قبل از این که در مورد خوشبختی سخنی بگوییم ابتدا باید پرده از حقیقتی در این باره برداریم و روشن کنیم که واقعیت و حقیقت خوشبختی چه چیزی و در کجاست؟

امام باقر(ع) در جمله‌ای فوق‌العاده می‌فرمایند: بدانید که شیرینی و تلخی دنیا، خواب است و بیداری در عالم آخرت است. خوشبخت کسی خواهد بود که در آخرت خوشبخت باشد و بدبخت کسی خواهد بود که در آخرت بدبخت باشد.

بر این اساس، خوشبختی حقیقی آن است که در آخرت بر ملا می‌شود و البته دستورات و معارف دینی نیل به آن سعادت حقیقی را که اتفاقاً از همین دنیا می گذرد ترسیم کرده‌اند. پس باید، نگاهی واقعی و درست به این دنیای مادی و زندگی گذرا و موقتی در آن داشته باشیم.

برای داشتن نگاه درست به این دنیا، نکاتی از قبیل موارد زیر که در بیانات دیگر امام باقر(ع) آمده است را باید در نظر بگیریم.

دنیا ابزاری برای کسب آخرت

آری حقیقت آن است که باید برای آخرتمان تلاش کنیم. البته این تلاش ها باید در همین دنیا صورت گیرد؛ به همین خاطر، لازمه خوشبختی در آخرت آن است که این دنیا را نیز جدی بگیریم و هر چه می توانیم از ظرفیت این دنیا برای ساختن آخرت خود بهره ببریم؛ چنان که قرآن کریم در آیه ۷۷ سوره قصص فرموده است با آنچه خدایت داده سرای آخرت را بجوی و سهم خود را از دنیا فراموش مکن. با این وصف، دنیا بهترین کمک برای آخرت انسان است چنان که امام باقر(ع) می‌فرمایند: چه خوب کمکی است دنیا، برای به دست آوردن آخرت!

دوری از تنبلی

امام باقر(ع) در روایت دیگری، ضمن اظهار نفرت از کسی که نسبت به دنیایش کسل است، او را به میزان بیشتری نسبت به آخرتش کسل شمرده و می فرمایند: هر که نسبت به امور دنیایی خود کسل باشد نسبت به آخرت خود کسل‌تر است.

تا نتوانیم، توان خود را در اداره امور دنیای مان نشان دهیم، نمی توانیم ادعای ساختن آخرتی آباد داشته باشیم. اما چگونه باید از این دنیا برای آخرت استفاده کرد؟ یا به عبارت بهتر، چگونه باید فرصت آخرت سازی در این دنیا بیابیم؟

راز بهره بردن از این دنیا برای آخرت

بهره بردن اخروی از این دنیا، رازی مهم دارد و آن چیزی نیست مگر کوتاه کردن آرزوهای دنیایی. تنها با آرزوهای کوتاه مادی است که دنیا نمی تواند انسان را از آخرت غافل کند و به همین خاطر، او می تواند فعالیت های این دنیای خود را برای آبادانی آخرت خود سامان ببخشد.

این راز به خوبی در بیان امام باقر(ع) آمده است که: با کوتاه کردن آرزو، از دنیا برای آخرتت توشه برگیر. کسی که آرزوی مادی خود را کوتاه کند، مجال اندیشیدن برای اصلاح آخرت خود خواهد یافت.

اقتصاد و میانه روی، راهی به سوی بهشت

در واقع کسی که برای دنیایش تلاش نکند و نتواند با میانه روی، راه سرمایه گذاری از درآمد حلال خود برای آخرتش را باز کند هیچ سعادت و خوشبختی حقیقی نصیبش نخواهد شد. چنان که حضرت در روایت دیگری می‌فرمایند: هر که در اداره زندگی‌اش میانه رو نباشد و کار مفیدی برای دنیا یا آخرتش انجام ندهد در او خیری نیست.

از میان سخنان امام باقر(ع) کارهایی که موجب آبادی آخرتمان می شود را مورد بررسی و تأمل قرار می‌دهیم.

فرصت نیایش در شب جمعه

امام باقر(ع) خبر از ندای خدای متعال در شب های جمعه می دهد که بندگانش را به سوی دعای مستجاب برای آخرت و دنیایشان فرا می‌خواند که: آیا بنده مؤمنی هست که مرا پیش از طلوع فجر برای دین و دنیایش بخواند و من او را اجابت کنم. پس، اگر به دنبال خوشبختی می گردیم باید آن را از صاحب همه خوشبختی ها طلب کنیم و چه زمانی بهتر از اوقاتی همانند شب جمعه که در نزد او با فضیلت هستند؟!

آخرت؛ و غبطه بر تقواپیشگان

تلاش برای اطاعت از فرامین الهی و دوری از خطوط قرمز دین، اگر چه ممکن است در این دنیا با تمسخر و بیهوده پنداری برخی معادگریزان همراه باشد اما در آخرت موجب غبطه دیگران است.

امام باقر علیه السلام در این باره می فرمایند: تقوای الهی پیشه کنید و در راهی که برگزیده‌اید از پارسایی و تلاش در اطاعت فرامین الهی کمک بجویید، که اگر چنین کردید بیشترین غبطه به حال یکی از شما آنگاه خواهد بود که به سر حد آخرت برسد و ارتباط وی از دنیا قطع شده باشد، پس آنگاه که به چنین منزلگاهی رسید می‌فهمد و می‌بیند که نعمت و کرامت از طرف خداوند به وی رو نموده و بشارت بهشت به وی داده می شود و ایمن می شود از آنچه می ترسی؛ و یقین می‌کند که راهش بر حق بوده و هر کس بر خلاف راه او بوده بر باطلی هلاک کننده بوده است.

توشه های ارزشمند دو دنیا

برخی از روش‌ها و منش‌ها، هم در دنیا ممتاز و دارای ارزش فراوان هستند و هم در آخرت. آراسته شدن به چنین خصلت هایی راهی روشن برای سعادت در دنیا به شمار می رود.

امام باقر(ع) در یکی از سخنان زیبای خود در این باره می‌فرمایند: سه چیز از مکارم دنیا و آخرت است: از کسی که به تو ظلم کرد درگذری، با کسی که با تو قطع رابطه کرد رابطه برقرار کنی، اگر کسی نسبت به تو جهالتی کرد بردباری کنی.

اخلاق؛ مایه آسودگی دنیا و آخرت

خوش اخلاقی سرمایه آرامش و آسایش درونی انسان در این دنیاست و از مشکلات در آخرت که چه بسا به خاطر بداخلاقی است انسان را حفظ می کند. امام باقر(ع) می فرمایند: به هر کس خوش خویی و مدارا داده شود تمام خیر و آسایش به او داده شده و حال و روزش در دنیا و آخرت خوش است.

فرزندان آخرت

برخی فرزند دنیا هستند. این گروه چنان که گفته شد هرگز به خوشبختی حقیقی نمی رسند اما برخی دیگر فرزندان آخرت هستند که در توصیف آن ها امام باقر(ع) می‌فرمایند: فرزندان آخرت همانا مؤمنین، عمل کنندگان، زاهدان، اهل علم و فقه و تفکر و عبرت گیری و آزمایش هستند که از ذکر خدا خسته نمی شوند. این گروه، کاروان مسیر خوشبختی حقیقی هستند.

انتهای پیام/