قدس آنلاین: امام رضا علیه السلام در زمان حیات خود چه در مدینه منوره و چه در ایران در قله علم و ایمان و تمام ارزش‌های اسلامی قرار داشتند و حتی دشمنان ایشان و در رأس همه آنها مأمون عباسی به فضل ایشان اذعان داشت و تاکید می کرد که در دنیای اسلام نه از عباسیان و نه از علویان هیچ کسی وجود ندارد که در علم، فضل، حکمت و روحانیت حتی به ایشان نزدیک باشد.

قله علم و عبادت

آیت الله سید محمد حسین فضل الله از مراجع شیعه در یکی از خطبه‌های خود به شرح خصائل و فضایل امام علی بن موسی الرضا(ع) پرداخته، می‌گوید: امام رضا علیه السلام همانگونه که معاصران ایشان نقل می‌کنند در مسجد النبی(ص) می‌نشستند، در حالی که مسجد پر بود از علمایی که مردم سؤال‌های خود را از آنها می‌پرسیدند اما آنها از پاسخ به برخی از سؤالات در می‌ماندند و می‌گفتند از امام رضا این سؤالات را بپرسید. ابراهیم بن عباس در این خصوص روایت می‌کند: هیچ گاه نبود که از امام رضا(ع) در مورد مسائل دینی و دنیایی سؤال شود و ایشان پاسخ را ندانند؛ من هیچکس را از داناتر از او نیافتم. مأمون عباسی با سؤال در مورد همه چیز ایشان را امتحان می‌کرد و ایشان شفاف‌ترین جواب را می‌دادند. سخنان، پاسخ‌ها و شاهد مثال‌های امام رضا علیه السلام همگی برگرفته از قرآن بود و قرآن کریم عمق فرهنگ مباحثات ایشان بود.

در عبادت و خشوع و خضوع مقابل خدای باری تعالی ضرب‌المثل و در تواضع نمونه عالی و اسوه حسنه بودند. یکی از اصحاب ایشان نقل می کند: در سفر امام رضا(ع) به خراسان همراه ایشان بودم. روزی اطرافیان را به طعام خود دعوت کردند و همگی از جمله سیاه پوستان هم حاضر شدند، گفتم: فدایتان شوم بهتر نیست سفره آنها را جدا کنیم؟ فرمود: خدایمان یکی است، مادرمان –حوا- یکی است، پدرمان –آدم- یکی است و پاداش‌ها را به اعمال می‌دهند.

امام علیه السلام تأکید می‌کند که نزدیکی به خداوند و پیامبر و برتری انسان ها به عمل آنهاست نه رنگ و نژاد و امثال آن. خدای تعالی می فرماید: {إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِندَ اللهِ أَتْقَاکُمْ} گرامی ترین شما نزد خداوند با تقواترین شماست. ایشان با این روح بلند و بزرگ خود که به انسان ها برمبنای انسانیت احترام می‌گذاشتند و تأکید می‌کردند که برتری میان مردم از اعمال آنها نشأت می‌گیرد نه از انسابشان. این تلنگر و گوشزد به همه کسانی است که خودشان را برتر از دیگران می دانند. امام علی(ع) می فرماید: "إنّ ولیّ محمد(ص) من أطاع الله وإن بعدت لحمته، وإنّ عدوّ محمد من عصی الله وإن قربت قرابته". دوست و ولی پیامبر(ص) کسی است که از خداوند اطاعت کند هرچند هیچ نسبتی با ایشان نداشته باشد، و دشمن پیامبر کسی است که خداوند را عصیان کند هرچند از نزدیکترین افراد به ایشان باشد.

نظر امام رضا(ع) در مورد قرآن

امام رضا علیه السلام تأکید داشتند که مردم بر عمل به قرآن متعهد و پایبند باشند. از ایشان سؤال شد که نظر شما در مورد قرآن چیست؟ فرمود: "کلام الله فلا تتجاوزوه ـ قفوا عند حدوده وتعالیمه ـ ولا تطلبوا الهدی فی غیره فتضلّوا". قرآن کلام خداست؛ از آن تجاوز نکنید و به آموزه ها و حدود تعیین شده در آن پایبند باشید و هدایت را از غیر آن نطلبید که گمراه خواهید شد.

امام رضا(ع) از پدرشان امام موسی کاظم(ع) نقل می کند که فرمود: فردی از اباعبدالله(ع) پرسید: چرا هرچه قرآن خوانده و بیشتر بررسی می‌شود، تازگی بیشتری دارد؟ مردم قرآن را از زمان پیامبر می‌خوانند اما همچنان این کتاب تازگی دارد در حالی که دیگر کتاب ها با گذشت زمان کهنه می شوند. ایشان در جواب فرمودند: "زیرا خداوند قرآن را برای یک زمان و یا گروه خاص نفرستاده است، قرآن کتاب زندگی است و در هر دوره ای تازگی دارد و تا روز قیامت چنین خواهد بود." براین اساس ما باید در هرمسئله ای که برایمان پیش می آید به سراغ قرآن برویم تا راه حل مشکلاتمان را از آن بیابیم.

نامه‌های امام رضا(ع) به شیعیان

امام رضا(ع) نامه هایی را برای شیعیان می فرستاد تا آنها را به خیر و صلاحشان رهنمون شود و آنها از خط اصیل اسلامی پیروی کنند. ایشان در نامه‌ای به حضرت عبدالعظیم حسنی می فرماید: "یَا عَبْدَ الْعَظِیمِ أَبْلِغْ عَنِّی أَوْلِیَائِیَ [السَّلَامَ] وَ قُلْ لَهُمْ أَنْ لَا یَجْعَلُوا لِلشَّیْطَانِ عَلَی أَنْفُسِهِمْ سَبِیلاً وَ مُرْهُمْ بِالصِّدْقِ فِی الْحَدِیثِ وَ أَدَاءِ الْأَمَانَةِ وَ مُرْهُمْ بِالسُّکُوتِ وَ تَرْکِ الْجِدالِ فِیما لَا یَعْنِیهِمْ وَ إِقْبَالِ بَعْضِهِمْ عَلَی بَعْضٍ وَ الْمُزَاوَرَةِ فَإِنَّ ذَلِکَ قُرْبَةٌ إِلَیَّ وَ لَا یَشْغَلُوا أَنْفُسَهُمْ بِتَمْزِیقِ بَعْضِهِمْ بَعْضاً فَإِنِّی آلَیْتُ عَلَی نَفْسِی أَنَّهُ مَنْ فَعَلَ ذَلِکَ وَ أَسْخَطَ وَلِیّاً مِنْ أَوْلِیَائِی دَعَوْتُ اللهَ لِیُعَذِّبَهُ فِی الدُّنْیَا أَشَدَّ الْعَذَابِ وَ کَانَ فِی الْآخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِینَ وَ عَرِّفْهُمْ أَنَّ اللهَ قَدْ غَفَرَ لِمُحْسِنِهِمْ وَ تَجَاوَزَ عَنْ مُسِیئِهِمْ إِلَّا مَنْ أَشْرَکَ بِهِ أَوْ آذَی وَلِیّاً مِنْ أَوْلِیَائِی أَوْ أَضْمَرَ لَهُ سُوءاً فَإِنَّ اللهَ لَا یَغْفِرُ لَهُ حَتَّی یَرْجِعَ عَنْهُ فَإِنْ رَجَعَ عَنْهُ وَ إِلَّا نُزِعَ رُوحُ الْإِیمَانِ عَنْ قَلْبِهِ وَ خَرَجَ عَنْ وَلَایَتِی وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ نُصِیبٌ فِی وَلَایَتِنَا وَ أَعُوذُ بِاللهِ مِنْ ذَلِک."

ای عبدالعظیم! سلام مرا به دوستانم برسان و به آنان بگو: در دل‌های خویش، برای شیطان راهی نگشایند و آنان را به راست‌ گویی در گفتار و ادای امانت و سکوت فراخوان؛ همچنین آنان را به ترک درگیری و جدال در کارهای بی ‎فایده، ‌رفت‌ و آمد با یکدیگر و رابطۀ گرم و دوستانه با هم دعوت کن زیرا این کار باعث تقرّب و نزدیکی به من است. آن‌ها (دوستان ما) نباید وقت خود را به دشمنی با یکدیگر بگذرانند. من با خود عهد کرده‌ام هرکه مرتکب این‌ گونه امور شود و به یکی از دوستان [و رهروانم] خشم گیرد، از خدا بخواهم که به سخت ‎ترین کیفر دنیوی مجازاتش کند؛ در آخرت نیز این‌ گونه افراد از زیانکاران خواهند بود. ایشان را آگاه کن که خدا نیکوکردارانشان را می‌ بخشاید و بدکارانشان را عفو می‌ کند، جز آن‌ که به او شرک ورزد یا یکی از دوستان ما را برنجاند یا در دل، بدخواه او باشد که اگر چنین کند، خداوند او را نبخشاید مگر اینکه از این اندیشۀ بد بازگردد. [اگر برگشت، چه بهتر؛] و الّا روح ایمان از دلش خارج می‌‎شود و از ولایت ما [اهل‌ بیت] بیرون خواهد رفت و از دوستی ما [اهل‌ بیت] نیز ‎بهرهای نخواهد برد. من از این سرنوشت به خدا پناه می‌برم!

چگونه اوامر اهل بیت علیهم السلام را احیا کنیم؟

امام رضا(ع) مردم را به احیای دستورات اهل بیت تشویق و تاکید می کردند؛ برخی از مردم خیال می کنند احیای امر اهل بیت با زدن به سر و صورت و زنجیر زدن و امثال آن است؛ امام رضا در این مورد چه می فرماید؟ فرموده است: "خدا رحمت کند بنده ای را که امر ما را احیا کند". سوال شد چگونه امر شما را احیا کنیم؟ فرمود: "علوم ما را بیاموزد و آن را به مردم یاد دهد؛ مردم اگر محاسن سخنان ما را در یابند از ما پیروی خواهند کرد".

امام رضا(ع) قله ای از قله‌های هدایت در اسلام و کسی است که به آن درجه از نزدیکی به خداوند رسیده است که نزدیکی ما به او ما را به خدا نزدیک می کند؛ این خط و مسیر اهل بیت علیهم السلام و خط اسلام است که ما را به صراط مستقیم می رساند.

انتهای پیام/