حجت الاسلام حمزه جهانمحدی استاد دانشگاه و کارشناس امور مذهبی در گفت‌وگو با خبرنگار قدس آنلاین با اشاره به فرمایشات اخیر مقام معظم رهبری در مورد خدمات بسیار باارزش ملت در نهضت کمک مؤمنانه به خانواده‌های ضعیف، مواسات و تاکید براینکه نهضت تعاون و احسان باید رشد و توسعه پیدا کند و هر کس به هر شکل که می‌تواند کمک و مراقبت کند تصریح کرد: دین اسلام برنامه جامع زندگی سعادتمندانه انسان است؛ در واقع هدف و فلسفه احکام، قوانین و برنامه‌های دینی این است که انسان به سعادت دنیا و اخرت دست یابد. از طرفی دیگر انسان یک موجود اجتماعی است، بنابراین بخش قابل توجهی از آموزه‌های دین اسلام با نگاه به ابعاد مختلف زندگی اجتماعی انسان مانند مباحث مربوط به خانواده و رابطه با خویشاوندان، رابطه با همسایگان، رابطه با هم کیشان و روابطی که در جامعه بشری میان هم نوعان شکل می گیرد، طراحی شده است.

حجت الاسلام جهانمحمدی افزود: در زندگی اجتماعی عواملی به عنوان ضامن انسجام معرفی می‌شوند؛ یکی از اینها احساس مسؤولیت هر عضو جامعه نسبت به دیگران است. اینکه هرکدام از ما وقتی می بینیم انسانی گرفتار مشکلی است، باید احساس کنیم که در قبال او مسئول هستیم و تلاش بکنیم که در حد توانمان برای حل مشکل او قدم برداریم و کمک کنیم. این احساس مسئولیت در قالب عناوین مختلف در منابع دینی دیده می شود که یکی از آنها مسئله مواسات است. سخنان و سیره عملی پیشوایان دین نشانگر این است که اسلام برای موضوع مواسات اهمیت بسیار بالایی قائل است.

کارشناس امور دینی ادامه داد: پیامبر اکرم(ص) در این باره می‌فرماید: "سید الاعمال ثلاث خصال: انصافک الناس من نفسک و مواساة الاخ لله عزوجل و ذکر الله تبارک و تعالی علی کل حال" سرآمد کارها سه خصلت است: یکی اینکه با مردم منصفانه رفتار و آنها را قضاوت کنیم، دوم اینکه در راه خدا با برادران دینی مواسات داشته باشیم. اگر مواسات و کمک در راه خدا باشد، اولاً پس از آن منتی در کار نخواهد بود و دوم اینکه کمک گیرنده احساس شرمندگی نمی‌کند و خود را بدهکار نمی‌بیند. سومین خصلت این است که ما در هر حالتی به یاد خداوند باشیم. بنابراین ملاحظه می‌کنیم که در این حدیث پیامبر اکرم(ص) از سه عمل به عنوان سرآمد اعمال نام برده می‌شود که دو مورد آن مسئله اجتماعی است.

وی در ارتباط با مواسات در سیره عملی در زندگی ائمه اطهار علیهم السلام نیز گفت: اگر سیره ایشان را بررسی کنیم می‌بینیم که در زندگی به توصیه‌هایی که به پیروان خود داشتند عمل کرده‌اند. پیامبر اکرم(ص) چه در دورانی که در مکه به سر می بردند و چه دورانی که در مدینه حضور داشتند به گونه‌ای رفتار می‌کردند که سطح زندگی ایشان در سطح اقشار ضعیف جامعه بود، حضرت علی(ع) نیز به ویژه در دوران خلافت با اینکه می‌توانستند با استفاده از اموال شخصی خودشان زندگی متوسط به بالایی داشته باشند اما ایشان در سطح پایین ترین اقشار جامعه قرار دارد. ما امام حسن(ع) را همواره به عنوان یکی از نمادهای مواسات می‌توانیم نام ببریم؛ چون چندین بار اموالشان را بین نیازمندان تقسیم کردند. همه ائمه اطهار(ع) به همین شکل زندگی می‌کردند بنابراین چه در متون دینی و چه در رفتار پیشوایان دینی مواسات و احساس مسئولیت نسبت به مشکلات دیگران هم به لحاظ نظری و هم به لحاظ عملی مورد تأکید است.

حجت الاسلام جهانمحمدی با تأکید بر ضرورت استفاده از ظرفیت های جامعه برای برقراری عدالت و فقر زدایی از نگاه اسلام گفت: تاثیر خیلی از احکام دینی در امور مالی و اقتصادی کاهش فاصله و شکاف و برقراری عدالت اجتماعی است؛ در بحث تحریم ربا هدف این است که از ایجاد شکاف عمیق اقتصادی در جامعه و تقسیم آن به دو قشر برخوردار مطلق و بی بهره مطلق جلوگیری شود، فلسفه وجوهات اسلامی، کفاره‌ها و صدقات فقر زدایی است، مسئله وقف یکی از مهمترین مسائل فقهی است که عمده کاربرد آن برای حل مشکلات عمومی جامعه است. حال بیندیشید که اگر ما در جامعه همه آنچه را که دین در حوزه مباحث اقتصادی توصیه کرده عمل کنیم چقدر شرایط تفاوت خواهد کرد و مشکلاتی که گرفتار آن هستیم حل خواهد شد؟ ما هر اندازه که به توصیه های دینی عمل کنیم به همان میزان هم از مشکلات کاسته خواهد شد.

استاد دانشگاه و کارشناس امور دینی در ادامه در پاسخ به این سؤال که استفاده از کمک های مردمی و خدمات مؤمنانه در شرایط کنونی برای عبور از بحران تا چه میزان می تواند کمک کننده باشد گفت: همه می دانیم که امروزه ویروس منحوس کرونا برای جامعه بشری گرفتاری ایجاد کرده و عمدتاً مردم با آن درگیر هستند؛ این البته یک حادثه تلخ است اما می توانیم به حوادث تلخ هم با دیده عبرت بنگریم، کرونا می‌تواند به ما درس‌های بسیاری تعلیم دهد که یکی از این درس‌ها توجه به نقش دین برای عبور از بحران است؛ ما امروز می بینیم که معارف دینی به چه میزان می‌توانند به جامعه ما کمک کند. اگر ما امروز می‌بینم که کشورما علی رغم وجود ویروس کرونا و تحریم‌های شدید شرایط بهتری نسبت به بسیاری از کشورها دارد دلیلش همین توجه به آموزه‌های دینی است؛ اماکن مذهبی ما امروز عمدتاً به یک کارگاه برای تولید ملزومات بهداشتی یا جمع آوری کمک‌های مردمی تبدیل شده‌اند. باورهای دینی مردم در این حوزه بسیار کارساز است؛ مثلاً کسی که مسکن خود را با قیمت مناسب اجاره داده یا بخشی از اجاره بها را می‌بخشد، این غیر از انگیزه‌های دینی چه انگیزه ای می تواند داشته باشد؟ پس از توصیه مقام معظم رهبری به کمک مؤمنانه یک موجی در جامعه شکل گرفت که در گوشه گوشه کشور افراد زیادی به صورت خودجوش و نه از باب وظیفه اداری بلکه از باب وظیفه دینی به میدان آمدند.

وی در ارتباط با ضرورت نهادینه و تبدیل به جریان شدن خدمات مؤمنانه تصریح کرد: در اسلام توصیه شده است که کارهای نیک خود را در کنار دیگران انجام دهید، مثلاً می‌فرماید: وارکعو مع الراکعین، با دیگران نماز بخوانید یا در سوره والعصر می فرماید: وتواصو بالحق و تواصو بالصبر یعنی اینکه ما کار خیر را باید ترویج کنیم که این می شود جریان سازی. ما هم باید اهل حق باشیم همه به حق توصیه کنیم، هم باید اهل صبر باشیم و هم به صبر توصیه بکنیم. هم اهل نماز باشیم و هم دیگران را به نماز خواندن تشویق کنیم. بنابراین همین کمک های مؤمنانه و مواسات هم خوب است ضمن اینکه خودمان اقدام می کنیم در کنار ان با توصیه به دیگران این حرکت را تبدیل به یک جریان ماندگار کنیم تا حتی پس از پایان مشکلات کرونا نیز ادامه داشته باشد. اینکه گاهی اوقات از برخی می‌شنویم که گفته می‌شود "این دیگر مشکل شماست" این جمله در فرهنگ دینی و عمومی جامعه ما جایی ندارد، بلکه ما همه در قبال مشکلات یکدیگر مسئول هستیم و باید تاجایی که می‌توانیم برای حل مشکلات به یکدیگر کمک کنیم. این فرهنگ اسلامی-ایرانی است.

انتهای پیام/