قدس آنلاین: ترامپ می‌خواهد پیش از آنکه تحریم‌های تسلیحاتی ایران طبق توافق هسته‌ای برداشته شود و قبل از آنکه با این شکست سیاسی وارد انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا شود این ورق را برگرداند.

آخرین تیر ترکش تحریم‌ها

لغو معافیت‌های همکاری هسته‌ای با ایران در برجام که شامل باز طراحی و ساخت راکتور جدید اراک با مشارکت کارگروه مشترک ۱+۴ و همچنین تولید ایزوتوپ‌های پایدار در سایت فردو با مشارکت روسیه بود، در کنار تحریم دو چهره علمی و دانشمند ایرانی آخرین تیر ترکش ترامپ است که تا چندی پیش تهدید می‌کرد مکانیزم ماشه برجام را فعال خواهد کرد.

حالا به نظر می‌رسد واکنش اعضای ۱+۴ به ادعای مضحک وزیر خارجه آمریکا در مورد تداوم مشارکت آمریکا در برجام و امکان دسترسی این کشور به مکانیزم ماشه و خشم کاخ سفید از رسوایی و ضربه سنگین حیثیتی که به هژمونی آمریکایی‌ها در ماجرای اعزام ناوگان نفت‌کش‌های ایران به ونزوئلا وارد آمد و ناوگان دریایی امریکا با وجود خط و نشان‌ها و تهدیدهای مکرر مقامات این کشور جرات تعرض به کشتی‌هایی ایرانی را پیدا نکرد، سبب شده تا پمپئو و ترامپ حرص و عصبانیت خود را با لغو معافیت های هسته‌ای برجام خالی کنند.

اما با لغو این تحریم‌ها چه اتفاقی خواهد افتاد یا آمریکایی‌ها انتظار دارند رخ دهد.

دو انتظار ترامپ از تحریم جدید

این موضوع دو وجه دارد. وجه اول واکنش تهران و پاسخی است که به این موضوع از سوی ایران داده خواهد شد و وجه دیگر تاثیر آن بر همکاری و رفتار شرکای باقی مانده در برجام، هم جبهه شرقی یعنی روسیه و چین و هم تروئیکای اروپایی است.

در وجه اول باید توجه داشت که ایران عملا همین حالا هم به شرایط قبل از برجام باز گشته و دیگر هیچ محدودیت فنی در حوزه برنامه هسته‌ای خود ندارد.

ایران در پنج گاه کاهش تعهدات هسته‌ای خود عملاً فروش مازاد تولیدات هسته‌ای خود را متوقف و سقف درصد غنی سازی و میزان ذخیره مواد غنی شده و همچنین سقف ذخیره آب سنگین را برداشت.

تهران همچنین در گام سوم و چهارم محدودیتها در زمینه تحقیق و توسعه را برداشته و و در یک اقدام موثر و ضربتی با فعال سازی مجدد سایت فردو و از سرگیری غنی‌سازی در این سایت جدیت خود را در پاسخ به تحریمهای امریکا بدون خورج از برجامم نشان داد.

در گام آخر اما جمهوری اسلامی ایران  ۱۵ دی‌ماه ۱۳۹۸ اعلام کرد که تمامی کلیدی از محدودیت‌های عملیاتی خود در برجام، یعنی «محدودیت در تعداد سانتریفیوژها» را کنار می‌گذارد و عملا دیگر هیچ محدودیت در برنامه صلح آمیز هسته‌ای خود ندارد.

با این کار ایران در بعد سیاسی با ادامه تعهد به اجرای ابعاد نظارتی برجام امکان سوء استفاده آمریکایی‌ها و ضربه زدن به پیگرده حقوقی برجام را گرفت تا پروژه آمریکایی‌ها ناکام بماند.

حالا ترامپ تلاش دارد تا از یک معبر دیگر مانع از همکاری اعضای باقی مانده در برجام برای تکمیل رآکتور اراک شود که خط قرمز و آستانه تحمل ایران را تحریک کند زیرا این پروژه تنها بخش فعال در بخش اجرایی برجام است.

همانطور که گفته شد این تحریم‌ها دو پروژه فردو و اراک راهدف قرار می‌دهد.

در فردو پس از امضای برجام و برچیده شدن ماشین‌های غنی سازی توافق برجامی این بود که ایران با همکاری روسیه در این سایت و زیر نظر آژانس در حوزه تحقیق و توسعه برای تولید ایزوتوپ‌های پایدار فعالیت کند.

اما با اجرای گام چهارم کاهش تعهدات هسته‌ای ایران و تزریق مجدد گاز به سه آبشار موجود در فردو که در خلاء کار می‌کردند عملاً این همکاری میان تهران و مسکو متوقف شد. پس تحریم‌هایی که از دو ماه دیگر قرار است بازگردند حداقل در مورد فردو هیچ کارآیی ندارند.

اما در اراک ماجرا قدری متفاوت است. پروژه بازطراحی راکتور اراک در برجام برای آنکه امکان تولید پلوتونیوم آن به حدی کاهش یابد که زمینه تولید مواد اولیه بمب هسته‌ای را نداشته باشد طبق برجام بین ایران و کمیسیونی متشکل از ۱+۵ صورت گرفت. در این زمینه چین مسئولیت بازطراحی و آمریکا وظیفه نظارت و تایید طراحی چینی‌پها را داشت که این مرحله حدود دو سال پیش به پایان رسید و از تیرماه ۹۷ انگلستان در این کمیسیون جایگزین آمریکا شد.

هم اکنون چین مسئولیت اجرای پروژه را با مشارکت ایران و انگلستان با مشارکت فرانسه و آلمان مسئولیت تامین تجهیزات و قطعات راکتور اراک را بر عهده دارند.

آمریکا امیدوار است با لغو معافیت همکاری‌های هسته‌ای با ایران گروه ۱+۴ را در اجرای و تکمیل این پروژه تحت فشار گذاشته و متوقف کند.

تهران نگران نیست

بهروز کمالوندی معاون سازمان انرژی اتمی و سخنگوی آن در واکنش به این موضوع گفته است که لغو معافیت ها برای همکاری هسته ای طبق برجام در عمل هیچ تاثیری بر روند کار ایران ندارد و این اقدامات فقط سر و صدای رسانه ای است نه چیزی بیشتر.

وی تأکید کرد: در رابطه با بازطراحی راکتور اراک خیالمان راحت است؛ چون ما هر دو شکل راکتور قدیم و جدید را خودمان به تنهایی هم می‌توانیم بسازیم. همین الان طراحی‌ها چه در حوزه راکتور و چه سوخت آن  توسط نیروهای متخصص ایرانی در حال انجام است. چین و سایر کشورهای اروپایی با ما در این کار همراهی می کنند اما کار اصلی طراحی راکتور و سوخت آن با خودمان است. در ساخت تجهیزات هم این توانمندی در نیروهای ایرانی وجود دارد که در صورت عدم همراهی دیگران به تنهایی آن را انجام دهد.

این گفته معاون سازمان انرژی اتمی بدون سند هم نیست زیرا اول دی‌ماه گذشته مدار ثانویه راکتور اراک که یکی از پیچیده‌ترین بخشهای آن به شمار می‌رود بدست متخصصان ایرانی طراحی، اجرا و افتتاح شد که شگفتی جهان را موجب شد. طراحی و ساخت پپ‌های بسیار پیشرفته این مدار که در انحصار چند کشور برتر هسته‌ای است نشان داد تهرام توان اجرای مستقل این نیروگاه را دارد هر چند این موضوع زمان بیشتری را طلب کند.

اما در وجه دوم این سؤال کماکان باقیست که کشورهای اروپایی و چین در مقابل این تحریم ها چه خواهند کرد. آیا به شعار درمانی روی خواهند آورد و اجرای پروژه را عملاً متوقف خواهند کرد یا به تعهداتشان عمل خواهند کرد؟

قرار نیست اتفاقی بیفتد

دکتر احمد بخشایشی می‌گوید نه ایران در تله ترامپ خواهد افتاد و نه اروپایی‌ها تا انتخابات آمریکا کار خواهند کرد.!

این کارشناس مسائل راهبردی به خبرنگار قدس آنلاین گفت: چندین اتفاق هژمونی آمریکا را دچار فروپاشی کرده و سبب شده دیگر حنای ترامپ رنگی نداشته باشد، از آن جمله هدف قرار گرفته هواپیمای پیشرفته آمریکا توسط ایران، پاسخ محکم تهران به ترور سردار سلیمانی و موشک باران پایگاه‌های آمریکا در عراق و آخرین مورد اعزام نفت‌کش‌های ایران با رادار مکان نمای روشن و پرچم ایران به ونزوئلا با وجود تهدید ترامپ و اعزام ناوهای آمریکایی به کارائیب بود.

عضو سابق کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با بیان اینکه تحریم های آمریکا در شرایط موجود جنبه نمایشی و سمبلیک دارد، اظهار داشت:  ترامپ به دنبال مذاکره با ایران است به همین دلیل هم در مدتی که به قدرت رسیده از شعار تغییر رژیم در ایران به تدریج و در مراحل مختلف به مذاکره با ۱۲ شرط و بعد مذاکره بدون پیش شرط رسید و حالا از همه ابزارهای خودش برای کشاندن ایران پای میز مذاکره قبل از انتخابات آمریکا استفاده می‌کند. وی خاطرنشان کرد: ایران هیچ اقدامی پیش از انتخابات آمریکا انجام نخواهد داد و کشورهای اروپایی هم قرار نیست کاری انجام دهند.

بخشایش اردستانی با اشاره به اینکه نیروگاه اراک فعال در مرحله‌ای نیست که تأمین قطعات آن انجام شود، خاطرنشان کرد: چینی‌ها اعلام کرده‌اند که به فشار آمریکا پاسخ نخواهند داد و همکاری خود را در اراک متوقف نخواهند کرد و انگلیسی‌ها هم فعال حمایت سیاسی از برجام را دارند و در زمان لازم به نظر می‌رسد تأمین قطعات راکتور جدید اراک را تا زمانی که ایران در برجام باشد در نهایت انجام خواهند داد زیرا اولاً می‌دانند اگر کنار بکشند و برجام به هم بخورد نظارت و راستی آزمایی برنامه هسته‌ای ایران از دست خواهد رفت و ایران حتی ممکن است به بازیابی و ساخت رآکتور قبلی اراک بازگردد و دیگر اینکه این همکاری با تأیید و حمایت سازمان ملل انجام می‌شود.

انتهای پیام/