روزی که حضرت معصومه(س) دیده به جهان گشود، برای حضرت نجمه(س) و حضرت رضا(ع) و پدر بزرگوارشان، روز شادی و سرور وصف‌ناپذیری بود چرا که دختری از آسمان ولایت و امامت، طلوع کرده بود که قلبها را جلا می‌داد و چشمها را روشن می‌کرد و کانون مقدس اهل بیت(ع) را گرم می‌نمود. آن روز انتظار به سر آمد و حضرت معصومه(س) در مدینه منوره در ماه ذی‌القعده سال 173 ه.ق متولد شد.
به بهانه سالروز ولادت حضرت فاطمه معصومه(س) و دهه کرامت گفت‌وگویی را با دکتر مریم معین الاسلام نویسنده و محقق علوم دینی، استاد جامعه الزهرا(س)، مدیر دفتر پژوهش‌های فرهنگی بانوان و مسؤول مؤسسه زن منتظر داشتیم تا به بررسی شخصیت حضرت بپردازیم.

حضرت معصومه(س) دارای چه ویژگی‌های شخصیتی بارزی بودند؟
-اگر بخواهیم ویژگی‌های شخصیتی حضرت معصومه(س) را ببینیم، باید به القابشان توجه کنیم، یکی ازالقاب ایشان رشیده بود یعنی شخصیت رشد یافته اما این رشدیافتگی از جهت‌های مختلف متفاوت و رشد موزونی بود. حضرت از نظر علمی کاملا رشد پیدا کرده بودند به گونه ای که در سن 9 سالگی پاسخگوی سوالات شیعیان بوده و تکیه بر کرسی پاسخگویی زده بودند و این حکایت از جایگاه علمی ایشان دارد، وقتی هم امام موسی بن جعفر(ع) پاسخ‌های ایشان را می‌شنیدند پاسخ‌ها را تایید می‌کردند.
ایشان آشنا به زمان و دشمن شناس بودند آنقدر بلوغ فکری داشتند که دشمن زمان را خوب تشخیص بدهند و رسالت خود را خوب بفهمند، ایشان وقتی هجرت را می‌پذیرند نشان دهنده بلوغ فکری ایشان و آشنایی به زمان است، وقتی که نامه امام رضا(ع) به حضرت معصومه(س) می‌رسد و از ایشان می‌خواهند که سریع از مدینه به سمت خراسان هجرت کنند بدون چون و چرا این دعوت و هجرت را می‌پذیرند با اینکه هجرت برای یک دختر مجرد مشکل بود اما حضرت معصومه(س) آن را می‌پذیرند و حرکت می‌کنند.

لقب «معصومه» را چه کسی به حضرت معصومه(س) دادند؟
-رسیدن به مراتب تقوا یکی از ویژگی‌های شخصیتی حضرت معصومه(س) بود، ایشان دارای مقام عصمت بودند و لقب معصومه که امام رضا(ع) به ایشان دادند نشان از مقام بالای تقوای حضرت است، ایشان هرگز مستحبی را ترک نکردند و لذا به مرتبه ای از تقوا رسیده بودند که لقب «معصومه» را گرفتند. شاهدان اعلام می‌کنند، حضرت معصومه(س) در سکونت 17 روزه در قم مشغول عبادت بودند و نورانیت ناشی از عبادت ایشان بود که نام آن مکان را «بیت النور» گذاشتند چرا که نورانیتی پیدا کرده بود.

امام صادق(ع) قبل از تولد حضرت معصومه(س) ‌فرمودند: بانویى از فرزندان من به نام فاطمه دختر موسى در قم رحلت مى‌کند و با شفاعت او همه شیعیان ما وارد بهشت مى‌شوند. از این روایت مقام شفاعت‌حضرت معصومه(س) اثبات می‌شود، چگونه می‌شود که یک بانویی که دارای مقام عصمت نیست به چنین جایگاهی می‌رسد؟
-مقام دیگر حضرت معصومه(س) مقام شفاعت بود، امام صادق(ع) می‌فرمایند: با شفاعت حضرت معصومه همه شیعیان به بهشت می‌روند یعنی حضرت یک گستره وسیعی از شفاعت را دارند.
دختران موسی بن جعفر(ع) همگی فقیه و پاکدامن و پارسا و پرهیزکار بودند اما در بین همه آنها حضرت معصومه(س) درخشش ویژه و خاصی داشتند و نهایتا تبدیل به یک شخصیت کاملا تاثیرگذار شدند و از یک شأن خاصی برخوردار بودند، در زیارت نامه ایشان نیز اشاره به شأن حضرت شده است، چرا که ایشان برخوردار از یک شؤون هستند که منظور همان ولایت تکوینی است که به توفیق خداوند قدرت تصرف در جهان پیدا کردند، ولایت تکوینی یک کمال روحی و معنوی است که در اثر عمل به قوانین شرع در انسان‌ها ایجاد می‌شود.

چرا لقب کریمه اهل بیت را به حضرت معصومه(س) داده اند؟
-حضرت یک شخصیتی بودند که علاوه بر اینکه در زمینه‌های علمی و سیاسی رشد یافته بودند در زمینه‌های تقوا و عبادت هم به مراتب بالا رسیده بودند که شخصیتی ماندگار در تاریخ از حضرت معصومه(س) ساخته است و این کریمه اهل بیت از طرف معصومین به حضرت معصومه داده شده است. مرحوم آیت ا... سید شهاب الدین مرعشی نجفی(ره) نقل می‌کنند که پدرشان چهل شب به شکل مداوم به ختمی متوسل می‌شوند تا بدانند قبر حضرت زهرا(س) کجاست که در عالم رویا به محضر امام باقر(ع) یا امام صادق(ع) مشرف می‌شوند که به ایشان می‌فرمایند که این از اسرار عالم است و ما نمی توانیم قبر حضرت فاطمه(س) را افشا کنیم، اما هر کس بخواهد ثواب زیارت حضرت زهرا(س) را درک کند به زیارت فاطمه معصومه(س) برود.

وجود بارگاه ملکوتی حضرت معصومه(س) در قم چه تاثیری در تاسیس و توسعه حوزه علمیه در این شهر داشت؟
-مرقد حضرت معصومه(س) با اشاره سه معصوم به یک نگین درخشانی در شهر قم تبدیل شد و گویا این جزو اهداف جدی بود که قبر ایشان توسط سه معصوم مشخص شود و حضور کریمه اهل بیت باعث شد که علویون به این شهر آمدند و قم به یک پایگاه علمی و گسترش فقه جعفری تبدیل شد و محلی برای پرورش نخبگان سیاسی، فقهی، علمی و تربیت علمای مبارز و شجاع شد و قم تبدیل به بزرگترین پایگاه نشر و ترویج تشیع در جهان شد. در روایات معصومین(ع) بیان شده است که در دوره آخرالزمان، علم از قم به سراسر جهان صادر ‌می شود و امروز می‌بینیم علم از حوزه‌های علمیه قم به سراسر جهان صادر می‌شود.

بانوان عصر امروز چگونه می‌توانند از رفتار و منش حضرت معصومه(س) الگو بگیرند؟
-حضرت فاطمه معصومه(س) مربوط به عصر خاصی نیستند، یک الگو بودند و می‌توانند برای همه بانوان الگو باشند، ایشان شخصیتی تاریخ ساز هستند که توانستند جغرافیای شیعه را تغییر دهند و از مدینه به قم آورند، بانویی که داری مقام عصمت نبودند اما نشان دادند که یک فرد غیر معصوم هم می‌تواند به مراتب بالا برسد.

در پایان اگر صحبت خاصی درباره شخصیت حضرت معصومه(س) دارید بفرمایید.
-امیدوارم دختران و زنان ما قدر این نعمت را بدانند و واقعا بتوانند از زندگی حضرت معصومه(س) الگو بگیرند، حضرت معصومه(س) نشان دادند انسان با پیروی از ولایت و قرار گرفتن درعبودیت پروردگار می‌تواند به تمامی مراحل رشد یافتگی برسد. زنانی که طالب رشد وتعالی و پویایی در عرصه‌های گوناگون هستند می‌توانند با معرفتی که نسبت به این شخصیت پیدا می‌کنند مسیر خود را پیدا کنند.