قدس آنلاین: چه چیزی مانع همکاری‌های تهران و اسلام‌آباد در زمینه انرژی می‌شود؟ این پرسشی است که چندی پیش سید رسول موسوی، مدیرکل بخش آسیای غربی وزارت امور خارجه کشورمان در پیامی توییتری مطرح کرد. البته او در ادامه توپ را در زمین همسایه شرقی انداخت و نوشت: باوجودآنکه تأسیسات نگهداری بنزین در ایران پر هستند، قیمت‌ها در پاکستان به دلیل کمبود بنزین به‌شدت بالا رفته‌اند. برادران پاکستانی موانع را برای صادرات انرژی برطرف کنند.

به نظر می‌رسد در هنگامه‌ای که کشورمان زیر شدیدترین و ظالمانه‌ترین تحریم‌های ضد بشری دنیای غرب قرارگرفته، توسعه همه‌جانبه مناسبات با همسایگان می‌تواند به‌عنوان مفری در حل مشکلات کشورمان تلقی شود. این نکته‌ای است که از دید مقام‌ها و سیاست ورزان کشورمان هم پنهان نمانده است. همین دو روز پیش بود که محمدجواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان پس از حضور در مجلس شورای اسلامی با انتقادهای تندوتیز نمایندگان که از انفعال دستگاه دیپلماسی به‌ویژه در ارتباط ‌گیری با همسایگان گله داشتند، روبه‌رو شد. توسعه روابط با همسایگان، موضوعی راهبردی و مهم بوده و رهبر انقلاب نیز اهمیت این موضوع را بارها به مسئولان گوشزد کرده‌اند.

موانع اقتصادی با همکاری بیشتر قابل‌حل است

در این میان توسعه همه‌جانبه روابط با کشور ۲۱۲ میلیونی پاکستان که از آن به «ایرانی‌ترین همسایه» یاد می‌شود، نباید از دید تصمیم سازان ما پنهان بماند. کنسول پیشین جمهوری اسلامی ایران در پیشاور پاکستان هم رابطه با ۱۵ همسایه را مهم دانسته و می‌گوید: این موضوع در تمام حوزه‌های اقتصادی، سیاسی و حتی فرهنگی باید دیده شود. محسن روحی‌صفت با اشاره به موانع موجود بر سر این ارتباط، به‌ویژه با کشور پاکستان تصریح کرد: در بحث اقتصادی چالش بیشتر زیرساختی ادامه داد: به‌طور نمونه یکی از مشکلات در شرایط تحریمی ایران موضوع نقل‌وانتقال مالی است. متأسفانه اکنون هیچ بانک ایرانی در پاکستان جای پای محکمی ندارد. همین مسئله سبب شده نقل‌وانتقال پول میان تجار بیشتر از طریق مبادی غیررسمی و یا بانک‌های طرف سوم و عمدتاً اماراتی صورت گیرد. این موضوع هزینه‌های جانبی بسیاری بر تجار تحمیل می‌کند؛ بنابراین ضروری است بانک‌های مرکزی دو کشور برای حل مشکل همکاری نزدیک‌تری داشته باشند. روحی صفت ادامه داد: مانع دیگر مشکلات تعرفه‌ای است. موافقت‌نامه تجارت ترجیحی میان تهران و اسلام‌آباد سال ۱۳۸۴ امضا و در مجلس کشورمان به تصویب رسیده، اما این کافی نیست؛ دو طرف حتی می‌توانند حذف تعرفه به‌ویژه در برخی کالاهای مشخص را مورد رایزنی قرار دهند. همچنین مشکلات زیرساختی در حوزه جاده و خط آهن و همچنین ناامنی در آن‌سوی مرزها بر تبادلات فی‌مابین تأثیر گذاشته، اما همه این مباحث با همکاری بیشتر قابل‌حل است.

ملاحظات سیاسی بر همکاری‌ها تأثیر گذاشته

محسن روحی صفت یکی از ظرفیت‌های مهم برای همکاری ایران و پاکستان را در حوزه انرژی دانسته و عنوان کرد: آنچه از آن به‌عنوان خط لوله صلح نام‌برده می‌شود، می‌توانست سنگ بنای این همکاری باشد. خط لوله صلح که قرار بود گاز ایران را به پاکستان و هند ببرد، اقتصادی‌ترین روش تأمین انرژی شبه‌قاره هند است. با وجود جذابیت‌هایی که این طرح نه‌تنها از جنبه تأمین انرژی برای شبه‌قاره هند دارد، بلکه به‌عنوان یک عامل کاهش تنش در روابط بین هند و پاکستان نیز به شمار می‌رود، اسلام‌آباد تحت‌فشارهای آمریکا و عربستان سعودی قرارگرفته و به تعهدات خود عمل‌نکرده است. کنسول پیشین کشورمان در پیشاور پاکستان بی میلی پاکستان برای تکمیل این طرح  با وجود نیاز حیاتی اسلام‌آباد به انرژی را هم در همین وابستگی به واشنگتن و ریاض می‌داند و تأکید کرد: پاکستان در تأمین بودجه اقتصادی و امنیتی خود به کمک‌های مالی و لجستیکی آمریکا و سعودی وابسته است و همین مسئله سبب وابستگی به آن‌ها در سیاست‌های منطقه‌ای می‌شود. روحی صفت افزود: پاکستان اکنون تشنه انرژی است. برخی مناطق این کشور خاموشی‌های هفت، هشت ساعته روزانه را تجربه می‌کنند، اما همین ملاحظات سیاسی سبب شده نتواند همکاری نزدیک‌تری با ایران داشته باشد. البته این ملاحظات سیاسی در حد محدودتری در ایران هم وجود دارد. تهران نباید روابط دوقطبی شده خود با واشنگتن و ریاض را به اسلام‌آباد هم تعمیم دهد؛ چراکه این رویکرد در درازمدت به نفع دو کشور همسایه نخواهد بود.

رایزنی در سطح مقام‌ها باید تقویت شود

کنسول پیشین کشورمان در پیشاور پاکستان باوجود همه چالش‌ها اما گسترش همکاری‌ها با اسلام‌آباد به‌ویژه در بحث سیاسی را ضروری دانسته و گفت: اکنون همکاری‌های منطقه‌ای خوبی بین دو طرف جریان دارد. باوجوداین، چنین موضوعی برای دو کشور مهم اسلامی، اما کافی نیست. باید مراودات چندین برابر شود. ما می‌توانیم در کنار همکاری‌های سیاسی دوجانبه بر همبستگی بیشتر در نهادهای بین‌المللی هم حساب کنیم. ایران و پاکستان در کنار هم همچنین می‌توانند در حل پرونده‌های مهمی مانند افغانستان، یمن و سرتاسر خاورمیانه تأثیرگذاری بیشتری داشته باشند و ابتکار عمل را از کشورهای بیگانه بگیرند. در بحث اقتصادی هم سرمایه‌گذاری‌های مشترک در پروژه‌های راهبردی و همچنین موضوع گردشگری میان دو طرف باید دیده شود.

روحی صفت اما رفع موانع موجود در افزایش مبادلات طرفین را هم مهم دانست و خاطرنشان کرد: افزایش رایزنی در سطح مقام‌ها می‌تواند در رفع سوءتفاهم‌ها تأثیرگذار باشد. به‌طور نمونه این موضوع در بحث ناامنی‌های گاه و بی گاه مرزی میان دو طرف دیده شد و نتایج خوبی هم داشته است. اکنون لازم است به‌طور مستمر در سطح مقام‌ها و کارشناسان دیدارهای دوجانبه با هدف نزدیکی مواضع صورت گیرد. کمیسیون‌های مشترک سیاسی، اقتصادی، نظامی، مرزی و ... هم باید فعال‌تر عمل کنند. این ارتباطات درنهایت می‌تواند بر نزدیکی هر چه بیشتر دیدگاه دو همسایه کمک کند.

انتهای پیام/