قدس آنلاین: این کتاب در سی‌وهفتمین دوره جایزه کتاب ‌سال جمهوری اسلامی ایران به ‌عنوان اثر برگزیده بخش مستندنگاری انتخاب شد. «نقاشی قهوه‌خانه» سال‌ ۹۷، با شمارگان  یک‌هزار و ۲۵۰نسخه، ۹۶۴ صفحه و به بهای ۹۷هزار تومان توسط انتشارات سوره‌مهر منتشر شد. نویسنده در این اثر تاریخی‌روایی به بیان خاطرات کاظم دارابی، دانشجوی ایرانی مقیم آلمان، یکی از متهمان اصلی حادثه رستوران میکونوس پرداخته است. در این رویداد سیاسی  پرهیاهو که در شهریور سال ۱۳۷۱ رخ داد، تعدادی از رهبران حزب دموکرات کردستان ایران ترور شدند. در بخشی از کتاب آمده است:

«برلین- ساعت ۲۲:۵۰، پنجشنبه ۱۷ سپتامبر ۱۹۹۲ (۲۶ شهریور ۱۳۷۱)، سه مرد از تیمی تروریستی وارد میدان پراگ می‌شوند و به سوی رستوران میکونوس می‌روند، یکی از آن‌ها برای مراقبت جلو درمی‌ایستد و دو نفر دیگر وارد رستوران می‌شوند. در آنجا ۹ نفر، غالباً عضو حزب دموکرات کردستان ایران، دور یک میز نشسته و تشکیل جلسه داده بودند. مرد مسلحی که نیمی از صورت خود را پوشانده بود، به روی آن‌ها آتش می‌گشاید و مرد تپانچه به دست به دو نفر از مضروبان تیر خلاص می‌زند. در اثر این عملیات تروریستی چهار نفر از جمله رهبر حزب کشته می‌شوند و صاحب رستوران به سختی مجروح می‌شود...».

نکته قابل‌ تعمق شیوه روایتی است که نویسنده انتخاب کرده است. ایجاد حالت تعلیق، فضاسازی، طرح کشمکش و شخصیت‌سازی از عناصر مهمی هستند که موجب شده نقاشی قهوه‌خانه به قالب رمان پهلو بزند. جالب این است که پس از حادثه میکونوس تا امروز، افراد و احزاب سیاسی هر کدام از منظر خاص خود به این حادثه نگاه کرده‌اند. این اثر فرصتی در اختیار «دارابی» قرار داده تا او هم بتواند خاطرات خود را شرح دهد، چرا که در هیچ محفل سیاسی در غرب چنین اجازه‌ای به او داده نشده است. به باور بسیاری، او به عنوان یکی از متهمان اصلی این واقعه حق دارد آنچه را مشاهده کرده و شنیده را بیان کند. محسن کاظمی، پژوهشگر تاریخ معاصر و از چهره‌های شاخص تاریخ‌نگاری انقلاب است و توانسته این اثر را در ۲۵ مصاحبه از فروردین ۱۳۸۷ تا تیر ۱۳۸۷، با مجموع ۳۴ ساعت خلق کند. در مقدمه کتاب، هدف از نگارش اثر، پرسش از چیستی و چرایی ماجرای میکونوس، عاملان، پایان و پیامدهای این ماجرا ذکر شده است. مؤلف همچنین اشاره کرده در مسیر طولانی که پیش‌رو داشته تنها به پاسخ برخی پرسش‌های خود دست یافته است و هنوز نتوانسته جواب برخی پرسش‌های خود را بدست آورد. کاظمی بر این باور است که بسیاری از پژوهش‌ها به دنبال پاسخ به مسئله‌ها و معضلات، در مسیر کشف قضایا و فضاهای جدید قرار می‌گیرند، اما برخی پژوهش‌ها برای ایجاد پرسش یا برتاباندن پرسش‌ها در ذهن جامعه مخاطب صورت می‌گیرند. پژوهش در خاطرات دارابی به دنبال هر دو است. وضعیت اول طبیعت هر پژوهش است، اما در وضعیت دوم در پی آن است تا ذهن وقاد و نقاد مخاطب را در جهان پیرامون به حرکت و پویش درآورد. از آنجایی که این اثر موفق به دریافت جوایز معتبر کشور شده، بعید نیست در جایزه چهره هنر انقلاب هم به عنوان اثر برتر شناخته شود.

کتاب مملو از عناصر زیباشناختی بوده که وجه ادبی آن جدای از روایتگری سیاست، نظرگیر است. استفاده از تعابیر ادبی زیبا کمک می‌کند اثر مورد توجه مخاطب قرار بگیرد. سعی در ایجاد رابطه حسی میان مخاطب و دانشجوی مقیم آلمان، از دیگر شگردهای نویسنده به حساب می‌آید. دارابی ضمن رد اتهام‌هایی که به او وارد می‌شد، نوشته است: «من به ارتکاب این جرم متهم شدم، در حالی‌ که روز حادثه حدود ۴۰۰ کیلومتر با منطقه عملیاتی فاصله داشتم».

انتهای پیام/