قدس آنلاین: توافقنامه ریاض در واقع یک معامله میان محمد بن سلمان و محمد بن زاید ولیعهد امارات برای تجمیع نیروهای مورد حمایت این دو کشور بر علیه انصار الله و مقاومت در یمن بود تا پس از پنج سال جنگ ویرانگر و ضد انسانی اما بدون پیروزی، ائتلاف سعودی بتواند کار را در یمن یکسره کند.

درگیری‌ها بین نیروهای مورد حمایت امارات (شورای انتقالی جنوب) و نیروهای دولت مستعفی یمن از اواخر تابستان گذشته از استان عدن آغاز شد و طی آن نیروهای شورای انتقالی مورد حمایت ابوظبی ادارات و ساختمان‌های دولت در عدن را به اشغال خود درآوردند و در عرض یک ماه پیشروی آن‌ها به استان‌های ابین و «شبوه» هم رسید.

این موضوع سبب شد تا حکومت عربستان بخواهد اختلافات نظامی را با توافقی که با دعوت از دولت مستعفی منصور هادی و شورای انتقالی جنوب به ریاض و واداشتن آنها به امضای یک توافقنامه و ائتلاف با هم فیصله دهد.

توافقنامه ریاض، سرپوش کاغذی بر آتش اختلاف

از همان ابتدا اما تحلیلگران سیاسی و کارشناسان مسائل منطقه بر این موضوع تاکید داشتند که همکاری و ائتلاف میان نیروهای عبدربه منصور هادی رئیس جمهور مستعفی اما مدعی با شورای انتقالی جنوب که پس زمینه های ذهنی تجزیه و جدایی را با خود داشت صرفا ممکن است یک همکاری تاکتیکی و میان مدت باشد و اگر برای اتلاف سعودی به یک چالش جدید بدل نشود، دستاوردی هم نخواهد داشت.

اما ولیعهد سرخورده و عصبانی سعودی اصرار داشت تا بلند پروازی‌های امارات را مهار کرده و نیروهای مورد حمایت این کشور را برای پیروزی خود به خدمت بگیرد.

توافق ریاض که آبانماه گذشته و با اختلاف نظرهای زیاد و زیر فشار حکومت سعودی شکل گرفت از همان ابتدا با چالش‌های جدی و اختلاف نظرهای شدید ائتلاف جنوب با دولت در تبعدید منصور هادی روبرو بود و تقریبا می‌توان گفت عملا هیچ گاه شکل اجرایی بخود نگرفت.

از مهم‌ترین بندهای توافق ریاض استقرار دولت منصور هادی در شهر عدن ظرف مدت هفت هفته از زمان امضای آن، استقرار نیروهای نظامی زیر نظر وزارتخانه‌های کشور و دفاع، مقابله مشترک با جنبش انصارالله یمن زیر نظر ائتلاف سعودی، تشکیل یک کمیته نظارت بر توافق ریاض با نظارت عربستان و تعیین ۱۲ وزیر از شورای انتقالی جنوب (متحد امارات) در دولت آینده از مجموع ۲۴ وزیر کابینه بوده است که هیچ کدام تاکنون عملی نشده است.

نیروهای شورای انتقالی جنوب حاضر نبودند عدن را که برگ برنده و امتیاز ویژه آنها بود تسلیم منصور هادی کنند و اختلافات جدی در مورد ترکیب شورا و کابینه انتقالی بین آنها با منصور هادی وجود داشت. آنها خواستار فعالیت دولت منصور هادی در یمن زیر پرچم جدایی طلبان جنوب بودند.

این اختلافات نه تنها سبب شد توافق در شش ماه گذشته اجرایی نشود که عمل زمینه ساز درگیریهای نظامی بین نیروهای دو طرف هم شد تا آنجا که با مداخله دوباره عربستان هفته گذشته دولت مستعفی یمن و شورای انتقالی جنوب در جریان دیدارهایشان برای دومین بار توافق ریاض را امضا کردند.

در هفته های اخیر تنش‌ها و برخوردهای نظامی میان نیروهای دو طرف شدت یافته بود تا آنجا که اخیرا محمد الغیثی، معاون رئیس اداره کل امور خارجه شورای انتقالی جنوب یمن  اعلام کرد: وقوع جنگ با نیروهای وابسته به عربستان بسیار نزدیک شده است و ما در حال دور شدن از امکان دستیابی به توافق سیاسی پایدار به دلیل این تحرکات و نقض‌های دولت (مستعفی) منصور هادی هستیم.

امروز با اعلام خودمختاری شورای انتقالی جنوب در عدن عملا توافق ریاض و تلاش‌های محمد بن سلمان برای مهار امارات در میدان یمن ناکام ماند.

شرایط پیچیده‌تر می‌شود

این اتفاق البته هم در داخل و هم در خارج از یمن نگرانی‌هایی را در مورد خطر تجزیه دوباره این کشور و تبعات آن بوجود آورده است.

انصار الله اما با واکنشی ملایم و در راستای استفاده درست از این رویداد و اختلاف در ائتلاف شکل نگرفته رقیب این اتفاق را موید دیدگاه خود در مورد صوری بودن توافق ریاض عنوان کرده و خواستار پرهیز از وقوع درگیری نظامی علیه شورای انتقالی جنوب شد.

به گزارش خبرگزاری  سبأ یمن، از میان ۸ استان در جنوب یمن، چهار استان با اعلام خودمختاری و وضعیت فوق‌العاده در این استان‌ها توسط شورای انتقالی مخالفت کرده‌ و طرف منصور هادی و دولت مستعفی مورد حمایت ریاض را گرفته اند که احتمال تشدید درگیری و برخورد نظامی در این مناطق را افزایش می‌دهد.

با این حال بعید است که اقدام شورای انتقالی در اعلام خودمختاری بدون موافقت امارات و حمایت این کشور صورت گرفته باشد از اینرو بخشی از بازی بین ریاض و ابوظبی در روزهای آتی بسته خواهد شد.

حسن هانی زاده کارشناس ارشد مسائل منطقه و کشورهای عربی در تحلیل این رویداد به خبرنگار قدس آنلاین گفت: از مدتها پیش به دلیل بروز اختلاف بین امارات و عربستان هر دو رژیم سعی می‌کنند تاثیر خودشان را بر روی عرصه های داخلی بحران یمن باقی بگذارند.

وی اظهار داشت از آنجا که امارات پس از ۵ سال قرار داشتن در کنار ائتلاف عربستان احساس می‌کند نتوانسته سهم قابل قبولی  بدست آورد و از سوی دیگر این نگرانی را دارد که در آینده انصارالله و نیروهای انقلابی بتوانند امارات را با موشک‌های بالستیک هدف قرار دهند، یک شورای انتقالی را در جنوب یمن با مرکزیت یمن ایجاد کرد و تلاش کرده بدور از نفوذ ریاض جنوب یمن را در انحصار خودش داشته باشد.

این کارشناس مسائل منطقه افزود: پس از یکسری درگیری‌ها بین نیروهای منصور هادی و فرار کابینه او اکنون از عدن اکنون ابتکار عمل جنوب یمن در اختیار شورای انتقالی مورد تایید امارات قرار گرفته و امروز به صورت یکجانبه اعلام خودمختاری کرده است.

تلاش امارات برای تجزیه یمن

هانی زاده تصریح کرد: این اتفاق نشان می‌دهد توافق‌هایی در سطح منطقه بین امارات و برخی کشورها برای تجزیه یمن صورت گرفته به همین دلیل عربستان اخیرا برای مقابله با این سیاست امارات به انصارالله پیام داده که آماده برقراری آتش بس و پایان دادن به جنگ ۵ ساله است.

وی گفت: به نظر می رسد گامهای عملی از سوی امارات برای تجزیه یمن برداشته می شود و ولیعهد امارات در دیدار اخیر با محمد بن سلمان بر ضرورت خروج نیروهای منصور هادی از جنوب یمن تاکید کرده که نشان می‌دهد این نقطه اختلاف امارات با ریاض است.

هانی‌زاده با اشاره به امضای مجدد توافقنامه ریاض یک هفته پیش از اعلام خودمختاری شورای جنوب، خاطرنشان کرد: شورای انتقالی سال گذشته یک حرکت گسترده نظامی در جنوب صورت داد که به تصرف مراکز مهم عدن منجر شد که در پی آن با وساطت ریاض یک توافقنامه بین منصور هادی و رئیس شورای انتقالی جنوب امضا شد ولی عملا تا به امروز عربستان اقدامی در جهت دادن امتیازی به شورای انتقالی نداد.

شورای انتقالی خواستان سهمی مناسب از کابینه و داشتن پست های کلیدی در کابینه بود که منصور هادی از این کار امتناع و تعهدات خود عمل نکرد و منجر به اتفاق امروز شد.

تمایل ریاض برای خروج از بحران یمن

هانی‌زاده در مورد موضع انصارالله با بیان اینکه  این جریان اصلی و تعیین کننده مایل به تجزیه کشور نیست، گفت: عربستان نفس های آخر را در جنگ یمن می‌کشد و پیام آتش بس را هم از ریاض دریافت کرده واکنون برتری نظامی را دارد لذا تمایل دارد که وحدت یمن حفظ شود و شورای انتقالی درست از مبارزه مسلحانه بکشد و با تشکیل یک دولت وحدت ملی فراگیر در کابینه آینده مشارکت کند. البته امارات تلاش می‌کند مانع از نزدیکی این دو شود.

وی افزود: به نظر نمی‌آید که جامعه جهانی در این شرایط آماده تجزیه و تشکیل دوباره یمن شمالی و جنوبی باشد. عربستان هم هراس دارد که امارات بر یمن جنوبی مسلط شود که در این صورت کنترل تحولات برای عربستان دشوار خواهد بود.

وی اضافه کرد: اما به هر حال شرایط الان برای تجزیه یمن آماده نیست ولی اگر این وضعیت ادامه یابد در شرایطی که کشورها درگیر مسائل دیگری هستند به نظر می رسد امارات از این وضعیت برای تجزیه یمن استفاده کند.

هانی زاده خاطرنشان کرد: الان شورای انتقالی الان با سه جبهه مقابله می‌کند و آنقدر قدرت ندارد که در یک زمان کوتاه جنوب یمن را تجزیه و بتواند آن‌را اداره کند ولی الان این بازی در زمین یمن بین ولیعهد امارات و محمد بن سلمان است که هر کدام تلاش دارند این شطرنج را ببرند.

انتهای پیام/