قدس آنلاین: اول اینکه، در این مطلب قرار نیست به طور کلی با مجازات «مجرم» مخالفت کنیم. چه اینکه در همه جای دنیا وقتی جرم افراد به صورت مستند و شفاف ثابت شد ممکن است عده‌ای بنا به دلایل انسان‌دوستانه و خاص بودن شرایط مجرمان، تقاضای بخشش و تخفیف و رأفت نشان دادن را بکنند و برایش هشتگ «بخشش – تخفیف مجازات – اعاده دادرسی» بسازند، اما در چنین شرایطی هیچ آدم عاقلی بر طبل مجازات ممنوع و «اعدام نکنید» نخواهد کوبید.
از همین مقدمه متوجه شدید که قرار است در مطلب امروز از ماجرای هشتگ «اعدام نکنید» و حاشیه‌هایش بنویسیم و اینکه ترند شدن آن در فضای مجازی با چه اهدافی رقم خورد و چه کسانی خواسته یا ناخواسته در داغ شدنش نقش‌آفرینی کردند؟
کاربران همیشه در صحنه
در یک نگاه سریع و مختصر به ماجرای اعدام کنید یا نکنید، می‌توانید این جور فرض کنید که داغ‌کنندگان هشتگ «اعدام نکنید» را گروه‌های مختلف تشکیل می‌دادند. مثلاً گروه اول آن‌ها که با انگیزه‌های بشردوستانه، مطالبه‌گری و... در موافقت با شعار اعدام نکنید، به این هشتگ پیوستند. گروه دوم آن‌هایی که در مخالفت با «اعدام نکنید» و چه بسا با تأکید بر اینکه مجرم را «اعدام کنید»، ناخواسته سبب داغ شدن هشتگ شدند. یک گروه را می‌توان آن‌هایی در نظر گرفت که معمولاً در فضای مجازی و در همه هشتگ‌هایی از این دست از جمله کاربران «همیشه در صحنه» هستند و فقط بر اساس علایق سیاسی و اجتماعی یا با؟ مخالفت و یا موافقت می‌کنند. البته اغلب این مخالفت‌ها و موافقت‌ها هم بدون کمترین اطلاع از واقعیت ماجرا و ابعاد مختلف آن انجام می‌شود. در واقع این نگاه سریع به رخدادهای فضای مجازی و تقسیم‌بندی ناشی ازآن، همه ماجرا و همه اتفاقات و مخالفت و موافقت‌های صورت گرفته را برای شما آشکار نمی‌کند. بدون شک در میان کسانی که در چند روز گذشته هشتگ «اعدام نکنید» را به روش‌های مختلف داغ کرده‌اند، گروه‌های فعال‌تری هم دیده می‌شوند که مبنای رفتارشان، فقط کنش‌های احساسی و بشردوستانه یا ناشی از علاقه‌ها و گرایش‌های سیاسی خاص نیست. این گروه‌ها خیلی جدی‌تر از این‌ها وارد عرصه شده‌اند و برخی از آن‌ها ممکن است، مجرم بودن یا نبودن چند جوان، اعدام شدن یا نشدن آن‌ها و واقعیت ماجرا برایشان اهمیت چندانی نداشته باشد و هدفشان از هشتگ‌سازی و داغ کردن آن چیزهای دیگری باشد!
مصادره احساسات بشردوستانه
ممکن است الان بگویید: «خب بدیهی است که موارد و تقسیم بندی بالا در هر جوش و خروش مجازی و همه کمپین‌ها و هشتگ‌ها و... دیده می‌شود». اما این به نظر شما بدیهیات را توضیح دادیم تا یادآوری کنیم به هر حال ورود به مقوله‌هایی از این دست و ابراز موضع کردن و مطالبه‌گری‌های مجازی، پیش‌شرط‌ها و الزاماتی هم دارد وگرنه ممکن است زمانی به خودمان بیاییم که مطالبه‌گری، موضع‌گیری، انتقادگری و احساسات بشردوستانه‌مان، توسط عده‌ای مصادره به مطلوب شده باشد و به جای داغ کردن یک هشتگ و فریاد زدن یک مطالبه جدی و انسانی، در آتشی دمیده باشیم که دست‌های پشت پرده مجازی، آن را روشن کرده‌اند. برای اینکه باور کنید می‌شود به هشتگ‌هایی از این دست دقیق‌تر و بدون جوگیر شدن نگاه کرد و بعد درباره برخورد با آن‌ها تصمیم گرفت، در بخش بعدی مطلب یک نمونه از برخوردهای همراه با دقت کاربران فضای مجازی با هشتگ «اعدام نکنید» را بخوانید.
آمار چه می‌گوید؟
یکی از کاربران با بررسی ۴ میلیون از توییت‌های حاوی هشتگ «اعدام نکنید» در چند روز گذشته نتایج جالبی را استخراج کرده است. بدون هیچ قضاوتی بخشی از آن را بخوانید: «نتایج این بررسی نشان می‌دهد که نزدیک ۱۰۵هزار کاربر مختلف در این موج شرکت کرده‌اند (توییت زده‌اند)... بیش از ۷۵ درصد کاربران فعال در این موج یا کمتر از ۴۰۰ دنبال‌کننده دارند یا طی ۶ ماه گذشته عضو توییتر شده‌اند... توزیع رویکرد کاربران فعال در این موج به شکلی است که ۱۳هزار و ۸۵۷ نفر، کاربر اصلاح‌طلب یا منتقدان نظام (غیر از براندزان) بوده‌اند. ۵هزار و ۹۸۶ کاربر سلطنت‌طلب بودند، ۵هزار و ۸۷۰ نفرشان از کاربرانی بودند که معمولاً محتوای سیاسی منتشر نمی‌کنند. ۹۹۰ نفر، کاربر حامی نظام و۲۶۵ کاربر حامی منافقین بوده‌اند... نکته قابل توجه اول اینکه حضور بیش از ۷۷ هزار کاربر جدید یا کم فالوور نشان می‌دهد قرارگاه‌های سایبری مخالف نظام در این موج نقش‌آفرینی قوی داشته‌اند. دوم اینکه حضور کاربران غیرسیاسی، اصلاح‌طلبان و مخالفان میانه‌رو نظام نشان می‌دهد این مطالبه در سطوح مختلف جامعه مورد توجه قرار گرفته است. نکته پایانی هم اینکه تقریباً همه گروه‌های شناسایی شده در پژوهش‌هایی از این قبیل که در سال گذشته از جمله حامیان احمدی نژاد، طرفداران گروه‌های موسیقی خاص، کاربران افغانستانی و... در این موج حاضر بوده‌اند».
ترامپ وارد می‌شود
اواخر هفته پیش بود که «ترامپ» هم وارد ماجرا شد تا سهم خودش را از هشتگ «اعدام نکنید» به دست بیاورد.
او با انتشار توییتی به زبان فارسی از هشتگ «اعدام نکنید» حمایت کرد و نوشت: «سه نفر در ایران برای شرکت کردن در تظاهرات محکوم به مرگ شده‌اند. اعدام آن‌ها در هر لحظه قابل انتظار است. اعدام این سه نفر پیامی اسفناک به دنیا می‌فرستد و نباید انجام شود». یعنی خیلی از آن‌هایی که در فضای مجازی پیگیر ماجرا شده و شروع به انتشار مطالب مختلف کرده بودند اگر به توییت رئیس جمهور آمریکا و دلایلش بیشتر دقت می‌کردند، باید کمی ترمز کرده، به عقب برمی‌گشتند و درباره ابعاد و زوایای مختلف حکم اعدامی که حالا معلوم نبود اجرا می‌شود یا نمی‌شود، مدارک و مستندات مجرم بودن یا نبودن این سه نفر و... بیشتر می‌اندیشیدند. این در حالی بود که برخی مسئولان قوه قضائیه هم درباره احتمال اعاده دادرسی و تغییر حکم سخن گفته بودند و فردی که خود را وکیل غیر تسخیری متهمان معرفی می‌کرد در فضای مجازی اعلام کرده بود، فیلم‌هایی که در این فضا به عنوان مدرک شرارت و جرم متهمان منتشر شده، مربوط به حوادث دیگری است و ربطی به پرونده ندارد.
جنگ هشتگ‌ها
البته تا همین دیروز، در هیاهوی فضای مجازی هیچ کس به جلسه‌ای که روز دوشنبه ۲۳ تیرماه با حضور تعدادی از استادان و نمایندگان تشکل‌های دانشگاه صنعتی شریف با نمایندگان قوه قضائیه درباره پرونده دو نفر از این متهمان یعنی «امیرحسین مرادی» و «علی یونسی» که دانشجوی دانشگاه شریف هم بوده‌اند، دیده نمی‌شد.
مرادی و یونسی حدود سه ماه پیش بازداشت شده و متهم‌اند که ضمن ارتباط با گروه‌های ضدانقلاب، ازجمله تحت تعلیمات گروهک تروریستی منافقین، اقدامات خرابکارانه‌ای را در کشور انجام داده‌اند و اقلام انفجاری مورد استفاده برای همین اقدامات خرابکارانه، در منزل آن‌ها کشف شده است. «فارس» در این باره می‌نویسد: «تا حالا دو روایت از این جلسه منتشر شده؛ یکی از طرف انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف و دومی هم توسط «انجمن اسلامی دانشجویان مستقل» این دانشگاه».
بنا به هر دو روایت، نمایندگانی از انجمن اسلامی دانشجویان، انجمن اسلامی دانشجویان مستقل، جامعه اسلامی دانشجویان، بسیج دانشجویی و شورای صنفی دانشگاه در این جلسه حضور داشتند. ضمن آنکه دکتر «فاطمی‌زاده» از اعضای هیئت‌رئیسه، دکتر «بهمن‌آبادی» از اعضای هیئت‌علمی دانشکده فیزیک، دکتر «جهانگیر» از اعضای هیئت‌علمی دانشکده کامپیوتر» و یک نفر به‌نمایندگی از بنیاد ملی نخبگان نیز دانشجویان را همراهی می‌کردند. همچنین «امین‌ناصری» سرپرست دادسرای امنیت و «جعفری» بازپرس به‌همراه کارشناس پرونده نیز در این جلسه به تشریح پرونده پرداختند. متهمان پرونده، یعنی امیرحسین مرادی و علی یونسی نیز اندکی پس از شروع جلسه، به این جمع اضافه شدند.
هر دو روایت این جلسه تأکید دارند که متهمان، تقصیر خود در اقدامات خرابکارانه را قبول دارند و البته مسئولان قضایی به تخفیف در مجازات آن‌ها امیدوارند. طبق هر دو روایت، ماجرای اقدامات خرابکارانه این دو متهم و طی شدن روند قضایی، با آنچه در فضای مجازی منتشر شده تفاوت بسیاری دارد. در هر دو روایت، تأکید نمایندگان دانشجویان برای طی شدن روند عادلانه قضایی به چشم می‌خورد و البته درخواست برای رأفت اسلامی به دلیل حسن سابقه این دانشجویان ... گویا در این جلسه فیلمی هم از اقدامات خرابکارانه به نمایش درآمده که بازپرس آن را به متهمان نسبت داده است. البته بنا به روایتی که از این جلسه شده، صورت خرابکاران در فیلم‌ها مشخص نبوده و متهمان هم نه فیلم را تأیید و نه تکذیب کرده‌اند. متهم «علی یونسی» هم گفته: «اگر برخی افراد فکر می‌کنند که جرایم من هیچ بوده، نه این‌گونه نیست. خطایی بوده، اما نه در حدی که گفته شده است!»
اینکه سرنوشت پرونده این متهمان و مجرمان به کجا کشیده می‌شود را در روزهای آینده خواهیم دید، اما کاش مراحل رسیدگی به پرونده، محاکمه، صدور حکم و زوایای مختلف آن از آغاز به شکلی پیش می‌رفت که کار به هشتگ‌سازی‌های اینچنینی نمی‌کشید. کاش مسئولان امنیتی و قضایی از مدت‌ها پیش به ظرفیت‌های شبکه‌های اجتماعی در همه زمینه‌ها توجه داشتند و از آن برای اطلاع‌رسانی صحیح و به‌موقع استفاده می‌کردند تا در شرایطی قرار نگیریم که احساس کنیم جنگ هشتگ‌ها و هیاهوی مجازی و دست‌های پشت پرده قرار است سرنوشت یک پرونده را رقم زده یا تغییر بدهند.
انتهای پیام/
نظر شما