مهدی خالدی/

رئیس‌جمهور آمریکا می‌گوید نشست گروه7 (جی7) که قرار بود اواخر ماه جاری میلادی (ژوئن) در کشورش برگزار شود را به پایان سال موکول می‌کند؛ حال آنکه وی معتقد است این قالب سیاسی - اقتصادی دیگر کارآمد نیست و باید کشورهای بیشتری در آن دخیل باشند. دونالد ترامپ در این باره گفته است: «جی ۷ در قالب فعلی یک گروه منسوخ شده است و نمی‌تواند نماینده پیشرفته‌ترین اقتصادهای جهان باشد. از استرالیا، روسیه، کره جنوبی و هند برای پیوستن به این جمع دعوت می‌کنم». G7 سازمانی متشکل از هفت اقتصاد بزرگ و پیشرفته جهانی است. کانادا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ژاپن، بریتانیا و آمریکا اعضای این گروه هستند. روسیه در 1998 و تنها چند سال پس از پایان جنگ سرد به عضویت این گروه درآمد. در آن زمان این گروه با نام G8 معروف شد، اما پس از جدایی کریمه از اوکراین و الحاق آن به خاک روسیه در سال 2014 این عضویت به حالت تعلیق درآمد. به این ترتیب گروه ۸ به گروه ۷ تغییر نام داد.

یارکشی جدید علیه پکن

اضافه شدن کشورهای جدید به این گروه، غیبت چین از جمع اقتصادهای برتر دنیا را بیش از پیش نمایان و این گمانه‌زنی را مطرح می‌کند که شاید ترامپ قصد دارد آن را به بلوکی برای تقابل با پکن تبدیل کند. این گمانه وقتی جدی‌تر می‌شود که یکی از سخنگویان کاخ سفید می‌گوید ترامپ قصد دارد موضوع چین را در نشست امسال مطرح کند. مهدی مطهرنیا در این باره توضیح می‌دهد: اولویت سیاست کلان ایالات متحده فارغ از اینکه چه کسی بر کرسی ریاست جمهوری در کاخ سفید تکیه زده باشد، مهار و کنترل چین و تثبیت هژمونی آمریکاست. در این راستا ایجاد اجماع ضدچینی در دستور کار مقام‌های واشنگتن قرار گرفته و در موازات آن آمریکایی‌ها به دنبال بازتعریف نهادهای بین‌المللی در جهت منافع خود هستند. این کارشناس مسائل آمریکا افزود: همان‌گونه که در باب سازمان ملل، سازمان بهداشت جهانی، پیمان آب و هوایی پاریس، برجام و حتی ناتو اتفاق افتاد، آمریکا به بازتعریف معنادار درباره ادامه حضورش در این نهادها پرداخته که همین بازبینی در مورد جی 7 نیز صورت گرفته. این جهت‌گیری راهبردی به واسطه دکترین «بازیگر دیوانه» با غلظت بالاتری در دوره ترامپ نمود بیشتری پیدا کرده و به همین دلیل است که شخص «دونالد» در ارتباط با سازمان‌ها و اتحادهای بین‌المللی موضع گیری‌های بسیار صریح و تندی داشته است. مطهرنیا ادامه داد: حال به نظر می‌رسد بحران کرونا و در پی آن به راه افتادن پروپگاندای غرب علیه چین به عنوان کشوری که منشأ این ویروس بوده، به واشنگتن این فرصت را داده تا اتحاد ضدچینی خود را عملیاتی کند. آنچه امروز در قالب اصلاح جی 7 به راهبری آمریکا در حال نمود است ایجاد یک ائتلاف بین‌المللی علیه پکن است که در ادامه تمام رویکردهای ضدچینی دولت ترامپ از به راه انداختن جنگ تجاری تا مداخله در بحران‌های تایوان، هنگ کنگ و ماجراجویی در آب‌های دریای چین جنوبی صورت می‌گیرد.

اصلاح ساختار شورای امنیت چه می‌شود؟

درخواست ترامپ برای اصلاح جی 7 در حالی است که این کشور با هرگونه انجام تغییر و افزایش احتمالی اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل مخالفت می‌کند. ساختار شورای امنیت سازمان ملل که متشکل از پنج کشور پیروز جنگ جهانی دوم (آمریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه و چین) است که از حق انحصاری وتو هم برخوردار هستند به اذعان بسیاری از تحلیلگران به شدت غیر قابل قبول است. مهدی مطهرنیا با ذکر این نکته تصریح می‌کند: همان‌گونه که گفته شد رویه مقام‌های ایالات متحده در برخورد با سازمان‌های بین‌المللی اصلاح آن‌ها برای تحکیم هژمونی خود است، بنابراین در این مقوله هرگونه تغییر در ساختار شورای امنیت سازمان ملل از آنجا که به ضرر آن‌هاست مد نظر نیست. این تحلیلگر مسائل آمریکا در انتها تأکید کرد: امروز ساختار غلط شورای امنیت از سوی بسیاری از کشورها زیرسؤال رفته؛ ایران و ترکیه به نبود حتی یک کشور مسلمان در این نهاد مهم که بتواند منافع جوامع مسلمان را تأمین کند معترض هستند. کشورهای بزرگ آمریکای لاتین و دولت‌های آفریقایی هم خواستار مشارکت بیشتر در این نهاد تصمیم‌گیر هستند. حتی کشورهایی نظیر آلمان، ایتالیا و اسپانیا هم با این نحوه تصمیم‌گیری در شورای امنیت که پنج عضو همه‌کاره بوده و از حق وتو برخوردار باشند و دیگران تنها نظاره‌گر، گله دارند. پس به نظر می‌رسد دعوت ترامپ از چند کشور دیگر برای مشارکت در جی 7 را نباید چندان به فال نیک گرفت، چرا که به نظر می‌رسد در ادامه رویکرد ضد چینی او صورت می‌گیرد. اگر قرار به اصلاح نهادهای بین‌المللی است باید از «دونالد» پرسید کدام نیازمند اصلاح است؛ جی 7 یا ساختار شورای امنیت؟