قدس آنلاین: شیوع ویروس کرونا گذشته از مشکلاتی که در زمینه سلامت عمومی به دنبال داشت، گروه‌هایی از مردم را نیز دچار مشکلات اقتصادی کرد. در چنین شرایطی اگر چه مسئولیت‌هایی متوجه دولت است، اما از نگاه انسانی و دینی بر آحاد افراد جامعه لازم است تا متناسب با توان خود به یاری دیگران بشتابند؛ موضوعی که در ادبیات دینی با تعابیری چون «مواسات» از آن یاد می‌شود و در گفت‌وگو با آیت‌الله عباسعلی سلیمانی، نماینده مردم سیستان و بلوچستان در مجلس خبرگان رهبری به آن پرداخته‌ایم.

مواسات ریشه در فرهنگ دینی مردم دارد

آیت‌الله سلیمانی در ابتدا با تأکید بر ضرورت توجه به اقشار آسیب‌پذیر در رزمایش سراسری مواسات و کمک مؤمنانه می‌گوید: یاری رساندن و کمک‌رسانی به یکدیگر در فرهنگ دینی مردم وجود دارد. در صدر اسلام وقتی مهاجران تمام دارایی‌ها و اموال خود را در مکه جا گذاشته و به عشق اسلام و نبی مکرم(ص) هجرت کرده و به مدینه رفتند، پیامبر(ص) دستور مواسات دادند. او اضافه می‌کند: انصار، مزارع و منازل خود را در اختیار مهاجران قرار دادند؛ آن‌ها کار می‌کردند و به شکل مشترک از محصول بهره‌برداری می‌کردند؛ همچنین اگر فردی به جبهه می‌رفت، فرد دیگر باید علاوه بر زندگی خود، زندگی او را نیز تأمین می‌کرد. بحث مواسات در آن برهه به قدری زیبا و لطیف انجام گرفت که مدینه با همان امکانات اندک توانست انبوهی از مهاجران را پوشش دهد؛ پیامبر(ص) با بیان مواسات توانستند بینش برادری و برابری اسلامی را توسعه دهند تا همه گرد یک محور توحیدی اتحاد و انسجام یابند.

نماینده مردم سیستان و بلوچستان در مجلس خبرگان رهبری تصریح می‌کند: مواسات در تمام مراحل بحرانی بوده است؛ در هشت سال جنگ نابرابر و دفاع مقدس مردم پای کار آمدند و نوعی رزمایش مواسات مؤمنانه را به نمایش گذاشتند. در این برهه از زمان که هم با تحریم مواجه هستیم و هم بیماری کرونا و بخش عظیمی از نیروهای مستمند و آسیب‌پذیر بر اساس این پدیده آسیب جدی دیده‌اند، بهترین راه برای کم کردن مشکلات، رزمایش مواسات و کمک مؤمنانه است که رهبر معظم انقلاب مطرح کردند. او یادآور می‌شود: مقام معظم رهبری یک مسئله دینی را مطرح کردند؛ سخنانی که منشأ حرکت اجتماعی مؤمنانه‌ای در جامعه شد.

قشر فقیر جامعه آسیب‌پذیرتر شده‌اند

نماینده پیشین ولی فقیه در سیستان و بلوچستان ادامه می‌دهد: تردیدی نیست که در جامعه امروز با نیازمندی‌های شدیدی مواجه هستیم و باید گرفتاران به بیماری کرونا و آن‌ها که توان مالی ندارند با فوریت مورد حمایت قرار گیرند. بسیاری از این مردم در تهیه دارو و تأمین معاش دچار مشکلات بسیار شده و حتی کار خود را از دست داده‌اند. او عنوان می‌کند: در کنار آسیب‌دیدگان از کرونا، با پدیده دیگری نیز مواجه هستیم؛ به خاطر این بیماری نسبتاً طولانی مدت، قشر فقیر و مستضعف جامعه آسیب‌پذیرتر شده‌اند، چرا که به خانه‌نشینی و ایجاد فاصله اجتماعی نیز تأکید شده، توان وجودی آن‌ها برای تأمین معاش تعطیل شده و بستر کار فراهم نبوده است.

سلیمانی به ماه مبارک رمضان نیز اشاره کرده و توضیح می‌دهد: ماه مبارک رمضان در پیش روی ما قرار دارد. در این ماه مبارک علاوه بر ارزش‌های والای شب‌های قدر، روزه‌داری و... دو الگوی بزرگ اسلامی را پیش روی خود داریم؛ مولای متقیان امیرالمؤمنین(ع) و دیگر کریم خاندان پیامبر(ص)، امام حسن مجتبی(ع) که باید از آن‌ها الگو بگیریم. می‌دانیم که امیرالمؤمنین(ع) بسیار به فکر نیازمندان بودند و خود نان و خرما بر دوش می‌گرفتند و به خانه فقرا می‌بردند و امام حسن(ع) نیز در زمان حیاتشان علاوه بر بخشش‌های مستمری که داشتند، سه مرتبه مجموعه دارایی خود را به نیازمندان بخشیدند؛ بنابراین مواسات هم در سیره بزرگان دینی آمده و هم اصلی اسلامی است؛ ضمن اینکه دستور قرآنی نیز هست و در قرآن کریم به انفاق اشاره بسیاری شده است.

انفاق شکاف طبقاتی را کم می‌کند

امام جمعه پیشین شهر زاهدان اضافه می‌کند: انفاق یکی از فضائل اخلاقی است که در اسلام به طور مکرر به آن سفارش شده و حکمی فراتر از خمس و زکات دارد. انفاق نوعی بخشش مستحبی است برای قشر محروم جامعه و به معنای کم شدن یا نابود شدن شکاف طبقاتی است. در جامعه شکاف طبقاتی وجود دارد؛ بعضی از اقشار بهره‌مند و برخی دیگر محروم هستند. در قرآن کریم با تعابیر متعدد به مؤمنان دستور داده شده که در راه خدا انفاق کنند و به اقشار بهره‌مند دستور داده شده است بخشی از دارایی‌های خود را در اختیار افراد بی‌بضاعت بگذارند. او توضیح می‌دهد: به طور نمونه در آیات ۱۹۵ سوره بقره و ۱۶ سوره تغابن به انفاق کردن در دنیا پیش از رسیدن قیامت دستور داده شده است، البته برای عمل صحیح به این کار باید سیاست‌گذاری شده و ارگان‌هایی که این کار را انجام می‌دهند، به نوعی جامعه مخاطب را شناسایی کنند و تلاش کنند در این راه موازی‌کاری نشده و تمام نیازمندان تحت پوشش قرار گیرند.

آیت‌الله سلیمانی در پایان تأکید می‌کند: تمام افرادی که توان مالی دارند، موظف هستند به رزمایش مواسات و کمک مؤمنانه بپیوندند و در جهت کاهش شکاف طبقاتی حرکت کنند. در آیه ۲۶۱ سوره بقره آمده است: حکایت افرادی که اموال خود را در راه خدا انفاق می‌کنند، همچون حکایت دانه‌ای است که هفت خوشه برویاند که در هر خوشه‌ای ۱۰۰ دانه باشد و خداوند برای هر که بخواهد آن را دو چندان می‌کند و خداوند را بخششی گسترده است و می‌داند چه کسی در خور بخشش است.