قدس آنلاین: در روزهای قرنطینه، کتاب بیش از هر زمان دیگری یار مهربان همه ما بود. بی هیچ حرفی در این روزها کتاب، هنر و ادبیات بیش از هر چیز می‌توانست به روزهای پر التهاب همه ما رنگ آرامش ببخشد و درمان همه رنج‌های روحی و خستگی این روزها باشد.
در شرایطی که همه ما منتظریم تا زندگی به روال قبل برگردد و ما هیچ چاره‌ای جز خانه نشینی نداشتیم نویسندگان، ناشران و کتابفروشان سه ضلع مهم کتاب دست به دست هم داده بودند تا دسترسی همه ما را به کتاب آسان کنند.
زندگی کرونایی همان‌طور که بر همه بخش‌های زندگی ما تأثیر گذاشت، تأثیر خودش را بر چرخه کتاب هم گذاشت. گزارش امروز به ما می‌گوید همه شرایط آماده است تا ما غرق در کتاب شویم.
ارسال رایگان و قطع زنجیره انتقال
در توجه به کتاب و رساندن به دست مشتری اتفاق‌های جالبی در این مدت رخ داد. ارتباط کتابفروشان با مشتری‌هایشان با تعطیلی فروشگاه‌های کتاب قطع نشد. با توجه به تعطیلات صنف کتابفروشان، کتابفروشان حرفه ای و خوش ذوق درفضاهای مجازی از مشتریان خواستند این مدت به کتابفروشی‌ها مراجعه نکنند و با تماس و اطلاع از وجود کتاب مورد نظر به صورت رایگان کتاب‌ها را دریافت کنند. علاقه مند به مطالعه می‌توانست با یک تماس و مطلع شدن از وجود کتاب و پرداخت آنلاین از شرایط ارسال رایگان استفاده کند و کتابش را بدون حضور در کتابفروشی دریافت کند حتی بعضی کتابفروشی‌ها هم با خدمات جانبی ذوق خودشان را نشان دادند مثلاً همراه با کتاب سفارش شده، یک کتاب یا لوح فشرده موسیقی به مشتری هدیه می‌کردند.
به این صورت کتابفروشان با فروش تلفنی و آنلاین و ارسال رایگان کتاب به مشتری‌ها در قطع زنجیره انتقال ویروس کرونا سهیم شدند و تلاش کردند حلقه تنگ کتابخوانی را گسترده کنند.
این نوع خرید و دریافت کتاب هم نشان از تغییر سبک دارد. اگر چه پیش از این‌ها هم خرید آنلاین کتاب مرسوم بود اما مردم به دلایل ارسال گران و حضور در فضای کتابفروشی، از خرید آنلاین کتاب استقبال چندانی نکردند اما شرایط خاص اجتماعی نشان داد همه ما بیش از آنچه فکر کنیم انعطاف پذیر هستیم و می‌توانیم با توجه به موقعیت از زندگی لذت ببریم.
نکته مهم این بود که هم کتابفروشان و هم ناشران در ارسال کتاب‌ها این نکته را یادآوری می‌کردند که کتاب‌ها کاملاً ضدعفونی شده است و مخاطب کتابخوان نگران مسائل بهداشتی نباشد.
توجه دوباره به کتاب‌های الکترونیک
ناشران هم با روش‌های متعدد اجازه ندادند شرایط خاص زندگی بین آن‌ها و مخاطبانشان فاصله بیندازد.
ناشران با برگزاری دوره‌های تخفیف کتاب، معرفی کتاب‌ها، برگزاری مسابقه کتابخوانی، ارسال رایگان و ایجاد فضای صمیمی میان مخاطبان در صفحات مجازی تلاش کردند بیش از گذشته میان مردم وکتاب آشتی ایجاد کنند.
مثلاً با برگزاری پویش‌ها و مسابقات مختلف، کتاب به مخاطبان هدیه می‌کردند. مثلاً انتشارات شهید کاظمی با برگزاری یک مسابقه به مخاطبانش کتاب هدیه می‌کرد. شرایط مسابقه این بود که مخاطبان باید با حضور در مجازی این نشر یک جمله زیبا درباره یکی از کتاب‌ها یا درباره شخصیت یکی از کتاب‌های این نشر می‌نوشتند. کسانی که کامنت جذاب‌تری می‌نوشتند و لایک بیشتری هم می‌گرفتند برنده بودند.
توجه خاص به کتاب الکترونیک دستاورد بعدی تأثیر کرونا بر چرخه کتاب است. کتاب‌های الکترونیک سال‌های سال است وارد جریان کتابخوانی دنیا شده است اما به دلایل متفاوت این کتاب‌ها نتوانست وارد عرصه رقابت با کتاب‌های مکتوب شود و تغییری در آمار کتابخوانی دنیا به وجود آورد.
این بی‌توجهی دلایل زیادی دارد که مهم‌ترین آن‌ها گران بودن این آثار و میل قشر کتابخوان به خواندن کتاب‌های مکتوب است.
اما شرایط ماه‌های گذشته نشان داد ویروس کرونا توانسته بر سبک زندگی ما و به تبع تمایلات ما اثر زیادی بگذارد. توجه و اقبال به کتاب‌های الکترونیک شاید مهم‌ترین دستاورد تأثیر کرونا بر فضای چاپ و نشر باشد، تأثیری که فقط شامل ایران نمی‌شود و توانسته همه دنیا را در بر بگیرد.
تخفیف‌هایی که ناشران بر آثار الکترونیک داشتند و توجه به تنوع تولید محصولات عرضه شده سبب شد مخاطب بازنگری بر این آثار داشته باشد. البته که ناشران در این مدت کم آثار صوتی متنوع با روایت‌های دلچسب تولید کردند و با تخفیف‌های چشمگیر در اپلیکیشن‌هایی مثل فیدیبو، نوار، طاقچه و کتابراه در دسترس مخاطبی قرار دادند که یا با کتاب الکترونیک مأنوس بود و یا تازه می‌خواست این انس و الفت را ایجاد کند.
میهمانی مجازی و پذیرایی با کتاب
یکی دیگر از اتفاق‌هایی که این روزها توسط ناشران رقم خورد برگزاری میهمانی‌های مجازی توسط ناشران و نویسندگان بود.
ناشران با برگزاری میهمانی‌های مجازی و با حضور نویسندگان با پخش زنده در صفحات شخصی‌شان در فضای مجازی شرایط گفت‌وگوهای آنلاین نویسندگان با مخاطب را فراهم کردند. در این نشست‌های مجازی در یک گفت‌وگوی کوتاه نویسنده آثارش را برای مخاطب معرفی می‌کند، بخشی از کتابی که خودش تمایل دارد را می‌خواند و چند نکته آموزشی راجع به نوشتن به مخاطب ارائه می‌دهد تا اگر مخاطبی ذوق نوشتن دارد با رعایت این نکات، مسیر نوشتن برای او آسان شود. انتشارات به نشر در برگزاری میهمانی‌های مجازی فعال بود و از روز ۱۱ فروردین دو میهمانی مجازی با حضور اکبر صحرایی و اسماعیل حاجی علیان برگزار کرد که این میهمانی‌های مجازی همچنان ادامه دارد.
بیش از گذشته با مردم
اما نویسندگان در صفحات شخصی‌شان سهم عمده‌ای در ورود کتاب به زندگی مردم در این روزهای سخت داشتند. نویسندگان با معرفی آثار خوب و خواندنی، شرکت در نشست‌ها و گفت‌وگوهای آنلاین دین خودشان را به عنوان نویسنده در این روزها ادا کردند.
شاعران و نویسندگان هر کتابی که فکر می‌کردند می‌تواند حال این روزهای مردم را خوب کند، معرفی می‌کردند این کتاب‌ها شامل آثار نویسندگان ایرانی و یا نویسندگان خارجی، آثار کودک و نوجوان و بزرگسال بود. مخاطبان و طرفداران هر نویسنده، شاعر و یا مترجم با مراجعه به صفحات شخصی این افراد به راحتی فهرست‌های کتاب‌های خواندنی را دریافت می‌کردند.
بعضی از نویسندگان آثارشان را به صورت رایگان در صفحات مجازی‌شان منتشر کردند و حتی عده ای که طرفداران بیشتری دارند بدون توجه به شرایط تبلیغ کامل برای یک اثر کتابشان را پیش از موعد منتشر کردند و در اختیار طرفدارانشان قرار دادند که کتاب «نیم دانگ پیونگ یانگ» با همین شرایط منتشر شد و به بازار کتاب آمد. رضا امیرخانی هم گفته بود: «هدف من از انتشار پیش از موعد سفرنامه ام این بود که می‌خواستم اثرم در این روزها در دست مخاطب کتابخوان قرار بگیرد تا از تلخی این روزها اندکی بکاهد، اگر بتواند».
این روزها نشان داد مطالعه و توجه به کتاب بیش از آنکه نیاز به زمان، فرصت و برنامه ریزی خاص باشد نیازمند انگیزه و توجه ما به کتاب است. همه شرایط مهیا بود تا ما بهانه ای نداشته باشیم و بالاخره برگردیم به روزگاری که با برگ‌های کاغذی رفاقتی دیرینه داشتیم.
نظر شما