به گزارش گروه فرهنگی قدس آنلاین، ساخت سریال‌های مناسبتی تقریباً اوایل دهه هفتاد در شبکه‌های یک و دو سیما آغاز شد و سال‌ها بعد شکل و شمایل جدی‌تری به خود گرفت و در تلویزیون عنوان «مناسبتی» پیدا کرد. این عنوان به مجموعه‌هایی اطلاق می‌شد که در واقع در ایام مشخصی از سال همچون ماه محرم، ماه رمضان و سریال‌هایی ویژه ایام نوروز تولید می‌شد و روی آنتن می‌رفت.

همانطور که از نام آن پیداست عمده محتوا و خط داستانی این سریال‌ها مرتبط با زمان و رویدادی بود که اثر به مناسبت آن ساخته می‌شد. چنان‌که مروری کوتاه بر آثار دو دهه اخیر نشان می‌دهد برخی از این ساخته‌ها از درخشان‌ترین آثار مناسبتی و البته سریال‌های تولید شده در تلویزیون هستند.

سال‌های ابتدایی و میانی دهه هفتاد به دلیل تقارن ماه مبارک رمضان با ایام نوروز ساخت این سریال‌ها باب شد و دو سریال «مهمان» و «تعطیلات نوروزی» ساخته خسرو ملکان، «همسایه‌ها» به کارگردان حسن فتحی، «نیمه پنهان ماه» به کارگردانی مجید جعفری و ... از مجموعه‌هایی بودند که طی این سال‌ها پخش شدند.

با ورود به دهه هشتاد ساخت سریال‌های مناسبتی رنگ و بوی جدی‌تری به خود گرفت و آثاری همچون «مهمانی از بهشت» عبدالله باکیده، «گمگشته» رامبد جوان، «کمکم کن» قاسم جعفری، «او یک فرشته بود» به کارگردانی علیرضا افخمی ساخته شدند که با محوریت ماه رمضان مضامین دینی و اخلاقی را نمایش می‌دادند. در این میان آثاری همچون «صاحبدلان» ساخته محمدحسین لطیفی و «میوه ممنوعه» به کارگردانی حسن فتحی از درخشان‌ترین آثار مناسبتی است که ساخته شده‌اند؛ هرچند فتحی با ساخت «شب دهم» و روایتی دلنشینن درباره محرم  آن را در اذهان مخاطبانش ماندگار کرد.

«اغما» و «روز حسرت» ساخته سیروس مقدم، «نردبام آسمان» ساخته محمدحسین لطیفی، «پنجمین خورشید» و «پنج کیلومتر تا بهشت» به کارگردانی علیرضا افخمی و «جراحت» محمدمهدی عسگرپور نیز آثار دیگری هستند که حال و هوای ماه رمضان را به خوبی به تصویر کشیدند. گرچه در این بین آثاری هم بودند که با داستان‌هایی ماورایی موافقان و مخالفانی هم برای خود دست و پا کردند.

از طرفی دیگر حال و هوای سریال‌های طنز مناسبتی را هم رضا عطاران با ساخت مجموعه‌هایی مانند «خانه به دوش»، «متهم گریخت» و «بزنگاه» باب کرد و می‌بینیم که رویه ساخت مجموعه‌های طنز تا همین امروز نیز ادامه پیدا کرده است.

اما هرچقدر به سال‌های پایانی دهه نود نزدیک می‌شویم علیرغم این که سریال‌ها با همان عنوان قدیمی پابرجا باقی هستند اما ساختار آنها کمتر رنگ و بوی معنویت و آموزه‌های دینی و مرتبط با ماه رمضان را داراست و تنها عنوانی از مناسبتی را با خود یدک می‌کشند.

امسال هم تلویزیون طبق همان سنت همیشگیِ پخش سریال‌های مناسبتی، ۴ مجموعه را روانه آنتن کرده که اغلب کمتر نشانی از حال و هوای این ماه دارند و صرف نظر از نقاط و قوت ضعف این مجموعه‌ها که روی صبحت این بحث نیست، اما بیش از پیش جای خالی آثار درخشانی همچون «صاحبدلان» و دیگر سریال‌هایی که رنگ و بویی رمضانی داشتند و آمیخته با معنویت بودند، را هویدا می کند.