قدس آنلاین: عملیات ثامن‌الائمه(ع)، عملیات تهاجمی نیروهای مسلح ایران در خلال جنگ ایران و عراق بود که به فرماندهی نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران و مشارکت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، علیه مواضع یگان‌های ارتش عراق مستقر در استان خوزستان، انجام شد. این عملیات در ساعت یک بامداد ۵ مهرماه ۱۳۶۰ در محور آبادان به شرق کارون در جنوب غربی ایران آغاز شد و پس از ۴۲ ساعت نبرد بی‌وقفه، با شکسته شدنِ حصر آبادان و بازپس‌گیری بیش از ۱۵۰کیلومترمربع از خاکِ ایران به پایان رسید. محوریت عملیات ثامن‌الائمه(ع) با لشکر ۷۷ خراسان بود و در مجموع بیش از ۳۵ گردان از نیروهای ایرانی در این عملیات شرکت داشتند.
این عملیات در پیروزی‌های عملیات‌های بزرگ‌تر تأثیر بسیاری داشت و موجب صلابت و قدرت نظامی ایران در نبرد شد. از این رو در سالروز این عملیات بزرگ نظامی با سرتیپ دوم ستاد محمدکاظم تارخ، فرمانده پیشین قرارگاه منطقه‌ای شمال شرق، مشاور امنیتی انتظامی استاندار سابق خراسان رضوی، در این باره و نقش لشکر ۷۷ خراسان در این ظفرمندی به گفت‌وگو نشستیم که ماحصل این گفت‌وگو پیش روی شماست.
• از مجروحیت تا مسئولیت‌های بسیار
سرتیپ دوم ستاد محمدکاظم تارخ متولد آبان ۱۳۳۶ در شیراز، در خانواده‌ای اصیل به دنیا آمد و تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در این شهر گذراند و با شروع جنگ تحمیلی وارد ارتش جمهوری اسلامی ایران شد؛ او در این باره گفت: ضمن تحصیل در دانشکده افسری امام علی(ع) بارها به جبهه‌های حق علیه باطل اعزام شدم. در بسیاری از عملیات آفندی و پدافندی تا آخر جنگ و پس از آن حضور داشتم.
وی که در این مدت سه بار مجروح شده و سمت‌های فرمانده دسته، فرمانده گردان، گروهان، افسر امور هوایی، افسر عملیات و آموزش، سرپرست گردان، افسر رابط تیپ و رئیس رکن سوم تیپ را در هوابرد در ۱۲ سال طی کرده است، افزود: مدت چهار سال فرمانده تیپ ۵۵ هوابرد بودم. سپس مدت دو و نیم سال جانشین لشکر ۳۰ گرگان و پس از طی دوره فرماندهی و ستاد به مدت سه سال و نیم سال جانشین قرارگاه منطقه‌ای شمال غرب بودم. در شهریور سال ۱۳۸۴ به فرماندهی لشکر ۷۷ پیروز ثامن‌الائمه(ع) منصوب شدم و ۶ سال فرمانده این لشکر بودم. در سال ۹۰ فرمانده قرارگاه شمال شرق شدم و دو سال در این مسئولیت بودم و از سال ۹۲ تا پایان سال ۹۷ مشاور امنیتی- انتظامی استاندار خراسان رضوی بودم.
• از سودای سه روز تصرف تا شکست
وی در خصوص آغاز دفاع مقدس با بیان این نکته که ارتش عراق در تهاجم خودش به مرزهای یک هزار و ۶۱۰ کیلومتری با سپاه‌های سه‌گانه ۱، ۲ و ۳ علیه ما وارد جنگ شد، اظهار می‌دارد: سپاه سوم عراق با قصد تصرف سه‌روزه خوزستان با تهاجم خودش در شمال منطقه میانی و جنوب استان خوزستان با پادگان‌های زرهی و مکانیزه تهاجم خودش را آغاز کرد. این لشکر مسافت ۱۷ کیلومتری تا شلمچه، خرمشهر را قاعدتاً باید کمتر از یک ساعت طی می‌کرد اما این فاصله را یگان‌های زرهی لشکر۳ عراق با دادن تلفات و ضایعات، ۶ روزه طی کردند و تا پشت دروازه خرمشهر رسیدند که علت آن ایستادگی و فداکاری دلیرمردان گردان دژ لشکر ۹۲ زرهی خوزستان بود. لشکر ۹۲ هر چند در بدترین شرایط خودش قرار داشت، ولی ارتش عراق را با شکست مواجه کرد و سودای تصرف سه‌روزه خوزستان برای همیشه بر باد رفت و رؤیاهای سردار قادسیه به زباله‌دان تاریخ ریخته شد.
امیر تارخ تصریح کرد: در منطقه میانی خوزستان و شمال آن هم نیروهای عراقی نتوانستند به اهداف خودشان برسند. از این زمان تا مهرماه سال بعد (سال ۱۳۶۰) تلاش نیروهای عراقی به ثمر نرسید. نیروهای خودی با اجرای عملیات‌های محدود میل به پیشروی را در ارتش عراق از بین بردند. عملیات‌هایی چون بهمن‌شیر، ذوالفقاریه، توکل، عملیات جاده ماهشهر و عملیات فرمانده کل قوا سبب شد که آبادان با وجود محاصره سقوط نکند.
وی با بیان اینکه از جمله یگان‌هایی که برای جلوگیری از سقوط آبادان تلاش کردند، لشکر ۷۷ پیاده خراسان بود، اظهار کرد: در این مدت برخی از یگان‌های تیپ ۱ و ۲ این لشکر با اعزام به منطقه عمومی آبادان- ماهشهر در مقابل دشمن صف‌آرایی کردند و دشمن بعثی را به چالش کشاندند. نیروهای ارتش عراق با وجود اینکه تقویت شده بودند، در تصرف آبادان ناکام ماندند و گردان ۱۵۳ لشکر ۷۷ مانع این تهاجم شد و در این راستا سرهنگ منوچهر کهتری؛ فرمانده تیپ ۲ لقب ناجی آبادان را گرفت. آبادان در شرق خرمشهر و فاصله بسیار کمی با این شهر دارد و با سقوط خرمشهر، آبادان در یک محاصره ۲۷۰ درجه‌ای قرار گرفته بود.
• تحقق فرمان امام(ره)
وی در ادامه با اشاره به این نکته که این عملیات را فرمانده وقت لشکر، سرهنگ سید شهاب‌الدین جوادی بر عهده داشت، می‌گوید: علاوه بر یگان‌های سازمانی لشکر که همه در این منطقه جمع شده بودند، از گروه رزمی ۳۷ زرهی شیراز، دو گردان تانک از لشکر ۹۲، یک گردان تانک از لشکر ۱۶، یک گردان امداد ژاندارمری و در نهایت ۲ هزار و ۴۰۰ نفر از نیروهای سپاه به فرماندهی برادر رحیم صفوی برای این عملیات سازمان‌دهی و سپس آماده شدند.
وی خاطرنشان می‌سازد: پس از تصویب طرح که ثامن‌الائمه(ع) نام‌گذاری شد، در ۲۷ شهریورماه ۱۳۶۰ طرح برای اجرا به لشکر ابلاغ می‌شود و در نهایت در نخستین دقایق ۵ مهرماه یگان‌های عمل‌کننده که متشکل از لشکر ۷۷و دیگر یگان‌ها بود در قالب سه تیپ مانوری از سه محور برای بیرون راندن دشمن از اراضی شرق کارون حرکت و عملیات را آغاز کردند.
در این عملیات، تیپ‌های ۱، ۲ و ۳ به سمت اهدافشان حرکت می‌کنند و پس از نبردی جانانه در ساعت ۱۸ و ۳۰ دقیقه ۶ مهرماه نیروهای خودی به اهدافشان می‌رسند و دشمن به رودخانه کارون ریخته و حصر آبادان شکسته می‌شود و فرمان امام راحل مبنی بر اینکه حصر آبادان باید شکسته شود، تحقق پیدا می‌کند.
لقب لشکر ۷۷ پیروز ثامن‌الائمه(ع)
امیر تارخ تصریح می‌کند: با این پیروزی لشکر ۷۷ به لقب لشکر ۷۷ پیروز ثامن‌الائمه(ع) مفتخر می‌شود. این عملیات مطلع الفجری در آغاز سال دوم جنگ و در راستای تنبیه متجاوز می‌شود. عملیات ثامن‌الائمه(ع) نشان داد که توجه به علوم و فنون نظامی، طرح‌ریزی‌های دقیق و در اصطلاح جنگ کلاسیک در کنار اخلاص، ایثار، فداکاری و از خودگذشتگی، کارساز است.
وی در ادامه بیان می‌دارد: روز هفتم مهرماه ۱۳۶۰ پس از اینکه فرمانده لشکر سرهنگ جوادی با زبان عربی برای اسیران عراقی صحبت کرد، این اسیران از مقابل فرماندهان ما رژه رفتند و لشکر ۷۷ پیروز، افتخار خراسانی‌ها و ملت ایران شد.
نظر شما