به گزارش قدس آنلاین، آثار خطی ابوریحان محمد بن احمد بیرونی موجود در گنجینه کتابخانه ملی ملک با موضوع نجوم به ویژه نجوم اسلامی به زبان های فارسی و عربی و به خط های نستعلیق، نسخ و شکسته نستعلیق در سده های ۷ تا ۱۳ هجری قمری کتابت و توسط حاج حسین آقا ملک بنیانگذار و واقف این مجموعه وقف شده است.

«تسطیح الاکر» یا «تسهیل التسطیح الاسطرلاب و العمل بمرکبات الشمالی و الجنوبی» از جمله این آثار به شمار می آید که به زبان عربی و خط نسخ محمد بن ابی طیب خادم گویا(جوربدی) با محوریت موضوعی اسطرلاب(یکی از ابزارهای پر کاربرد علم نجوم در قدیم) در سال ۶۵۶ قمری بر روی کاغذ دولت آبادی نوشته و با جلد میشن مشکی مجلد شده است.

از دیگر آثار خطی تألیفی ابوریحان بیرونی در کتابخانه ملی ملک می توان به نسخه «استیعاب الوجوه الممکنه فی صنعه الاسطرلاب» اشاره کرد که به خط نسخ بر روی کاغذ ترمه نگاشته و با میشن سرخ مجلد شده است. قدمت این اثر به قرن دهم هجری قمری بر می گردد.

«آثار الباقیه عن القرون ‌الخالیه»، یکی دیگر از عناوین نسخه های خطی این ستاره شناس برجسته ایرانی گنجینه ملک به شمار می آید. این اثر در سده ۱۱ قمری به خط نسخ بر روی کاغذ ترمه در محورهای موضوعی سالشمار، گاهشماری، گاهنامه ‌ها، آداب و رسوم در ایران و جشن ‌ها کتابت شده است.

همچنین نسخه خطی از ترجمه «الآثار باقیه» اثر مشهور ابوریحان بیرونی توسط علی قلی میرزا اعتماد السلطنه در سده ۱۳ قمری در کتابخانه ملی ملک وجود دارد. این اثر حوزه نجوم اسلامی به خط نسخ بر روی کاغذ آهار مهره فرنگی نوشته شده و در آن یادداشت تملک اعتماد السلطنه در سال ۱۲۱۸ قمری نیز قابل مشاهده است.

«الیوم و النهار و اللیل»، یکی دیگر از عناوین آثار خطی این دانشمند برجسته جهان اسلام در کتابخانه و موزه ملی است که به خط زیبای نستعلیق چلیپایی پیرامون مبحث زمان سنجی(فقه) در سال ۱۰۸۷ قمری نگاشته شده است.

دو نسخه از کتاب «التفهیم لاوائل صناعه التنجیم» نیز در این گنجینه خطی به چشم می خورد که به ترتیب به دو زبان عربی و فارسی به خط های نسخ و شکسته نستعلیق در سده های ۱۱ و ۱۳ هجری قمری کتابت شده است.

ابوریحان بیرونی، از جمله بزرگترین دانشمندان جهان اسلام است که در علومی همچون ستاره ‌شناسی، ریاضیات، انسان ‌شناسی، تقویم ‌شناسی و... سرآمد زمانه خود بود. علاقه مندان پس از پایان بحران کرونا می توانند از دریچه بازدید از تالار «علوم در ایران اسلامی» موزه ملی ملک با ابوریحان بیرونی و آثارش در این موقوفه بیشتر آشنا شوند.

کتابخانه ملی ملک، یکی از شش کتابخانه مهم کشور در حوزه نسخه های خطی به شمار می آید که از تمامی آثار خطی آن نسخه پشتیبان تهیه شده است. این نسخه های دیجیتال طبق ضوابط مؤسسه کتابخانه و موزه ملی ملک در تالار محققان کتابخانه در دسترس دانشجویان و پژوهشگران قرار می گیرد.

 در حال حاضر با توجه به توقف ارائه خدمات حضوری این موقوفه به دلیل بحران بیماری کرونا، دوستداران فرهنگ و هنر اسلامی- ایرانی می توانند از خدمات غیرحضوری و مجازی این مؤسسه با مراجعه به وب سایت آن به نشانی www.malekmuseum.org استفاده کنند.

کتابخانه و موزه ملی ملک در سال ۱۳۱۶ خورشیدی بر حرم مطهر امام رضا(ع) وقف شده است و در تهران، میدان امام خمینی، سردر باغ ملی، خیابان ملل متحد(میدان مشق) قرار دارد.

منبع: آستان نیوز

انتهای پیام/