زهراطوسی/

 عرضه دومین سهام‌دولتی مشهور به دارا دوم که پیشتر خبر عرضه نشدن آن نقطه شروع ریزش بازار بورس شد، امروز چهارشنبه در حالی آغاز شده که بازار سرمایه سنگین‌ترین صف‌های خرید و فروش را تجربه می‌کند.

نخستین ETF دولت چندی پیش با نماد دارا یکم عرضه شد که شامل سهام باقیمانده دولت در سه بانک و دو بیمه بود. طبق وعده مسئولان قرار بود دو صندوق دیگر که یکی شامل صنایع فلزی و خودرو و دیگری شامل چهار شرکت پالایشی می‌شود نیز عرضه شود.

خبر عرضه دومین صندوق قابل‌معامله دولتی، اولین بار در اوایل مرداد ماه توسط فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی اعلام شد، اما روز دوشنبه ۲۰ مرداد ماه، علیرضا صالح، رئیس سازمان خصوصی‌سازی، لغو شدن عرضه دارا دوم را به دلیل عدم‌همکاری وزارت نفت اعلام کرد. در شرایطی که توقف عرضه دارا دوم اذهان عمومی را غافلگیر کرده بود این خبر تکذیب شد و وزیر اقتصاد از عرضه دارا دوم در پنجم شهریورماه خبر داد.

بازار تحت‌ تأثیر حواشی

این صندوق شامل سهام چهار شرکت از جمله پالایش نفت تهران، پالایش نفت اصفهان، پالایش نفت تبریز و پالایش نفت بندرعباس است که همه خواستار سهام آن بودند. اما با حواشی که در دو هفته اخیر ایجاد شد از  لغو عرضه دارا دوم، عرضه آبشاری سهام عدالت و کاهش شدید شاخص بورس گرفته تا موضوع گشایش اقتصادی و عرضه اوراق سلف نفتی، منجر شد تا  استقبال از دارا دوم محل تردید کارشناسان این حوزه قرار گرفته و وضعیت آینده بازارسرمایه نیز به چالش کشیده شود.

احسان رضاپور، تحلیلگر بازارسرمایه معتقد است: استقبال از عرضه صندوق دارادوم خوب خواهد بود، اما تأکید دارد این استقبال مانند استقبال از دارایکم نخواهد بود و همچنین نباید انتظار داشت بازده این صندوق مانند دارا یکم باشد.

وی می‌گوید: استقبال سهامداران از دارادوم خوب پیش‌بینی می‌شود، اما در همین حال نباید از اثر سلب‌اعتمادی که در چند هفته گذشته در بازار اتفاق افتاد نیز غافل شد. متأسفانه در این مدت ابلاغیه‌هایی صادر شد که سمت عرضه را بدون اینکه پیش‌بینی درستی از تقاضا داشته باشد، بسیار تقویت کرد که همین مسئله موجب شد التهاب در بازار افزایش پیدا کند و درجه ناامنی و عدم‌اطمینان سرمایه‌گذاران به شدت تقویت شود.

بدبینی تازه‌واردها به رشد کوتاه‌مدت بازار

رضاپور با بیان اینکه در این وضع طبیعی است که قسمت قابل‌توجهی از سرمایه‌داران که تازه وارد بازار شده‌اند به رشد کوتاه‌مدت بازار بدبین شوند، می‌افزاید: حتماً این موضوع اثر خود را در استقبال از دارا دوم خواهد گذاشت، اما در کل برآیند اوضاع این است که از دارادوم استقبال بشود. البته نمی‌توان گفت این استقبال بیشتر از دارایکم است، چون بستگی به جو بازار دارد.

رضاپور درباره میزان ارزش سرمایه‌گذاری بر دارا دوم می‌گوید: با توجه به رشد قابل‌توجهی که بازار داشت به ویژه صنعت پالایشگاهی و همچنین تخفیف‌هایی که قرار است بر دارادوم اعمال شود، به نظر می‌رسد این صندوق قیمت جذاب‌تری در مقایسه با قیمتی که اگر ماه پیش عرضه می‌شد، داشته باشد. البته این را هم باید تأکید کرد جو نبود اطمینان که اکنون بر بازار حاکم شده، حتماً روی ذهن بخشی از فعالان بازار اثر خواهد گذاشت و شاید عده‌ای که پیشتر قصد خرید و سرمایه‌گذاری داشتند، منصرف شده باشند.

وی تأکید می‌کند: اکنون جذابیت‌های دارادوم بیشتر هم شده است، به خصوص اگر تخفیفی که می‌خواهند در نظر بگیرند تخفیف بهتر و بیشتری باشد. علاوه بر این باید توجه کرد که ارزش دارایکم ۳ میلیون تومان بود و دارادوم ۵ میلیون تومان، بنابراین این تفاوت قیمت می‌تواند در استقبال از دارادوم اثرگذار باشد.

تفاوت دارا دوم با دارا یکم

وی درباره پیش‌بینی‌اش از بازده دارا دوم و مقایسه آن با بازدهی دارا یکم می‌گوید: نباید انتظار داشت دارا دوم مانند دارا یکم بازده داشته باشد، ولی اگر تخفیف‌ها و شاید خبرهای خوبی که قرار است درباره پالایشگاهی‌ها منتشر شود، بتواند کمک کند که این صندوق هم بازدهی معقولی داشته باشد.

وی درباره اثر عرضه دارا دوم بر روند بازار نیز می‌گوید: در این چند روز تصمیم‌هایی گرفته شد که در زمان‌های نابجا اجرا شد.   در حالی که این تصمیم‌ها باید در خرداد و تیر به مرحله اجرا گذاشته می‌شد نه در مرداد ماه. این تصمیم‌ها و ابلاغیه‌ها فاکتورهایی بودند که سمت عرضه را تحریک کردند و به آن شدت دادند. بازار در مرداد ماه به‌ صورت اتوماتیک شاهد افزایش عرضه‌ها بود و این تصمیم‌ها و ابلاغیه هم محرک اضافی شد تا بازار ملتهب شود. در مقابل نیز تدبیر خاصی برای تقاضا اتخاذ نشد و خودبه‌خود بازار فروشنده بود، این فروشنده بودن با تحریک بیشتر سمت عرضه صندوق‌ها و کارگزارها و سرمایه‌گذارها فشار مضاعفی به بازار وارد کرد که منجر به شدت نزول شد.

وی معتقد است: عرضه دارا دوم بخشی از نقدینگی را به سمت بازار خواهد کشید.

به گفته وی، شاید کسانی که اکنون سهم‌های خود را فروخته‌اند و در جمع فروشنده‌ها هستند بخشی از نقدینگی خود را سمت صندوق دارا دوم ببرند و همین منجر می‌شود که بازار در هفته دوم شهریور فضای آرام‌تری داشته باشد، ولی با این حال به هیچ وجه نباید انتظار بازدهی از دارا دوم مانند دارا یکم داشته باشیم.

استقبال از دارا دوم؛ ۳۰درصد

احمد پویان‌فر، تحلیلگر بازارسرمایه معتقد است: استقبال سهامداران از عرضه دارا دوم با استقبال کمتری نسبت به دارا یکم مواجه خواهد شد. وی معتقد است: برخی عوامل دست‌به‌دست هم داد و موجب شد بازار به این وضعیت برسد، اما اصلی‌ترین دلیل اختلاف‌نظر دولت درباره دارا دوم بود که ریشه آن هم به عدم‌اعتقاد وزیر نفت به بازارسرمایه و خصوصی‌سازی برمی‌گردد. هر چند ایشان بعداً موضع‌گیری کرد و خواست اثر منفی که بر بازار ایجاد شده را درست کند، اما دیگر جو منفی بر بازار حاکم شده بود. وی در خوشبینانه‌ترین حالت، استقبال از دارا دوم را ۳۰درصد ارزیابی می‌کند و می‌افزاید:  اثر عرضه دارا دوم بر بازار مثبت است، اما مشکل این است که با توجه به اتفاقی که در بازار افتاده، استقبال خوبی از این عرضه نخواهد شد.

وی با اشاره به اینکه بازدهی صندوق دارا دوم خوب خواهد بود، تأکید می‌کند: با توجه به اصلاح قیمت‌ها در بورس و اینکه بسیاری از سهم‌ها تا ۴۰ درصد کاهش قیمت داشتند، انتظار می‌رود صندوق دارا دوم بازدهی خوبی داشته باشد.

ارائه تخفیف ۲۰درصدی

به گفته علیرضا صالح، رئیس سازمان خصوصی‌سازی، مردم از امروز تا دو هفته آینده می‌توانند از طریق درگاه‌های بانک‌ها یا کارگزاری‌ها اقدام به پذیره‌نویسی صندوق دارا دوم کنند.   برای خرید سهام صندوق پالایشی دارا دوم محدودیت سنی وجود ندارد و افراد با حداقل اطلاعات هویتی می‌توانند پذیره‌نویسی را انجام دهند؛ چرا که هدف دولت این است که سرمایه‌های خرد مردم وارد بازار شود و به سمت تولید حرکت کند. افرادی که کد بورسی دارند می‌توانند از طریق کارگزاری‌ها اقدام به پذیره‌نویسی کنند و افرادی هم که کد بورسی ندارند می‌توانند با استفاده کارت ملی به بانک‌ها مراجعه کنند.

آن طور که صالح می‌گوید: این صندوق‌ها قرار است با ۲۰ درصد تخفیف و براساس قیمت پایانی روز نماد چهار شرکت پالایشی پذیره‌نویسی شود و افرادی که صندوق دارا یکم را به ارزش ۲میلیون تومان خریداری کردند این فرصت را دارند که صندوق دارا دوم را تا سقف ۵میلیون تومان پذیره‌نویسی کنند.

گفتنی است، شاخص بازار سهام که ازابتدای امسال تا سقف ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار واحد نیز رفته بود، طی دو هفته اخیر ریزش شدیدی را تجربه کرد. در روز سه‌شنبه با خاتمه کار تالار شیشه‌ای، شاخص کل بورس با رشدی ۴۰هزار واحدی (۲.۵ درصدی) پس از چهار روز مجدداً در مدار صعود قرار گرفت و در پله یک‌میلیون و ۶۵۰هزار واحدی ایستاد.