علی محمدزاده/

بی‌تردید تمام ما کامیون‌ها یا کشنده‌ها یا همان تریلرهایی را دیده‌ایم و نخستین پرسشمان این است که چند سال از زمان تولید خودرو مورد نظر می‌گذرد و اصطلاح عامیانه ماشین جنگ جهانی دوم را بارها شنیده و به کار برده‌ایم.

قصه ماشین‌های به اصطلاح پیر و فرسوده هم در کشور ما مانند موضوعات زیاد دیگری ماجرایی درهم و برهم شده که از زوایای مختلفی مورد بحث است اینکه سالانه چه میزان سوخت اضافی توسط همین خودروهای پیر بلعیده می‌شود و به دلیل قدیمی بودن سیستم موتورهای آن‌ها آلایندگی بیشتری تولید می‌کند.

نکته قابل تأمل دیگر در این باره این است که خودروهای فرسوده و به طور خاص در بخش حمل بار هزینه‌های جانبی خدمات در این حوزه را بالا می‌برند و به‌روز بودن ناوگان جاده‌ای می‌تواند در میزان مصرف سوخت و کاهش آلودگی هوا و کاستن از تصادفات و خسارت‌های ناشی از تصادفات نقش بسزایی داشته باشد.

•         توقف نوسازی ناوگان

هر چند از سالیان دور متولیان این حوزه ضرورت نوسازی ناوگان را گوشزد می‌کردند اما سرانجام در برنامه توسعه چهارم بود که بر این موضوع تأکیدی ویژه شد؛ چرا که در برنامه چهارم توسعه پیش‌بینی شده بود با اجرای طرح نوسازی ناوگان حمل و نقل، سن ناوگان اتوبوس و کامیون به ۱۰سال می‌رسد، اما در حال حاضر و در حالی که در برنامه ششم توسعه قرار داریم هنوز این مهم محقق نشده است.

ذکر این نکته لازم است که در سال‌های گذشته اقدام‌هایی در این بخش صورت گرفت اما از اواخر سال ۹۷ به نوعی پرونده نوسازی ناوگان جاده‌ای بسته شد و بر همین اساس مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای خراسان رضوی اوایل هفته جاری در مصاحبه‌ای با ایرنا گفت: تمامی مراکز اسقاط و از رده خارج کردن خودروهای فرسوده استان در سال ۱۳۹۸ تعطیل شده‌اند اما با توجه به نیاز به این مراکز در فرایند نوسازی ناوگان حمل و نقل جاده‌ای فعالیت دوباره این واحدها را خواستار هستیم.

ابراهیم نصری افزود: خودرو فرسوده به وسیله نقلیه‌ای گفته می‌شود که امکان دریافت گواهی معاینه فنی را نداشته باشد و یا مشمول محدودیت‌های فعالیت بر اساس طول عمر شود بنابراین مراکز اسقاط خودروهای سنگین در فرایند از رده خارج کردن این ناوگان و البته نوسازی و واردات کامیون جدید نقش اساسی خواهند داشت.

•         شروع دوباره برای نوسازی

وی ادامه داد: نوسازی ناوگان حمل و نقل جاده‌ای از طریق واردات خودرو اجرایی شده است و در راستای سیاست‌های کلی نظام و دولت جمهوری اسلامی ایران و اجرای بند «ث» ماده ۳۰ قانون احکام دائمی کشور و آیین‌نامه ذی‌ ربط با مشارکت وزارت صنعت، معدن و تجارت به ازای از رده خارج کردن خودروهای فرسوده با اولویت نوسازی پیرترین ناوگان با عمر ۴۰ سال انجام می‌شود.

مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای خراسان رضوی یادآور شد: هم اکنون سامانه نام‌نویسی متقاضیان نوسازی ناوگان حمل ‌و نقل کالای کشور راه‌اندازی شده است و متقاضیان نوسازی این ناوگان می‌توانند با ورود به سایت اینترنتی سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای کشور به نشانی www.rmto.ir در قسمت نوسازی و توسعه ناوگان نسبت به ثبت تقاضای خود اقدام کنند.

نصری افزود: چهار گروه تولیدکنندگان داخلی ناوگان با سهمیه هزار دستگاه برای هر یک، شرکت‌های حمل‌ و نقل توانمند با مجوز واردات ۱۰۰ دستگاه کامیون برای هر شرکت، ‌ شرکت‌های واردکننده دارای مجوز از وزارت صمت با سهمیه ۵۰ دستگاه برای هر شرکت و همه مالکان حقیقی و حقوقی کامیون‌های فرسوده واجد شرایط و متقاضی واردات می‌توانند در این طرح مشارکت کنند.

نوسازی ناوگان حمل و نقل استان خراسان رضوی علاوه بر تسهیلات واردات خودرو نیازمند تسهیلات مالی و بانکی از محل اعتبارات استانی به ویژه قانون هوای پاک و نیز همکاری شرکت‌های خودروساز داخلی است که امید است این منابع نیز تأمین شود.

•         ۱۳هزار خودرو سنگین فرسوده خراسان رضوی

بر اساس اعلام متولیان حمل و نقل جاده‌ای خراسان رضوی هم اکنون عمر متوسط ناوگان مسافری خراسان رضوی ۱۲ سال و متوسط عمر ناوگان باری این استان ۱۹ سال است که با توجه به هدف‌گذاری برنامه چهارم توسعه که قرار بود به متوسط ۱۰ ساله عمر ناوگان برسیم هنوز دچار نوعی عقب‌ماندگی هستیم.

بر همین مبنا ۱۳هزار و ۹۸ دستگاه خودرو سنگین شامل اتوبوس و کامیون در خراسان رضوی مشمول خودروهای فرسوده و نیازمند نوسازی هستند که با توجه به افزایش قیمت‌ وسایل نقلیه اعتبارات هنگفتی لازم است تا نوسازی ناوگان در حد قابل قبولی انجام شود.

•         خودروهای سنگین ۲۵ساله در اولویت نوسازی

هفته گذشته هم دو طرح نوسازی ناوگان جاده‌ای رونمایی و در قالب طرح‌های «نوسازی ناوگان تجاری درون و برون شهری» و «واردات کامیون با عمر حداکثر سه سال» با حضور وزیر راه و شهرسازی افتتاح شد.

در این طرح ۵۰ درصد قیمت خودرو به صورت تسهیلات بلاعوض از سوی دولت برای ناوگان فرسوده شامل اتوبوس، کامیون و مینی‌بوس از محل صرفه‌جویی سوخت پرداخت می‌شود.

۳۰ درصد قیمت ناوگان هم تسهیلات با نرخ سود ۸ درصد ارائه می‌شود و ۲۰ درصد هم آورده مالک و اسقاط خودرو فرسوده است و کامیون‌های سنگین دارای مجوز از وزارت صمت و مالکان وسایل کامیون‌های فرسوده با عمر بیش از ۲۵سال مشمول این طرح هستند.