قدس آنلاین: سرطان فقط یک بیماری دردناک و مهلک نیست، گران و پرهزینه هم است. بیماران مبتلا به سرطان معمولاً در طول ماه، بیشترین خدمات پاراکلینیکی مثل سی. تی. اسکن، ام. آر. آی، پزشکی هسته‌ای، پت اسکن، آزمایش و سونوگرافی را دریافت می‌کنند و بابت آن هزینه‌های سنگینی متحمل می‌شوند. به عنوان نمونه بر اساس اظهارات محمد فرانوش، دبیر انجمن خون و سرطان کودکان ایران که در مصاحبه با قدس مطرح شده، در حال حاضر بیمارانی که شیمی درمانی ساده و پیچیده نیاز داشته باشند با فرانشیز دولتی باید برای هر جلسه ۶۵ تا ۱۱۰ هزار تومان بپردازند که این ارقام با فرانشیز بخش خصوصی به ترتیب به ۱۱۰ و۱۵۰ هزار تومان می‌رسد آن هم بدون داروی آن، چون هزینه‌اش با دارو چندین برابر می‌شود. به این ترتیب با توجه به نوع بیماری و دارو شاید یک دوره شیمی درمانی برای بیمار ۱۰ تا ۲۰ میلیون تومان تمام شود.
البته دولت و سازمان‌های بیمه‌گر بخشی از هزینه‌های درمانی این گونه بیماران را متقبل می‌شوند اما مشکل اینجاست که براساس گزارش‌ها، بیشتر بیماران سرطانی از طبقه متوسط و محروم جامعه هستند که حقوق و درآمد ماهیانه آن‌ها در خوشبینانه‌ترین حالت درنهایت کفاف معاششان را می‌کند به همین دلیل برای دریافت خدمات یاد شده به بیمارستان‌ها و مراکز دولتی مراجعه می‌کنند که این موضوع خود مسائل دیگری را پیش آورده است. در واقع به دلیل عدم تناسب بین امکانات دولتی با تعداد متقاضیان دریافت خدمت، بسیاری از بیماران مجبورند برای ادامه درمان به بخش خصوصی مراجعه کنند یا بی‌خیال درمان شوند و در انتظار مرگ بمانند.
افزایش تعداد سرطان‌های بدخیم در ایران
دکتر علی مطلق، رئیس اداره سرطان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در گفت‌وگو با قدس می‌گوید: سالانه ۱۲۰ هزار مورد جدید ابتلا به سرطان در کشور ثبت می‌شود و این رقم در دو دهه آینده حدود ۱۱۵ درصد افزایش پیدا می‌کند؛ در صورتی که متوسط افزایش موارد سرطان بدخیم در دو دهه آینده در جهان ۶۳ درصد خواهد بود. بنابراین تعداد موارد سرطان بدخیم در ایران افزایش قابل توجهی نسبت به متوسط جهانی خواهد داشت که یکی از مهم‌ترین دلایل آن هم، افزایش نسبت جمعیت سالمندی است که طی دو دهه دیگر در کشور اتفاق می‌افتد.
وی از درمان ۵۰ درصدی بیماران مبتلا به سرطان در کشور خبر می‌دهد و می‌گوید: درمان این گونه بیماران به متغیرهای مختلفی بستگی دارد؛ نخست اینکه سرطان در چه مرحله‌ای تشخیص داده می‌شود. هرچه سرطان زودتر تشخیص داده شود احتمال درمان و بقای بیماران بیشتر است. مورد دیگری که در درمان این بیماری نقش دارد، برخورداری از تجهیزات و امکانات و توزیع مناسب آن‌ها در نقاط مختلف کشور است. در واقع هرچه تجهیزات و امکانات مناسب‌تری در کشور وجود داشته و به صورت مناسب توزیع شده باشد میزان درمان‌پذیری افراد افزایش می‌یابد، چون سرطان بیش از هر بیماری دیگری به زمان وابسته است. شخص پس از تشخیص ابتلا به سرطان اگر همان روز برای درمان خود اقدام کند شانس درمانش بیشتر خواهد بود. با این وجود به طور کلی حدود ۵۰ درصد از بیماران سرطانی در کشور درمان می‌شوند.
وی سپس به بحث بالا بودن هزینه‌های درمان سرطان در کشور می‌پردازد و می‌گوید: باید در مورد درمان بیماری سرطان به این نکته توجه داشته باشیم که خیلی‌ها از جمله رسانه‌ها دارند اشتباه می‌کند. سرطان سه راه درمان دارد که شامل جراحی، رادیوتراپی و شیمی درمانی است. میزان اثربخشی روش جراحی در درمان سرطان ۵۰ درصد، اثربخشی رادیوتراپی همراه با شیمی‌درمانی یا بدون شیمی‌درمانی ۴۰ درصد و اثربخشی شیمی درمانی به تنهایی ۱۰ درصد است.
وی اگرچه نقش روش شیمی‌درمانی را در درمان سرطان مهم می‌خواند اما می‌گوید: اگر می‌خواهیم در درمان سرطان موفق شویم باید توسعه روش جراحی و رادیوتراپی را در کشور در دستور کار قرار دهیم، بنابراین رسانه‌ها نباید ناخواسته فقط روش شیمی درمانی را برای درمان سرطان تبلیغ کنند. شیمی‌درمانی نقش مهمی در معالجه سرطان دارد اما جایگاه خودش را دارد و نباید بیش از حد پررنگ شود.
هزینه‌های درمان سرطان
وی می‌گوید: هزینه‌های درمان انواع سرطان، متفاوت است اما بیش از ۹۰ درصد هزینه روش جراحی در مراکز دولتی توسط سازمان‌های بیمه‌گر و وزارت بهداشت پرداخت می‌شود. درمان به روش رادیوتراپی هم برای بیماران سرطانی رایگان است، یعنی همه هزینه‌های بیمار در این روش درمانی توسط سازمان‌های بیمه‌گر و وزارت بهداشت پرداخت می‌شود و بیماران هیچ پولی پرداخت نمی‌کنند. در روش شیمی‌درمانی هم هزینه خدمت به عهده وزارت بهداشت و سازمان‌های بیمه‌گر است.
وی با اشاره به اینکه مؤثرترین داروهای درمان سرطان در بازارهای دنیا در فهرست دارویی وزارت بهداشت قرار دارند، می‌افزاید: برخی از این داروها تا ۹۰ درصد و برخی هم تا ۷۰ درصد و به طور میانگین تا حدود ۸۵ درصد زیر پوشش بیمه هستند. بیمارانی که دارای دفترچه بیمه هستند حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد بابت داروهای سرطان پرداخت می‌کنند. البته گاه پرداخت همین میزان هزینه هم برای برخی دشوار است، برای این موضوع در معاونت درمان وزارت بهداشت و همچنین در سازمان غذا و دارو، یارانه‌های حمایتی پیش‌بینی شده که از طریق بیمارستان‌های دولتی به بیماران عرضه می‌شود.
وی درباره هزینه‌های درمان بیماری سرطان در بخش خصوصی هم می‌گوید: قرار نیست بیمارانی که در بخش خصوصی درمان می‌شوند یارانه دریافت کنند؛ بر این اساس بیمه‌ها به بیمارانی که از بیمه برخوردارند و می‌خواهند از خدمات بخش خصوصی استفاده کنند معادل هزینه بخش دولتی و دانشگاهی را پرداخت می‌کنند و مابه‌التفاوت هزینه ارائه خدمت در این بخش، بر عهده خود بیمار است؛ البته در همه جای دنیا نیز همین گونه است.
سرطان و کرونا
مطلق درباره تأثیرات شیوع بیماری کووید ۱۹ بر روند درمان بیماران مبتلا به سرطان نیز می‌گوید: کووید ۱۹ یک بیماری ناشناخته در دنیا بوده است به همین دلیل در ابتدا عنوان شد بیماران سرطانی به مراکز درمانی مراجعه نکنند و درمان خود را به تعویق بیندازند؛ با وجود این، ما همچنان از طریق مراکز دولتی البته با رعایت پروتکل‌های بهداشتی به این بیماران خدمات می‌دادیم، چون پزشکان ما می‌دانستند چگونه می‌توان با تغییر پروتکل‌ها خطر کرونا را برای بیماران کم کنند.
ضمن اینکه وزارت بهداشت دستورالعملی در این خصوص ابلاغ کرد که تا حد ممکن مواجهه مردم به سیستم سلامت کم شود تا احتمال ابتلای افراد به کرونا کاهش یابد؛ فقط جراحی‌های اساسی انجام گیرد؛ اگر شخصی نیاز به شیمی درمانی داشت با فواصل طولانی‌تری برای این منظور به مرکز درمانی برود و از داروهای کم خطرتری استفاده کند تا دچار عوارض درمان نشود تا آن عوارض منجر به بازگشت بیمار به مراکز بهداشتی و درمانی شود. بنابراین می‌توان گفت در بخش درمان بیماران سرطانی با تهدید خاصی مواجه نبودیم؛ تنها مشکلی که در این زمینه داشتیم مربوط به بخش تشخیص زودهنگام بیماری‌ها بوده است. یعنی افرادی که در خود علائمی پیدا می‌کنند اما از ترس اینکه مبادا به کرونا مبتلا شوند به مراکز درمانی مراجعه نمی‌کنند و این گونه شاید بیماری‌شان در مرحله دیرتری تشخیص داده شود. این اصلی‌ترین چالش ما در زمینه شیوع کرونا بوده است.
امکانات و تجهیزات درمان
رئیس اداره سرطان وزارت بهداشت با تأکید بر اینکه امکانات و تجهیزات بخش دولتی پاسخگوی بیماران سرطانی نیست، تصریح می‌کند: دولت باید تجهیزات و امکانات لازم را در حدی که بتواند پاسخگوی نیازهای مردم باشد فراهم کند تا هر کس خواست از خدمات بخش دولتی و یا خصوصی استفاده کند، اما در حال حاضر برای درمان بیماران سرطانی دچار کمبود تجهیزات و امکانات هستیم و این نکته را تأیید می‌کنم؛ به هیچ وجه قصد ندارم در این زمینه از جایی دفاع کنم و بگویم نه مشکل نداریم.
وی عدم دسترسی آسان بیماران به تجهیزات و امکانات درمانی را بخشی از مشکلات موجود در این حوزه می‌خواند و می‌گوید: طی ۶ سال گذشته ۵۰ مرکز شیمی درمانی جدید در کشور احداث شده و به بهره‌برداری رسیده است. ۷۵ مرکز تشخیص زودهنگام سرطان در کشور راه‌اندازی شده، در بخش رادیوتراپی هم از لحاظ تجهیزات ظرفیت کشور کم است. در واقع ۶۰ درصد از تعداد دستگاه‌هایی که برای پرتو درمانی باید داشته باشیم را در اختیار داریم که برخی از این دستگاه‌ها در سه سال اخیر تأمین شده است، به طوری که بعضی از آن‌ها در مرحله نصب، کنترل کیفیت و دریافت مجوزها هستند تا در مدار ارائه خدمت قرار گیرند.
وی افزایش دستگاه‌های رادیوتراپی برای توسعه این روش درمانی در کشور را یک ضرورت می‌خواند و می‌گوید: رادیوتراپی روش درمانی مؤثری برای سرطان‌هاست اما دستگاه‌های رادیوتراپی بسیار گران هستند، بنابراین برای تأمین این دستگاه‌ها متناسب با نیازها پیگیر موضوع هستیم. البته همه دستگاه‌های مسئول هم باید برای رفع کمبودهای این حوزه به وزارت بهداشت کمک کنند. یعنی دولت، سازمان برنامه و بودجه و مجلس شورای اسلامی باید کمک کنند تا کمبود تجهیزات و امکانات برای درمان بیماران سرطانی برطرف شود.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا دستگاه‌ها و نهادهای مسئول اراده لازم برای تأمین تجهیزات و امکانات مورد نیاز درمان بیماران سرطانی را دارند، می‌گوید: طی ۱۲ سال در حوزه تجهیزات رادیوتراپی اتفاقی نیفتاده بود. تقریباً هیچ تجهیزاتی تأمین نشده بود اما همان‌طور که پیشتر اشاره شد در سه سال اخیر تعدادی دستگاه رادیوتراپی تهیه شد. این موضوع تا حدی ما را از آن وضعیت اورژانسی خارج کرد. به هرحال این اقدام‌ها شروع خوبی بوده اما همچنان باید کمک بیشتری شود تا ما از وضعیت میانه‌ای که داریم به سطح بالاتری برسیم و دسترسی مردم به تجهیزات و امکانات درمانی سرطان بیشتر شود.
وی در خاتمه در پاسخ به این پرسش که آیا بیماران سرطانی هم مانند بیماران هموفیلی و تالاسمی در حال حاضر با کمبود و گرانی برخی از داروهای وارداتی مورد نیازشان مواجه هستند و مجبورند از داروهای کم کیفیت‌تر استفاده کنند، می‌گوید: در این زمینه باید مدیران سازمان غذا و دارو نظر بدهند، اما بنده نه به عنوان شخصی که در وزارت بهداشت مسئولیت دارم، بلکه به عنوان یک کارشناس می‌گویم روزهایی بوده که در برخی از داروهای خاص به صورت کوتاه مدت دچار کمبود شدیم اما به‌طور کلی تقریباً بیشتر داروهای مورد نیاز بیماران همواره در دسترس بوده و بیماران ما در تهیه داروهایی که در لیست دارویی کشور است مشکلی نداشته‌اند.
انتهای پیام/
نظر شما