قدس آنلاین: نه فقط تاریخ سینمای ایران که تاریخ سینمای جهان هم چنین روزهای سیاهی را به خود ندیده بود. اگرچه هر کشوری در مقطع زمانی خاصی به دلایل مشکلات داخلی یا جنگ، سینماهایش تعطیل می‌شد و به آستانه ورشکستگی می‌رسید، اما اینکه تعطیلی و ورشکستگی دامن همه سینماهای جهان را بگیرد، اتفاقی کم‌نظیر است. ویروس کووید ۱۹ تمام ابعاد زندگی بشری را در قرن بیست و یکم دچار چالش کرد و رعایت پروتکل‌های بهداشتی، وجه سرگرمی این زندگی را به محاق برد. سینماها که در سال‌های اخیر از ابزار مفرح و سرگرمی‌ساز بودند به صورت مقطعی تعطیل و بازگشایی شدند، اما درهای گشوده آن‌ها هم کمتر مخاطبی را به سمت خود جلب کرد. سینماهای ایران هم از اسفندماه رو به تعطیلی رفتند و درهای بسته آن‌ها تا تیرماه باز نشد، اگرچه همزمان با عید فطر، سالن‌های سینمایی با حفظ پروتکل‌های بهداشتی بازگشایی شدند و دو فیلم پربیننده جشنواره فجر سال گذشته که در شرایط عادی، احتمال رکوردشکنی در فروش را داشتند روی پرده رفتند، اما ترس از ابتلا به بیماری کرونا، علاقه‌مندان به سینما را خانه‌نشین نگه داشت. فیلم‌های «شنای پروانه» و «خوب، بد، جلف۲ : ارتش سری» که از امیدهای گیشه در سال ۹۹ بودند، دست خالی از روی پرده‌های سینما برداشته شدند.

امسال، سال سیاهی برای پرده سفید سینماها بود، سینماها بهترین فصل اکران خودشان در نوروز ۹۹ به دلیل شیوع بیماری کرونا از دست دادند. ترس مردم از ابتلا به یک ویروس همه‌گیر، آن‌ها را در فصل بهار خانه‌نشین کرد و بسیاری از بازارها کساد شدند. با فرارسیدن ایام محرم و نزدیک شدن به روزهای پایانی تابستان هم عملاً فصل طلایی اکران سینماها با کمترین مخاطب طی چند دهه‌ اخیر به پایان رسید. این در حالی است که در ۶ماهه مشابه سال گذشته، مجموع فروش فیلم‌ها به ۱۶۹میلیارد تومان و تعداد سینماروها به ۱۴میلیون و ۷۰۰هزار نفر رسیده بود و سالن‌های سینما به لطف آثاری همچون «سرخپوست»، «شبی که ماه کامل شد»، «قصر شیرین» و چند فیلم دیگر، روزگار بدی را سپری نکردند، اما امسال مجموع فروش فیلم‌ها در سینماهای سراسر کشور تنها ۵میلیارد تومان و تعداد مخاطبان سینمای ایران تا اول شهریورماه حدود ۳۰۰هزار نفر بوده است و می‌توان گفت یکی از سیاه‌ترین و بدترین سال‌های تاریخ سینمای کشورمان بوده است.

* سالِ از دست رفته سینماها

 حال کنونی سینمای ایران آن‌قدر بد است که شاید مصوبه اخیر کارگروه بررسی آسیب‌های کرونا در سینما برای اعطای وام جبران بدهی‌ها، دردی از این بیمار بدحال را دوا نکند و در حد مسکن، دردش را موقتاً کم کند. سجاد نوروزی، مدیر پردیس سینمایی آزادی، درباره چشم‌انداز پیش‌روی سینماها به خبرنگار ما می‌گوید: آینده روشنی را برای سینماها دست‌کم تا پایان امسال نمی‌بینم، اکنون بسیاری از سینماها به مرز ورشکستگی رسیده‌اند.

وی با بیان اینکه سال جاری برای سینما و سرگرمی، سالی از دست رفته است، ادامه می‌دهد: سینماها اکنون هم ورشکسته هستند، وقتی بدهی‌هایشان بیشتر از درآمدشان است، یعنی ورشکسته شده‌اند و این شرایط در ماه‌های آینده هم تشدید خواهد شد.

وی با اشاره به وام ۴درصدی وزارت ارشاد برای تسویه بدهی سینماها، آن را مسکن کوتاه‌مدتی دانسته و می‌گوید: در این مدت بسیاری از کارکنان سینماها تعدیل شده‌اند و اکنون بسیاری از سینماها با حداقل نیرو دارند کار می‌کنند. تاکنون بسیاری از سینماها ۷۰ درصد نیروهایشان را تعدیل کرده‌اند، چون پولی ندارند که حقوقشان را بدهند و این شرایط اصلاً خوب نیست.

مدیر پردیس سینمایی آزادی خاطرنشان می‌کند: اگر پس از ماه‌های محرم و صفر، فیلم خوبی روی پرده نرود، سینماها قطعاً تعطیل خواهند شد، اگرچه الان هم در تعطیلی کامل به سر می‌برند. مگر چند تا سینما باز است و از همین تعداد سینماها، چند سالن فعال برای نمایش فیلم وجود دارد؟ اصلاً فیلمی برای نمایش وجود دارد؟

به گفته نوروزی، فیلم‌هایی که سال گذشته در جشنواره فیلم فجر دیده شدند و جایزه گرفتند شاید بتوانند منجی سینماها در اکران پاییزی باشند. وی یادآور می‌شود: اگر جشنواره فیلم فجر سال گذشته را به عنوان ویترین سینما در نظر بگیریم می‌بینیم که چند فیلم می‌توانند اتفاقی را در گیشه سینماها رقم بزنند، بقیه فیلم‌ها حتی در اکران آنلاین هم ممکن است شکست بخورند؛ بنابراین وضعیت کمی پیچیده و مبهم است و عبور از آن عزم حاکمیتی می‌خواهد، اگرچه برای دولت اهمیت سینما، موضوعیت ندارد. به باور وی، خسارت‌هایی که سینماها در این شرایط دیده‌اند، با کمک‌های قطره‌چکانی قابل جبران نیست.

* رکود سینماها تا دو سال طول می‌کشد

مسعود ردایی، تهیه‌کننده آثار سینمایی، درباره وضعیت پیش‌روی سینماها و احتمال ورشکستگی آن‌ها در سال جاری به خبرنگار می‌گوید: قاعدتاً سینماها ورشکسته نمی‌شوند، چون ساختار مشخص و بدنه فرهنگی دارند که حمایت می‌شوند و با این شرایط ورشکسته نخواهند شد، البته بیماری کرونا روی همه مشاغل اثر گذاشته است، سینما هم یک صنعت فرهنگی است که در این شرایط دچار رکود شده  و این رکود احتمالاً یکی، دو سال طول می‌کشد.

وی ادامه می‌دهد: به دلیل ساختار قوی و پشتوانه فرهنگی سینماها پس از عبور از شرایط بحرانی کرونا، این هنر صنعت به وضعیت عادی برمی‌گردد. احتمالاً شرایط کرونایی هم تا دو سال ادامه خواهد داشت.

این تهیه‌کننده سینما، بازگشایی سینماها را در شرایط فعلی چندان مؤثر ندانسته و خاطرنشان می‌کند: مردم ترجیح می‌دهند  در شرایط راحت و آسوده به سینما بروند، اما در شرایط فعلی باید ماسک بزنند و با حفظ پروتکل‌های بهداشتی در سالن‌های سینما حضور پیدا کنند که برایشان لذتبخش نیست، به همین دلیل ترجیح می‌دهند فیلم‌ها را با خیال آسوده از طریق اکران آنلاین یا شبکه نمایش‌خانگی تماشا کنند.

وی اضافه می‌کند: البته مدیرانی که دستورالعمل‌های بازگشایی سینماها را تدوین می‌کردند این پیش‌بینی را داشتند که از سینماها چندان استقبالی نشود و وضعیت سینماها در رکود بماند.

ردایی درباره اینکه آیا فیلم‌هایی که در جشنواره فیلم فجر سال گذشته، جایزه گرفتند و دیده شدند می‌توانند سالن‌های سینما را در اکران پاییزی از رکود خارج کنند، می‌گوید: به نظرم نمی‌توانند چون فیلم «شنای پروانه» که سال گذشته چندین جایزه جشنواره فیلم فجر را گرفت و بهترین فیلم از نگاه تماشاگران شد، پس از بازگشایی سینماها، دو ماه روی پرده رفت، اما وضعیت فروش خوبی نداشت و امیدوارکننده نبود یا فیلم کمدی «خوب، بد، جلف۲ :ارتش سری» که سری اول آن فروش خوبی در گیشه داشت، در اکران سینمایی امسال موفق نشد.

وی درباره اینکه وضعیت کرونایی کشور، جشنواره فیلم فجر پیش‌رو را تحت‌تأثیر خود قرار خواهد داد، اظهار می‌کند: اگر شرایط کرونا تداوم پیدا کند، جشنواره فیلم فجر قابل پیش‌بینی نیست و برگزاری آن بسیار دشوار خواهد بود. البته جشنواره فیلم ونیز در حال برگزاری است و شرایط برپایی را با حفظ پروتکل‌های بهداشتی ایجاد کرده‌اند. برای جشنواره فیلم فجر هم باید تدابیر ویژه‌ای اندیشیده شود، چون شرایط قابل پیش‌بینی نیست.

ردایی یادآور می‌شود: ضمن اینکه وضعیت تولید فیلم در سال جاری هم عادی نبود، بسیاری از تهیه‌کنندگان نسبت به ساخت اثر در شرایط کنونی، محافظه‌کارانه تصیمیم گرفتند و با وجود اینکه مجوز ساخت هم گرفته‌اند، اما نسبت به تولید در شرایط کرونایی دچار تردید هستند. خودِ من یک فیلم‌نامه کمدی خوب دارم که حتی برای مجوز ساخت آن هم اقدام نکرده‌اند، چون دچار همین تردید برای ساخت فیلم هستم. امیدوارم هر چه زودتر به شرایط عادی برگردیم.

انتهای پیام/