قدس آنلاین: «بختیار حکیم اف» نماینده رئیس‌جمهور روسیه در امور سازمان همکاری شانگهای چند روز پیش در گفت‌وگو با کاظم جلالی سفیر ایران در مسکو بار دیگر حمایت کرملین از عضویت کامل تهران در این سازمان را اعلام کرد که این مسئله از چند منظر قابل‌بحث و بررسی است. شانگهای سازمانی میان‌دولتی است که برای همکاری‌های چندجانبه امنیتی، اقتصادی و فرهنگی تشکیل‌شده است. این سازمان در سال ۲۰۰۱ توسط رهبران چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان با هدف برقرار کردن موازنه در برابر نفوذ آمریکا و ناتو در منطقه، پایه‌گذاری شد. ایران هم در سال ۲۰۰۵ به عنوان عضو ناظر به این سازمان ملحق شده است؛ اما در شرایط کنونی دلایل اهمیت پذیرش جمهوری اسلامی به عنوان عضو دائم در سازمان شانگهای و موانع موجود بر سر تحقق این امر چیست؟
در سالیان اخیر موضوع عضویت کامل جمهوری اسلامی در این پیمان مهم بارها و بارها بر سر زبان‌ها افتاده، ولی تاکنون این امر اجرایی نشده است. مهم‌ترین مانع بر سر تحقق این امر به موضوع تنش‌های گاه و بی‌گاه میان تهران و ایالات‌متحده و تحریم‌های یانکی‌ها علیه کشورمان و بی‌میلی کشورهای عضو این پیمان برای دخالت در این تنش‌ها بازمی‌گردد؛ اما به نظر می‌رسد در شرایط کنونی و همزمان با افزایش سیاست‌های تنش‌زای ایالات‌متحده در سطح جهان این مانع تا حد زیادی موضوعیت خود را از دست داده است. دولت ترامپ در سالیان گذشته با اقدام‌های خود بسیاری از قوانین بین‌المللی را رد و زیر سؤال برده است. از سوی دیگر واشنگتن با در پیش گرفتن سیاست‌های خصمانه در قبال کشورهای مختلف از روسیه و چین گرفته تا بسیاری از کشورهای آسیایی و آمریکای لاتین، آن‌ها را مورد سیاست‌های تهاجمی و تحریم قرار داده است که این مسئله دیدگاه منفی جهانی نسبت به رویکردهای کاخ سفید ایجاد کرده است.
البته با وجود رفع نسبی این مانع هنوز عضویت ایران در این سازمان با چالش‌هایی مواجه است. پیوستن هر عضو جدید به سازمان همکاری شانگهای نیازمند کسب آرای مثبت تمامی اعضا است. همین مسئله سبب می‌شود حتی بازی یک عضو در زمین واشنگتن پیوستن کشورمان به این سازمان را با چالش مواجه سازد. حتی ممکن است برای جلوگیری از زیاد شدن رنگ و بوی ضدآمریکایی در این سازمان یک تقسیم‌کار پنهانی میان اعضای دائم صورت گرفته باشد تا بتوانند با مخالفت ظاهری تنها یک عضو راه عضویت جمهوری اسلامی در این نهاد را سد کنند.
با وجود این موانع، در صورت تحقق عضویت دائم جمهوری اسلامی در سازمان همکاری شانگهای این موضوع هم برای ایران و هم برای روسیه و چین از اهمیت زیادی برخوردار بوده و منافعی برای دو طرف خواهد داشت. برای تهران عضویت در این سازمان مهم می‌تواند به معنی حضور تأثیرگذارتر در عرصه جهانی و اثرگذاری بر تصمیمات و جهت‌گیری این سازمان باشد. شانگهای اگرچه در سالیان اخیر نهاد چندان فعالی به‌ویژه در حوزه سیاسی نبوده، ولی همین‌که ایران، روسیه و چین به همراه کشورهای دیگری مانند هند و پاکستان در یک سازمانی مشارکت داشته و به تبادل‌نظر بپردازند، از نظر سیاسی تأثیرات خود را خواهد داشت. پس نباید انتظار داشت عضویت جمهوری اسلامی در سازمان شانگهای دستاورد عملی سریع و روشنی داشته باشد؛ چراکه رویه این نهاد در سالیان اخیر نشان داده شانگهای حتی در حل برخی معضلات داخلی بین اعضا مانند تنش هند و پاکستان چندان کارکرد مؤثری نداشته. با وجود این، همان‌گونه که گفته شد پیوستن تهران به این پیمان اعتبار بین‌المللی کشورمان را ارتقا خواهد داد و همین‌که ایران بتواند وارد تصمیم‌گیری‌های این سازمان شود، یک گام روبه‌جلو برای ماست. از سوی دیگر عضویت جمهوری اسلامی در شانگهای با توجه به نوع تنش‌هایی که روسیه و چین به تازگی با ایالات‌متحده تجربه می‌کنند نیز مهم به نظر می‌رسد. واشنگتن اکنون علیه پکن و مسکو نیز سیاست‌های تحریمی به کار برده و این مسئله می‌تواند این دو کشور را به نزدیکی هر چه بیشتر به تهران ترغیب کند.
انتهای پیام/
نظر شما