قدس آنلاین: در روزگاری که به علت شرایط بد اقتصادی خبر تعطیلی فروشگاه‌های کتاب در شهرهای مختلف یکی‌یکی به گوش می‌رسد، خبر آغاز به کار یک استارت‌آپ جدید، فعال و باانگیزه در فضای کتاب و کتاب‌خوانی کشور بسیار خوشحال‌کننده است. استارت‌آپ «نیوار» با مدیریت شهریار شفیعی، شاعر، مترجم و فعال حوزه کتاب، مدتی است در بازار نشر کشور پا گرفته و در همین مدت کم توانسته به موفقیت خوبی هم دست پیدا کند. اگر این موفقیت را در کنار شرایط بد اقتصادی و همچنین ویروس کرونا بگذاریم، فعالیت نیوار بسیار مهم و قابل تأمل می‌نماید و ما را به داشتن یک استارت‌آپ قوی و مؤثر در حوزه کتاب و نشر امیدوار می‌کند.
با شهریار شفیعی که چاپ کتاب «پرچم صلح» را در کارنامه ادبی خود دارد درباره استارت‌آپ نیوار، انگیزه و دلیل تأسیس این استارت‌آپ و برنامه‌هایی که برای آینده دارد به گفت‌وگو نشسته‌ایم که می‌خوانید.
* ایده «نیوار» از کجا و چطور به ذهنتان رسید؟
** ایده یک کار فرهنگی که اقتصادی هم باشد از قدیم با من بود. همین ابتدا بگویم من روی وجه اقتصادی کار فرهنگی بسیار تأکید دارم. من از زمانی که انتشارات «آب و آبگینه» را داشتم، ذهنم درگیر این ایده بود. یعنی یک کار چندجانبه فرهنگی و اقتصادی که شامل انتشارات، فروشگاه کتاب، کافه کتاب و … باشد. آن موقع در تبریز بودم و این کار برایم میسر نبود. بعدها که به تهران مهاجرت کردم و شرایط اینجا را مساعدتر دیدم، به فکر تأسیس این استارت‌آپ افتادم. با چند نفر که تحصیلات این کار را داشتند، مشورت کردم و بازخوردهای مثبت و خوبی گرفتم. با همین انگیزه‌دادن‌ها بود که نیوار را با فروشگاه اینترنتی کتاب شروع کردم. دلیلش هم این بود که زیرمجموعه‌های دیگری که برای نیوار در ذهن داشتم زیرساخت‌هایی لازم داشتند که ایجاد آن‌ها در شروع فعالیت برای ما میسر نبود و مقداری زمانبر بودند. ضمن اینکه باید هزینه ایجاد آن زیرساخت‌ها از جایی تأمین می‌شد. به همین دلیل نیوار را با راه‌اندازی فروشگاه اینترنتی کتاب به عنوان سرآغازی برای اتفاقات بعدی شروع کردیم که همین‌طور هم شد. تیرماه سال ۹۸ همزمان با ولادت حضرت معصومه(س) و آغاز دهه کرامت، کار نیوار را شروع کردیم. یادم است برای شروع کار ۵۰ جلد از کتاب «پریدخت» حامد عسگری را خریدم و گفتم اگر این ۵۰ جلد به فروش رفت، کار را ادامه خواهم داد. خداراشکر این کتاب‌ها در دو، سه روز به فروش رفت، اما من باز هم دودل و مردد بودم. به همین دلیل گفتم با میلاد امام‌رضا(ع) همین نوع فروش را برای کتاب دیگری انجام می‌دهم و اگر فروخت، حتماً این مسیر را ادامه می‌دهم! آنجا بود که اولین جشن امضای اینترنتی‌مان را برای کتاب «عمار حلب» درباره شهید محمدحسین محمدخانی انجام دادیم که آن هم به خوبی فروش رفت. اینجا دل من محکم شد و متوجه شدم می‌توانم روی این مسیر حساب باز کنم.
* یکی از ابداعات شما فروش و جشن امضای اینترنتی برای کتاب‌های مختلف است. البته این کار پیش از این هم انجام می‌شد، اما شما به صورت متمرکز و مستمر این کار را انجام می‌دهید. چقدر از فروشتان را مدیون این خلاقیت‌ها هستید؟
** برای ما تنها فروش اینترنتی مدنظر نیست. یکی از کارهایی که تنها در نیوار اتفاق می‌افتد و به جرئت می‌گویم که در هیچ کدام از فروشگاه‌های اینترنتی و فیزیکی کتاب اتفاق نمی‌افتد، همین جشن امضا و تخفیف کتاب‌هاست. فروشگاه نیوار در واقع یک واسطه بین مخاطب، نویسنده و ناشر است. البته ممکن است بعضی بگویند در این حرکت ضررهای مالی برای کتاب‌فروشی‌های سنتی به وجود می‌آید که در پاسخ به این شائبه باید بگویم مخاطب اصلی ما مخاطبان شهرستانی هستند که به علت تمرکز ناشران، فروشگاه‌های مطرح و نویسندگان شاخص در تهران، ارتباط کمتری با ناشران و نویسندگان محبوبشان دارند. یعنی هدف ما این بود که مدیومی برای ارتباط مخاطبان غیرتهرانی با نویسندگان باشیم. ضمن اینکه مدت زمان ما برای هر جشن امضا در نهایت یک هفته است و این مدت آسیب چندانی به کتاب‌فروشی‌ها نمی‌رساند. یعنی خود ما هم به این نکات توجه داریم و مواظب هستیم که مزاحمتی برای کتاب‌فروشی‌های فیزیکی نداشته باشیم. اگرچه من معتقدم خود کتاب‌فروشی‌ها هم نباید از ظرفیت فضای‌مجازی غفلت کنند و از بازار عقب بمانند. به هر حال لازمه زندگی در عصر جدید، به‌روز بودن و هماهنگی با بازار نشر و خرید است.
* بسته‌بندی‌های شما بسیار دوست‌داشتنی است. راجع به این نوع بسته‌بندی توضیح دهید.
** بله. ما علاوه بر بسته‌بندی خود شرکت پست، یک بسته‌بندی شکیل‌تر هم داریم که خرید از نیوار را برای مخاطب لذت‌بخش‌تر می‌کند و من در کمتر فروشگاه اینترنتی کتاب دیده‌ام. تمام بازخوردهای ما در این یک سال و نیم مثبت بوده است و حتی یک مورد نارضایتی از بسته‌بندی نداشته‌ایم. البته دلیل اصلی این بازخوردهای مثبت این است که تمامی عوامل نیوار خودشان از اهالی ادبیات هستند. از خود من که شاعر هستم و کتاب شعر منتشر کرده‌ام بگیرید تا دوستانی که در بخش‌های مختلف نیوار مشغول کار هستند، همه شاعر، نویسنده و اهل کتاب هستند که این موجب می‌شود تعامل خوبی با مخاطب برقرار کنیم. اگرچه مسائل مالی برای ما مهم است، اما هدف اصلی و مهم‌تر ما آشتی دادن کتاب و مخاطب امروز است. ما از سود خودمان کم می‌کنیم و روی کتاب‌ها ۱۰ درصد تخفیف در نظر می‌گیریم. همچنین در صورت رسیدن به سقف مورد نظرمان، کتاب‌ها را رایگان ارسال می‌کنیم. با در نظر گرفتن همه این نکات سعی می‌کنیم از ظرفیت‌های مختلف برای ایجاد این ارتباط نزدیک استفاده کنیم و تا به حال موفق بوده‌ایم.
* شرایط به وجود آمده بر اثر ویروس کرونا، به نوع فروش شما کمک کرد یا آسیب رساند؟
** این شرایط برای فروشگاه‌های فیزیکی کتاب بد بود، اما برای ما خیلی خوب بود. اگرچه خود ما در معرض کرونا بودیم و باید مدام بین شرکت پست و دفاتر توزیع‌کنندگان کتاب و کوچه و خیابان در حال حرکت می‌بودیم، اما از نظر ارتباط با مخاطب، اتفاق‌های خوبی افتاد.
* شما که بیشتر فعالیتتان در حوزه فروش کتاب به صورت اینترنتی و پستی است، آیا از خدمات و حمایت‌های شرکت پست رضایت دارید؟
** ما نه از نظر حمل بسته‌های کتاب و نه حمایت‌های مالی، از شرکت پست رضایت نداریم. البته شرک پست تقریباً پنج، ۶ ماه قبل، امکانی برای کتاب‌فروشی‌ها قرار داده بود که ارسال کتاب‌ها با تخفیف خوبی انجام می‌گرفت. یعنی کتاب‌ها زیرشاخه مطبوعات قرار می‌گرفتند و از تخفیف ۴۰ تا ۵۰درصدی شرکت پست برای مطبوعات استفاده می‌کردند، اما این امکان از هفت ماه پیش برداشته شده و ما باید برای ارسال هر کتاب مبلغ گزافی به شرکت پست بدهیم. پیشتر هزینه‌های ارسال نصف می‌شد، اما اکنون هزینه پست را براساس وزن تعیین می‌کنند که واقعاً ناجوانمردانه است. یعنی هزینه تنها ارسال مرسوله زیر ۵۰۰ گرم با پست سفارشی تهران به تهران که بین ۳ الی ۷ روز کاری طول می‌کشد، ۶هزارتومان تا ۷هزار و ۵۰۰ تومان است، آن هم بدون هزینه بسته‌بندی که تقریباً ۳هزار تومان است. اگر همین مرسوله را با پست پیشتاز ارسال کنید بیشتر از ۸هزار تومان فقط هزینه ارسال می‌شود که با احتساب مبلغ بسته‌بندی واقعاً زیاد است. تازه همه این مبالغ برای پست تهران به تهران است. اگر مرسوله شما از تهران به دیگر شهرها ارسال شود بیشتر هم می‌شود.
* از سوی وزارت ارشاد هیچ حمایتی برای ارسال کتاب صورت نگرفته است؟
** اکنون فقط خانه کتاب به فروشگاه‌هایی که نماد الکترونیکی دارند و طرف قرارداد با خانه کتاب هستند، برای ارسال کتاب‌ها یارانه ارائه می‌کند.
با این امکان ارسال هر کتاب تقریباً ۵-۶هزار تومان درمی‌آید. البته در ایام کرونا این مبلغ کمتر هم شده است؛ یعنی هزینه هر پست حدوداً ۳هزار تومان است، ولی این تخفیف دائمی نیست و فعلاً تا آخر تیر تمدید شده است. این تخفیفِ حداقلی خانه‌کتاب است و در این وضعیتِ سخت، خوب است. در مورد حمل و نقل و ارسال مرسوله‌های پستی هم متأسفانه شرکت پست بسیار بد عمل می‌کند و هیچ تمهید و برنامه‌ای برای بسته‌های کتاب ندارد. یعنی متصدیان پست همان‌طور که دیگر بسته‌های پستی را با روش و تکنیک پرتاب کردن و تلنبار کردن حمل و نقل می‌کنند، کتاب‌ها را هم با همین شیوه انتقال می‌دهند. برخورد نامناسبی با بسته‌ها می‌کنند و برایشان اهمیت ندارد داخل این بسته کتاب وجود دارد.
* معنی «نیوار» چیست؟
** نیوار به معنی جو، اتمسفر و نزدیک به آسمان است. شعار ما هم در نیوار این است: «با نیوار کتاب بخوانید و تا نزدیکی آسمان بروید». همان پرواز روح که قصد داریم برای مخاطبانمان به ارمغان بیاوریم.
* فعالیت‌های استارت‌آپ نیوار در چند دسته انجام می‌گیرد؟
** مجموعه نیوار در واقع یک استارت‌آپ در حوزه کتاب است. فعالیت نیوار شامل چند حوزه است که نخست؛ همان فروشگاه اینترنتی کتاب است، دوم؛ انتشارات نیوار است و سومین حوزه تلویزیون اینترنتی نیوارپلاس است که یک شبکه اینترنتی کتاب است و در این شبکه قرار است اتفاقات مختلفی رقم بخورد، مثل معرفی نویسندگان و فعالان حوزه کتاب، شعرخوانی و داستان‌خوانی، گفت‌وگوها و نشست‌های موضوعی و ... .
* با خودتان فکر نکردید در این وضعیت سخت اقتصادی احتمال شکست خوردن وجود داشته باشد. چقدر به «نیوار» امیدوار هستید؟
** صاحبنظران رشته مدیریت معتقد هستند هر استارت‌آپی حداقل دو سال زمان لازم دارد تا اقتصادی شود و به صرفه مالی برسد، اما من بدون هیچ تعارفی می‌گویم که ما از همان آغاز کار به صرفه اقتصادی رسیدیم. به همین دلیل من به موفقیت نیوار بسیار خوشبین هستم. اگرچه کسب و کار اینترنتی در کشور ما نوظهور است، ولی آینده روشنی دارد. سبک زندگی که امروزه در جریان است ما را متقاعد می‌کند به سمت استفاده از اینترنت در کسب‌وکارها برویم. هر چند خرید حضوری و لمس کتاب و دیدار با کتاب خیلی دلچسب‌تر است، ولی این امکان هم برای کسانی است که از شلوغی، رفت‌وآمد و بیرون‌بودن گریزان هستند و دوست دارند کتاب‌ها به روش آسان‌تری به دستشان برسد. تمایل به کسب وکارهای اینترنتی در کشور ما در حال افزایش است و ما باید کار با آن را یاد بگیریم. من فکر می‌کنم فروشگاه‌های فیزیکی کتاب هم باید به این سمت حرکت کنند. در همین ایام کرونا دیدیم که خیلی از کتاب‌فروشی‌های مطرح، فروش اینترنتی یا تلفنی خودشان را هم راه انداختند و به ضرورت این حرکت رسیدند. من به آینده این کار خوشبین و امیدوارم و البته طمع خیلی زیادی هم ندارم. فروشگاه نیوار از نظر فیزیکی اکنون در یک دفتر ۳۰متری و با یک گوشی و لب‌تاپ قدیمی فعالیت می‌کند. یعنی ما با این امکانات خیلی کم شاهکار کرده‌ایم. در مجموع باید بگویم اگر فکر خلاق و نیروی کارآمد در کار فرهنگی وجود داشته باشد، قطعاً آینده روشنی خواهد داشت.
نظر شما