده مدل آن‌ها یک سال قدیمی می‌شود. از طرف دیگر اکنون کمتر فردی دنبال خرید خودرو است. همچنین دغدغه اصلی مردم خرید ماسک و پیدا کردن مواد ضدعفونی‌کننده و مریض نشدن است تا اینکه خودرو معامله کنند.

توفیق اجباری برای خودروسازان

براساس آنچه حسین مدرس‌خیابانی، قائم‌مقام وزیر صنعت گفته پارکینگ‌های خودروسازان در حال حاضر خالی از ماشین است و وزارت صمت در تلاش است تا  بازار خودرو را رو به آرامش برده و نقدینگی‌های سرگردان را مدیریت کند.

در حال حاضر وضعیت  صنعت خودرو وخیم است. این صنعت از یک‌سو با تحریم‌ها و چالش‌های ناشی از آن یعنی تنگنای نقل و انتقالات پولی دست و پنجه نرم می‌کند و از سوی دیگر مدیریت ضعیف هزینه‌ها بر مشکلات آن افزوده است. درعین حال شرکت‌های خودروساز با توجه به مشکلات نقدینگی و به منظور تأمین بخشی از هزینه‌های جاری خود، اقدام به پیش‌فروش محصولاتشان کرده‌اند آن هم در حالی که این‌ کار تنها به افزوده شدن تعهدات جدید به تعهدات رفع نشده قدیمی منجر می‌شود. از طرفی  فعالان  بازار نیز  می‌گویند روند عرضه محصول از سوی خودروسازان همچنان ضعیف است، در چنین شرایطی  که خودروسازان کلی تعهدات معوق داشته و وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز اصرار به رشد تولید دارد، بعید به نظر می‌رسد اقدامی در راستای تعطیلی موقت خطوط تولید خودروسازان و قطعه‌سازان انجام شود. بدین ترتیب واکنش ضدکرونایی مشتریان نوعی توفیق اجباری برای شرکت‌های خودروساز محسوب می‌شود تا بخشی از عقب‌ماندگی خود را جبران کنند.

افت تولید خودرو همچنان ادامه دارد

نگاهی به تولید انواع‌خودرو در کشور در مقایسه با مدت مشابه سال قبل نشان می‌دهد تولید همچنان روند کاهشی دارد به طوری که در ۱۱ ماه امسال نیز شاهد افت ۸/۱۲ درصدی تولید در این بخش هستیم.

طبق آمار، در ۱۱ ماه امسال ۷۶۲ هزار و ۱۷۸ دستگاه انواع خودرو در کشور تولید شد که نسبت به مدت مشابه سال قبل افت ۸/۱۲ درصدی را داشته است. در این مدت ۶۹۶ هزار و ۶۹۰ دستگاه سواری تولید شده که این رقم نیز در مقایسه با تولید سواری در ۱۱ ماه ۹۷ کاهش ۵/۱۴ درصدی را تجربه کرده است.

در ۱۱ ماه امسال تولید ون افت ۴/۸۴ درصدی و تولید مینی‌بوس و میدل‌باس افت ۳/۴۷ درصدی را داشته است. تولید اتوبوس ۱/۱۷ درصد و تولید کامیونت، کامیون و کشنده نیز ۶/۷۰ درصد افت را تجربه کرده است.

در بررسی وضعیت تولید ایران‌خودرو در ۱۱ ماه امسال نیز باید به کاهش ۷/۱۱ درصد تولید انواع خودرو و همچنین افت ۲/۱۱ درصدی تولید سواری در این گروه صنعتی خودروسازی اشاره کنیم. البته تولید انواع خودرو در گروه صنعتی سایپا در ۱۱ ماه امسال ۹/۰ درصد رشد داشته و در مقابل تولید سواری در این گروه خودروسازی با افت ۳/۲ درصدی همراه بوده است.

با این حال رضا رحمانی، وزیر صمت اعلام کرده است: برای حوزه تنظیم بازار و ثبات قیمت‌ها، عرضه و فروش خودرو و کاهش تعهدات دو خودروساز برنامه کاری ویژه دارد و خودروسازان نیز  قول داده‌اند معوقات را تا خرداد ماه ۹۹ صفر خواهند کرد.

کارشناسان بازارخودرو معتقدند با در نظر گرفتن نرخ تمام شده خودرو و سود مشخص، می‌توان نسبت به تعیین نرخ خودرو در بازار اقدام کرد، اما آنچه منجر به بازگشت آرامش به بازار خودرو می‌شود، حذف قیمت‌گذاری دستوری است. این امر می‌تواند در کنار روند فعلی آرامش بازار خودرو که ناشی از شیوع ویروس کروناست، بازار را از حضور واسطه‌ها خالی کند.