مهدی کاهانی مقدم/
فعالیت تعاونی‌های مسکن کارکنان ادارات و نهادهای مختلف، از ابتدا تاکنون همواره دارای فراز و فرودهای زیادی بوده است؛ هر چند در سال‌های ابتدایی با راه‌اندازی این تعاونی‌ها، بسیاری از کارکنان با شرایطی مناسب و عموماً سهل و آسان، خانه‌دار شدند و این موضوع سبب استقبال بیشتر مردم و روند رو به افزایش تعداد تعاونی‌های مسکن شد.
اما رفته رفته ضعف عملکرد برخی از این شرکت‌های تعاونی و به اشتراک گذاشته شدن تجربه‌های تلخ اعضای آن، که در بیشتر موارد نه تنها سرپناهی به دست نیاورده بلکه به مالباختگانی بی‌پناه تبدیل شده بودند، رفته رفته چهره تعاونی‌های مسکن را خدشه‌دار کرد و از مقبولیت عمومی آن‌ها کاست.
هر چند به گفته مسئولان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، تنها ۵ درصد تعاونی‌های مسکن، مشکل‌دار هستند اما عملکرد همین ۵ درصد کافی است تا مردم دیگر به تعاونی‌های مسکن به‌عنوان راهی میانبر برای خانه‌دار شدن خود نگاه نکنند؛ به خصوص تجربه سال‌های اخیر از بدعهدی و ناکامی تعاونی‌های مسکن نیز برای بی‌اعتبار کردن این شرکت‌ها کافی است.
تعاونی مسکن فرهنگیان شهرستان فاروج در خراسان شمالی نیز یکی از تعاونی‌هایی است که با وجود گذشت بیش از ۲۰ سال از نام‌نویسی اعضایش، نتوانسته به تمام وعده‌های خود جامه عمل بپوشاند و آن‌ها را بی‌دغدغه صاحب‌خانه کند.
خانه‌ای که فقط اسم خانه را یدک می‌کشد؛ قلکی که نه در دارد و نه پنجره، تأسیسات زیربنایی‌اش مشکل‌دار است؛ پیمانکاران از ارزان‌ترین مصالح و شیوه‌های ساخت‌وساز برای جمع کردن این پروژه ۲۶۲ واحدی استفاده کرده‌اند اما با گذشت ۶ سال از آخرین وعده مدیران، هنوز هم در تکمیل و تحویل این واحدها به تعداد زیادی از اعضا ناکام مانده‌اند.
• انتظار ۲۵ ساله برای خانه‌دار شدن
این جملات را آدینه‌محمد برزگر، یکی از اعضای تعاونی مسکن فرهنگیان شهرستان فاروج می‌گوید؛ او با یادآوری اینکه از سال ۷۴ به امید خانه‌دار شدن در این شرکت تعاونی نام‌نویسی کرده است، می‌افزاید: از آن زمان تاکنون هر زمان مدیران تعاونی پولی خواسته‌اند، واریز کرده و هر بار دلخوش‌تر از قبل به وعده‌های آنان، چشم انتظار نشسته است.
وی خاطرنشان می‌کند: اکنون هم که می‌گویند خانه‌ها آماده تحویل شده است اما تا تکمیل شدن راه درازی در پیش دارد و مسئولان شرکت تعاونی از عمل به تعهدشان سر باز می‌زنند و زیر بار اشکال‌های موجود نمی‌روند.
آدینه‌محمد می‌گوید: بسیاری از واحدها نه تنها در و پنجره ندارند که تأسیسات و امکانات داخلی آن‌ها هم با ایرادهای اساسی روبه‌رو بوده و این در حالی است که حتی همان واحدهای به ظاهر تکمیل شده نیز به لحاظ لوله‌کشی آب و فاضلاب، برق، کابینت و امثال آن دارای مشکل است و کارشناسان هیئت نظارت خراسان شمالی برای این واحدها ۱۵ ایراد اساسی را شناسایی و به دستگاه قضایی اعلام کرده‌اند.
• بدعهدی هیئت مدیره
حسینعلی نیرومند، دیگر عضو تعاونی مسکن فرهنگیان فاروج است که همراه حدود ۱۰۰ نفر از اعضا ناچار به شکایت و پیگیری‌های قضایی نسبت به بدعهدی مسئولان این تعاونی شده است؛ او می‌گوید: ابتدا قرار بود علاوه بر واریزهای نقدی اعضا، به ازای هر واحد ۲۰ میلیون تومان در قالب تسهیلات بانکی پرداخت کنیم اما این مبلغ به ۴۰ میلیون تومان افزایش یافت و اعضا حالا باید هزینه کم‌کاری و بدعهدی هیئت مدیره، بالا رفتن قیمت تمام شده ناشی از اتلاف وقت آنان و افزایش نرخ تورم را بپردازند.
وی با بیان اینکه ابتدا قرار بود این واحدها تا پایان سال ۹۳ تکمیل و تحویل اعضا شود، اضافه می‌کند: بر اساس آخرین وعده رئیس و اعضای هیئت مدیره تعاونی مسکن فرهنگیان فاروج در جریان بازدید مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان شمالی در تیرماه ۹۵، قرار شد تمامی ۲۶۲ واحد مسکونی این پروژه تا مهرماه همان سال در اختیار اعضا قرار گیرد، اما این کار تا اواخر سال ۹۸ به درازا کشید و ده‌ها نفر نیز هنوز به خاطر تکمیل نبودن واحدها و خرابی و نواقص زیاد زیرساخت‌ها، از تحویل گرفتن واحد مسکونی خودداری کرده‌اند.
قدیر خوش‌خرام نیز به پیگیری‌های فراوان اعضا طی چند سال اخیر اشاره می‌کند و می‌گوید: در این مدت به مراجع مختلف از جمله دستگاه قضایی شکایت کرده‌اند اما مسئولان هیئت مدیره تعاونی با وجود الزام قانونی به تکمیل و تحویل سریع واحدها به اعضا، همچنان از انجام وظیفه و جلب رضایت شاکیان طفره می‌روند.
او تصریح می‌کند: مسئولان این تعاونی که ضروری است حساب‌ها و فعالیت‌های مالی و اقتصادی آنان توسط اداره کل تعاون و دستگاه قضایی بررسی و حساب‌کشی شود، برای ظاهرسازی و فرار از پیگردهای قضایی و قانونی، به تازگی چند پیمانکار برای تکمیل سیم‌کشی ساختمان، لوله‌کشی و رفع دیگر کاستی‌ها به کار گرفته‌اند که با توجه به بضاعت اندک و نیروی بسیار کم به سرمنزل مقصود رسیدن فعالیت این پیمانکاران، ماه‌ها زمان خواهد برد. به همین خاطر خیلی از اعضا به‌ناچار با هزینه شخصی شروع به رفع کاستی‌های واحد ۶۶ متری خود کرده‌اند تا خانواده‌شان هر چه زودتر صاحب سرپناه شوند.
• ضعف نظارت دستگاه‌های بالادستی
در عین حال به نظر می‌رسد، بیشترین تقصیر در ایجاد نارضایتی برای صدها نفر از فرهنگیان در این پروژه، پس از سوءمدیریت و تخلف‌های آشکار مدیرعامل و اعضای هیئت مدیره تعاونی مسکن فرهنگیان فاروج، از نبود یا ضعف نظارت دستگاه‌های بالادستی همچون اداره کل تعاون استان سرچشمه می‌گیرد و بخشی نیز ناشی از وجود خلأهای قانونی در این زمینه است.
برخی کارشناسان با اشاره به ساختار ضعیف تعاونی‌ها در کشور می‌گویند: اینکه وزارت تعاون بر تعاونی‌ها نظارت کند، نادرست‌ترین شکل نظارت است و این بخش باید سازوکار نظارتی را در داخل خودش شکل دهد و مانند اتحادیه‌ها در بخش خصوصی عمل کند.
آن‌ها با تأکید بر اینکه دولت ناظر خوبی نیست، به خلأ قانونی در این زمینه اشاره می‌کنند و می‌گویند: مشکل نظارت در تعاونی‌های مسکن ساختاری است؛ نباید از یک وزارتخانه یا دستگاه دولتی انتظار داشت که بر عملکرد تعاونی‌ها نظارت کند؛ بلکه شاید بهترین بخش در این خصوص اتاق تعاون باشد که با تقویت و ایجاد بازوهای اجرایی می‌تواند تمامی تعاونی‌ها از جمله تعاونی‌های مسکن را در برگیرد و از بروز تخلف در قالب آن‌ها بکاهد.
نظر شما